Arsimi shqip në Çamëri
Arsimi shqip në Çamëri [1]
Titulli: Arsimi shqip në Çamëri
Autori: Kadrije Fazliu
Redaktor: Sulejman Abazi (Neshaj)
Botues: Mirgeeralb
Vendi i botimit: Tiranë
Viti i botimit: 2014
ISBN: 9789928072559
Të dhëna fizike: 144 faqe, me fotografi, 21 cm
Arsimi shqip në Çamëri përfaqëson një aspekt të rëndësishëm të historisë dhe identitetit kombëtar të shqiptarëve të kësaj treve, që ndodhet në jug të Shqipërisë, aktualisht pjesë e territorit të Greqisë. Ky artikull përqendrohet në zhvillimin e arsimit shqip në këtë rajon dhe vështirësitë me të cilat janë përballur shqiptarët çamë për të ruajtur gjuhën, kulturën dhe identitetin e tyre kombëtar përmes arsimit.
Historia e arsimit shqiptar në Çamëri
Çamëria ka pasur një histori të ndërlikuar për shkak të pozicionit të saj gjeografik dhe marrëdhënieve politike me Greqinë dhe Shqipërinë. Në fund të shekullit të 19-të dhe fillim të shekullit të 20-të, shqiptarët e Çamërisë përpiqeshin të zhvillonin shkolla shqipe si një mënyrë për të ruajtur dhe përforcuar identitetin e tyre kombëtar. Këto përpjekje shpesh përballeshin me kundërshtime nga autoritetet greke, të cilat ndiqnin një politikë asimilimi dhe përjashtimi të elementëve shqiptarë nga sistemi arsimor zyrtar.
Periudha e Rilindjes Kombëtare
Gjatë periudhës së Rilindjes Kombëtare Shqiptare (shekulli i 19-të), lëvizjet për hapjen e shkollave shqipe ishin të përhapura jo vetëm në territoret që përfshinin Shqipërinë e sotme, por edhe në treva si Çamëria. Shqiptarët e Çamërisë shfrytëzuan këtë periudhë për të organizuar dhe hapur shkolla në gjuhën amtare, duke e parë arsimin si një mjet esencial për ruajtjen e kulturës dhe identitetit kombëtar.
Vështirësitë dhe persekutimi
Pas aneksimit të Çamërisë nga Greqia në vitin 1913, situata për arsimin shqip në rajon u vështirësua. Autoritetet greke, duke ndjekur një politikë asimilimi, mbyllën shumë shkolla shqipe dhe ndaluan përdorimin e gjuhës shqipe në institucione publike dhe arsimore. Në këtë kontekst, shqiptarët çamë përballeshin me presionin për të braktisur gjuhën dhe identitetin e tyre kombëtar, ndërsa përpjekjet për të mbajtur gjallë shkollat shqipe shpesh ndëshkoheshin me masa represive.
Pasojat e Luftës së Dytë Botërore dhe periudha e pasluftës
Pas Luftës së Dytë Botërore, situata e arsimit shqip në Çamëri mori një kthesë tjetër dramatike. Gjatë periudhës së spastrimit etnik dhe persekutimit të shqiptarëve çamë nga autoritetet greke (1944-1945), një pjesë e madhe e popullsisë u detyrua të shpërngulej nga trojet e veta historike, duke e bërë të pamundur mbajtjen e shkollave shqipe në këtë rajon. Ata që u shpërngulën në Shqipëri dhe vende të tjera, vazhduan përpjekjet për ruajtjen e kulturës dhe arsimit shqip.
Përpjekjet e reja dhe studimet për arsimin shqiptar në Çamëri
Në dekadat e fundit, studiues dhe aktivistë shqiptarë janë përpjekur të hedhin dritë mbi historinë e arsimit shqip në Çamëri dhe të dokumentojnë vështirësitë dhe përpjekjet e shqiptarëve çamë për mbijetesë kulturore dhe gjuhësore. Libri i Kadrije Fazliut, Arsimi shqip në Çamëri, është një kontribut i rëndësishëm në këtë fushë, duke sjellë një analizë të thelluar të historisë së arsimit shqip dhe sfidave me të cilat janë përballur shqiptarët çamë ndër vite.
Përmbajtja e librit
Ky libër, i botuar në vitin 2014 nga shtëpia botuese Mirgeeralb, përmban dokumente historike, fotografi dhe dëshmi të rëndësishme mbi përpjekjet për ruajtjen e arsimit shqip në Çamëri. Me një strukturë prej 144 faqesh, ai përfshin gjithashtu një bibliografi të pasur me referenca që mbështesin studimin, duke u bazuar në burime të shumta historike dhe arkivore.
Përfundim
Arsimi shqip në Çamëri mbetet një temë e rëndësishme në studimet shqiptare dhe historiografinë kombëtare. Libri i Kadrije Fazliut hedh dritë mbi një pjesë të historisë sonë që shpesh është lënë në hije, duke sjellë në vëmendje sakrificat dhe përpjekjet e popullit çam për të ruajtur gjuhën dhe identitetin e tyre kombëtar nëpërmjet arsimit.