Banesa, oda e miqve : elementet arkitektoniko-dekorative : Berat, Gjirokastër
Banesa, oda e miqve: elementet arkitektoniko-dekorative: Berat, Gjirokastër
Autori: Latif Lazimi
Redaktore: Natasha Lushaj
ISBN: 9789928127181
Botues: Albanian University Press
Vendi dhe Viti i Botimit: Tiranë, 2012
Përshkrimi Fizik: 106 faqe, me fotografi, 22 cm
Libri "Banesa, oda e miqve: elementet arkitektoniko-dekorative: Berat, Gjirokastër" [1], shkruar nga Latif Lazimi dhe redaktuar nga Natasha Lushaj, përbën një studim të detajuar mbi arkitekturën tradicionale shqiptare, duke u fokusuar në dy qytete me vlera të veçanta kulturore dhe historike, Berat dhe Gjirokastër. Publikimi, i cili përmban fotografi ilustrative dhe materiale bibliografike të rëndësishme, eksploron strukturat dhe detajet dekorative të ndërtesave të banimit në këto zona, duke theksuar në veçanti rolin e odës së miqve si element qendror në kulturën dhe arkitekturën shqiptare.
Berati dhe Gjirokastra janë të njohura për arkitekturën e tyre të veçantë dhe shpesh janë konsideruar si pasqyra të kulturës dhe jetës tradicionale shqiptare. Këto qytete kanë një stil të veçantë arkitekturor, të përshtatur për klimën, topografinë dhe mënyrën e jetesës së banorëve vendas. Ndërtesat janë të ndërtuara kryesisht me gurë dhe karakterizohen nga çatitë me tjegulla të kuqe dhe hapësira të mëdha, duke krijuar një harmoni estetike dhe funksionale që reflekton përvojën dhe kulturën e tyre shekullore.
Një nga hapësirat më të rëndësishme në një banesë tradicionale shqiptare është oda e miqve. Kjo dhomë ka funksionuar jo vetëm si një vend për të pritur mysafirët, por edhe si një simbol i mikpritjes, një vlerë e rrënjosur thellë në kulturën shqiptare. Oda e miqve zbukurohet shpesh me elemente dekorative të punuara me kujdes, përfshirë orendi të skalitura, tekstile të endura me dorë dhe dritare të dekoruara që ndriçojnë hapësirën në mënyrë natyrale. Përmes detajeve të tilla, oda e miqve shpreh jo vetëm statusin social të familjes, por edhe përkushtimin ndaj traditës dhe artit vendas.
Libri përshkruan në detaje disa nga elementet më të spikatura arkitektonike dhe dekorative që karakterizojnë këto banesa:
1. Muret dhe Struktura e Ndërtesës: Muret e ndërtuara me gurë dhe materiale lokale përfaqësojnë një teknikë ndërtimi që u përshtatet kushteve të rajonit dhe trashëgon mjeshtërinë tradicionale të ndërtimit shqiptar.
2. Dritaret dhe Ndriçimi: Dritaret e mëdha dhe të larta janë një tipar karakteristik i banesave në Berat dhe Gjirokastër. Përveç funksionit të ndriçimit, dritaret shpesh janë të punuara me ornamente të veçanta druri, duke krijuar një ndjesi të ngrohtë dhe mikpritëse.
3. Orenditë e Punuar me Dorë: Mobiljet dhe orenditë janë shpesh të skalitura me motive tradicionale, duke përfshirë elemente gjeometrike dhe natyrore që pasqyrojnë mjeshtërinë artistike të artizanëve vendas.
4. Dekoracionet në Mur dhe Tavane: Tavani është një tjetër element dekorativ që zbukurohet shpesh me motive gjeometrike dhe florale të punuara me dorë, ndërsa muret janë zbukuruar me elemente që përfaqësojnë traditën dhe pasurinë kulturore.
Një aspekt tjetër i rëndësishëm që trajtohet në këtë libër është ruajtja dhe restaurimi i këtyre ndërtesave historike. Ndërtesat e stilit tradicional të Beratit dhe Gjirokastrës janë të listuara si pjesë e trashëgimisë botërore nga UNESCO, për shkak të rëndësisë së tyre historike dhe arkitektonike. Restaurimi i këtyre banesave kërkon përpjekje për të ruajtur elementet origjinale dhe për të përshtatur teknikat tradicionale me kërkesat e kohës moderne. Libri i Latif Lazimit ofron një udhëzues të vlefshëm për arkitektët dhe studiuesit që merren me ruajtjen e trashëgimisë kulturore, duke përfshirë shembuj të metodave të restaurimit dhe materialeve tradicionale të ndërtimit.
Banesa, oda e miqve: elementet arkitektoniko-dekorative: Berat, Gjirokastër është një burim i rëndësishëm për studiuesit e arkitekturës, etnografët dhe të gjithë ata që janë të interesuar për trashëgiminë kulturore shqiptare. Ky libër pasuron njohuritë mbi rolin e banesave tradicionale në kulturën shqiptare dhe ndihmon në dokumentimin dhe ruajtjen e traditave arkitektonike dhe dekorative të Beratit dhe Gjirokastrës.