Bregdeti dhe Ali Pashë Tepelena

Bregdeti dhe Ali Pashë Tepelena : Vështrim historik

Autori: Minella Gjoni

Redaktori: Irena Gjoni (Papa)

Botimi: Milosao, Sarandë, 2006

ISBN: 9994374656

Përshkrimi: 134 faqe, me ilustrime, 20 cm

"Bregdeti dhe Ali Pashë Tepelena: Vështrim historik" është një libër i autorit Minella Gjoni, i cili ofron një analizë historike të marrëdhënieve ndërmjet Bregdetit të Shqipërisë dhe figurës të Ali Pashë Tepelenës. Libri shqyrton kontekstin historik të periudhës kur Ali Pasha, i njohur për fuqinë e tij si pashë i Janinës, kishte nën kontroll një pjesë të madhe të territorit shqiptar, përfshirë bregdetin jugor, dhe ndikimin që ky kontroll pati mbi zhvillimin e rajonit.

Në këtë libër, autorja prezanton një vështrim të thelluar për bregdetin shqiptar dhe lidhjen e tij me Ali Pashë Tepelenën, një nga figurat më të shquara të historisë shqiptare, i cili arriti të krijonte një shtet të fuqishëm të pavarur nën mbretërinë e tij të Janinës. Përmes një pasqyre të hollësishme historike, autori kërkon të ndihmojë lexuesin të kuptojë rolin e bregdetit dhe të qytetërimit të tij në zhvillimin e Pashallëkut të Janinës, si dhe marrëdhëniet politike dhe ekonomike që ky bregdet pati me pushtetarët e kohës, si dhe me tregtinë dhe kulturën që përhapej përgjatë deteve.

Ali Pasha, i njohur si "luani i Janinës", ishte një lider i fuqishëm dhe një strateg i zgjuar, i cili përdori mundësitë që i ofronte bregdeti shqiptar për të konsoliduar pushtetin e tij dhe për të forcësuar ndikimin e tij në të gjithë Ballkanin. Bregdeti shqiptar ishte një pikë kyçe e lëvizjes së mallrave, si dhe një rrugë për të udhëtuar dhe për të lidhur marrëdhënie diplomatike dhe tregtare me shtetet e tjera të Mesdheut dhe Lindjes së Afërt. Bregdeti kishte gjithashtu një rëndësi të veçantë në aspektin ushtarak, pasi Aliu përdorte portet e tij për të mbështetur flotën dhe për të mbajtur kontrollin mbi rajonin.

Një tjetër element i rëndësishëm i këtij libri është lidhja e ngushtë mes figurës historike të Ali Pashë Tepelenës dhe këngëve epiko-historike që u krijuan për të. Libri përshkruan se si këngët dhe legjendat popullore që lidhen me Aliun janë një pasuri e rëndësishme kulturore dhe përfaqësojnë shprehje të fuqishme të identitetit shqiptar. Ato janë një dëshmi e historisë së popullit shqiptar dhe e ndikimit që kishte ky udhëheqës mbi jetën e tyre të përditshme.

Në këtë libër, Gjoni thekson gjithashtu rëndësinë e ruajtjes së trashëgimisë historike të Bregdetit shqiptar dhe të rajonit të Jugut të Shqipërisë, i cili ka qenë pjesë e një historie të pasur dhe të ndryshme, përmes ndikimeve të ndryshme kulturore dhe politike, që janë përshkuar nga periudha të ndryshme të historisë. Libri synon të sjellë një pasqyrë të thellë mbi rëndësinë historike dhe strategjike të këtij bregdeti dhe mbi ndikimin që ka pasur në zhvillimin e Shqipërisë dhe të popujve të saj.

"Bregdeti dhe Ali Pashë Tepelena: Vështrim historik" është një vepër që sjell një analizë të hollësishme të rolit të Ali Pashë Tepelenës dhe lidhjen e tij me bregdetin shqiptar, duke e vendosur këtë marrëdhënie në një kontekst më të gjerë historik dhe kulturor. Libri është një burim i çmuar për studiuesit e historisë shqiptare dhe për ata që janë të interesuar për periudhën osmane në Ballkan dhe ndikimin e Ali Pashë Tepelenës në historinë e rajonit.