Bokmål
Bokmål (fjalë për fjalë "gjuha e librave") është një standard zyrtar i shkruar për gjuhën norvegjeze, krahas Nynorskut . Bokmål është standardi i preferuar i shkruar prej 85% deri 90%[1] të popullsisë në Norvegji dhe përdoret më së shumti nga njerëzit që flasin standardin Østnorsk.
Bokmål rregullohet nga Këshilli qeveritar i gjuhës norvegjeze. Një standard më konservativ ortografik, i njohur zakonisht si Riksmål, rregullohet nga Akademia Joqeveritare Norvegjeze për Gjuhë dhe Letërsi. Standardi i shkruar është një varietet norvegjez i gjuhës daneze.
Bokmål ortografi e parë u miratua zyrtarisht në vitin 1907 me emrin Riksmål pasi ishte në zhvillim që nga viti 1879[2]. Arkitektët pas reformës ishin Marius Nygaard dhe Jacob Jonathan Aars[3]. Ishte një përshtatje e daneze e shkruar, e cila ishte përdorur zakonisht që nga bashkimi i kaluar me Danimarkën, në koinën Dano-norvegjeze të folur nga elita urbane norvegjeze, veçanërisht në kryeqytet. Kur gazeta e madhe konservatore Aftenposten miratoi ortografinë e vitit 1907 në vitin 1923, shkrimi danez ishte praktikisht jashtë përdorimit në Norvegji. Emri Bokmål u miratua zyrtarisht në vitin 1929 pas një propozimi për të thirrur gjuhën e shkruar Dano-Norwegian humbur me një votë të vetme në Lagting (një dhomë në parlamentin norvegjeze).
Qeveria nuk rregullon Bokmål të folur dhe rekomandon që shqiptimi i normalizuar duhet të ndjekë fonologjinë e dialektit lokal të folësit. Megjithatë, ekziston një shumëllojshmëri folëse norvegjeze që zakonisht shihet si standard de facto për Bokmålun e folur. Në Fonologjinë e Norvegjisë, Gjert Kristoffersen shkruan këtë:
Bokmål [...] është në varietetin e tij më të zakonshëm që dukej si pasqyrim i një fjalimi formal të klasës së mesme, veçanërisht atë që gjendet në pjesën lindore të jugut të Norvegjisë, me kryeqytetin Oslo si qendra e dukshme. Prandaj mund të themi se Bokmål ka një kuptim të folur që dikush mund të thërrasë një standard jozyrtar të folur norvegjez. Në fakt shpesh quhet Standard Østnorsk ('Standard East Norwegian').[4]
Standard Østnorsk (Standard East Norwegian) është shqiptimi më i shpeshtë në fjalorë dhe u mësohet të huajve në klasa të gjuhës norvegjeze.
Burimet
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Vikør, Lars. "Fakta om norsk språk" Arkivuar 3 shkurt 2014 tek Wayback Machine. Marrë 2014-02-09.
- ^ Lundeby, Einar. "Stortinget og språksaken". Archived from the original on 2013-02-22. 2007-06-12.
- ^ Halvorsen, Eyvind Fjeld. "Marius Nygaard". InHelle, Knut. Norsk biografisk leksikon (in Norwegian). Oslo: Kunnskapsforlaget. 6-2-2010.
- ^ Kristoffersen, Gjert (2000). The Phonology of Norwegian. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-823765-5.