Didaktika e madhe

Didaktika e Madhe (Latin: Didactica Magna) është kryevepra e pedagogut çek Jan Amos Komenski. Kjo vepër u shkrua në vitin 1632, u botua në gjuhën çeke në vitin 1640 ndërsa në gjuhën latine në vitin 1657. Titulli i plotë i veprës është: Didaktika e madhe, e cila përfshin shkathtësinë e përgjithshme për atë se si duhet t`i mësohen dikujt të gjitha,... (Didactica Magna Universale Omnes Omnia Docendi Artificium Exhibens,...)^[1] ^[2] ^[3]

Vështrim

Vepra Didaktika e Madhe fillon me dedikimin: Të gjithë shefave të institucioneve shoqërore, sundimtarëve të shtetëve, kryemurgive kishtarë, prindërve dhe kujdestarëve të fëmijëve mëshirë dhe paqe nga Zoti atë dhe Zoti ynë Jezu Krishti në Shpirtin e shenjtë.

Komenski e përkufizon didaktikën e madhe kështu:

"Didaktika e madhe është shkathtësi e përgjithshme për të mësuar çdokë për çdo gjë"
— Jan Amos Komenski (Didaktika e madhe)

Përmbajtja

Hyrje
Dobia nga didaktika
Përshëndetje lexuesve
I. Njeriu është krijesa më e lartë, më e pakusht dhe më e përsosur;
II. Qëllimi përfundimtar i njeriut është përtej kësaj jete;
III. Kjo jetë është vetëm përgatitje për jetën e amshuar;
IV. Tri shkallët e përgatitjes: të njohurit e vetvetes (dhe të të gjithave rreth vetes), sundimi i vetvetes dhe drejtimi kah Zoti;
V. Embrionet për këto të trija (diturinë, virtytin dhe religjiozitetin) janë në ne nga natyra:
VI. Njeriun duhet edukuar nëse do të bëhet njeri:
VII. Njeriu arsimohet më me sukses në moshën e hershme dhe vetëm atëherë mund të arsimohet:
VIII. Të rinjët duhet edukuar së bashku, dhe për këtë janë të nevojshme shkollat:
IX. Tërë rininë e të dy gjinive duhet besuar shkollave;
X. Mësimi në shkolla duhet të jetë i përgjithshëm;
XI. Deri tani nuk ka pasur shkolla të cilat do t'i përgjigjeshin plotësisht qëllimit të vet;
XII. Shkollat mund të përmirësohen;
XIII. Baza e përtëritjes së shkollave është rendi i saktë në çdo gjë;
XIV. Rendin e saktë në shkollë duhet huazuar nga natyra dhe atë ashtu që nuk mund ta ndalojnë kurrfarë pengesash;
XV. Themelet e zgjatjes së jetës;
XVI. Ligjet e përgjithshme të të mësuarit dhe të të nxënit, më saktë si duhet të mësohet e të nxihet me siguri, në mënyrë që të arrihet sukses;
XVII. Bazat për mësimdhënie dhe të nxënit e lehtë;
XVIII. Bazat e thellësisë së të mësuarit dhe të nxënit;
XIX. Parimet e shkurtësisë dhe shpejtësisë në mësim;
XX. Metoda e shkencave të veçanta;
XXI. Metoda e shkathtësive;
XXII. Metoda për mësimin e gjuhëve;
XXIII. Metoda e edukatës morale;
XXIV, Metoda e zgimit të religjiozitetit:
XXV. Nëse dëshirojmë reformën e plotë të shkollave sipas rregullave të krishtërimit të vërtetë, duhet që librat paganë ose t'i heqim nga përdorimi ose së paku të përdoren më me kujdes se deri tani;
XXVI. Mbi disiplinën shkollore;
XXVII. Mbi punëtorinë shkollore të katërfishtë sipas shkallës së rritës dhe përparimit;
XXVIII. Baza e shkollës së nënës;
XXIX. Bazë e shkollës është gjuha amtare;
XXX Projekti i shkollës latine;
XXXI. Mbi akademinë;
XXXII. Mbi rregullimin vërtet të saktë dhe të përgjithshëm të shkollave;
XXXIII. Mbi mjetet që janë të nevojshme që kjo metodë e përgjithshme të fillojë të përdoret.
Shënime

Shih edhe

Referime

^ Comenius, Johann Amos (në anglisht), 1920
^ "Univerzita Jana Amose Komenskeho Praha" (në çekisht). Marrë më 2019-09-05.
^ Comenius, Johann Amos (në anglisht), 1905

[americana-1] Comenius, Johann Amos (në anglisht), 1920

[2] "Univerzita Jana Amose Komenskeho Praha" (në çekisht). Marrë më 2019-09-05.

[3] Comenius, Johann Amos (në anglisht), 1905

[1]

[2]

[3]