Ditari : (1937-1943) : Shqipëria
Ditari: (1937–1943): Shqipëria
Autor: Galeazzo Ciano
Përkthyes në shqip: Astrit Cani
Vendi i botimit: Tiranë, Shqipëri
Botuar nga: Albinform
Viti i botimit: 1994
Të dhëna fizike: 106 faqe; 18 cm
Ditari: (1937–1943): Shqipëria [1], i shkruar nga Galeazzo Ciano dhe i përkthyer në shqip nga Astrit Cani, është një dokument historik me rëndësi të veçantë për periudhën e pushtimit italian të Shqipërisë gjatë Luftës së Dytë Botërore. Ky libër, botuar në shqip në vitin 1994 nga shtëpia botuese Albinform, përbën një dëshmi unike mbi ngjarjet politike, ushtarake dhe diplomatike që shoqëruan pushtimin fashist italian në Shqipëri nga viti 1939 deri më 1943.
Ditarët e Cianos mbajnë vulën e një figure të lartë të regjimit fashist italian. Galeazzo Ciano, dhëndri i Benito Mussolinit dhe ministër i Jashtëm i Italisë, ishte një nga aktorët kryesorë të politikës italiane gjatë kësaj periudhe. Shënimet e tij hedhin dritë mbi mënyrën si e shihte ai Shqipërinë, rolin strategjik të saj në politikat italiane, dhe dinamikat brenda regjimit fashist.
Libri përqendrohet kryesisht në këto aspekte:
1. Pushtimi Fashist i Shqipërisë (1939)
Ciano përshkruan përgatitjet për pushtimin e Shqipërisë dhe mënyrën si u realizua ai, duke dhënë detaje nga perspektiva e regjimit fashist. Ai pasqyron qëllimet e Italisë për të shfrytëzuar vendin si një bazë strategjike në Ballkan.
2. Politika e Brendshme dhe Reformat
Në faqe të ndryshme të ditarit, ai analizon marrëdhëniet me elitën politike shqiptare, përpjekjet për të imponuar kulturën dhe ideologjinë fashiste, dhe sfidat me të cilat u përball administrata italiane.
3. Lufta e Dytë Botërore dhe Roli i Shqipërisë
Ditari hedh dritë mbi rëndësinë strategjike të Shqipërisë në planin ushtarak të Italisë, veçanërisht gjatë Luftës Italo-Greke. Ai pasqyron tensionet midis aleatëve italianë dhe gjermanë për kontrollin mbi rajonin.
4. Kritikat ndaj Regjimit Fashist
Megjithëse një zyrtar i lartë i regjimit, Ciano shpeshherë është kritik ndaj politikave të Mussolinit dhe vendimeve të tij, përfshirë ekspansionin agresiv në Ballkan.
Ditarët e Galeazzo Cianos janë burim historik me vlerë të madhe, duke ofruar informacione të dorës së parë mbi ngjarjet që formësuan Shqipërinë në vitet e Luftës së Dytë Botërore. Për historianët, këto ditarë përbëjnë një burim të pazëvendësueshëm për të kuptuar strategjitë dhe ideologjitë e pushtuesve fashistë, si dhe për të vëzhguar nga afër marrëdhëniet politike dhe diplomatike të kohës.
Ditarët shërbejnë gjithashtu si një pasqyrë e mendësisë dhe qëndrimeve të elitës italiane ndaj Shqipërisë dhe popullit të saj. Perspektiva e Cianos, ndonëse subjektive, ndihmon në hedhjen e dritës mbi disa aspekte të errëta të historisë shqiptare, të cilat ende mbeten objekt diskutimi.
Libri është ndarë në shënime kronologjike, duke ndjekur zhvillimet kryesore gjatë periudhës 1937–1943. Përkthimi në shqip nga Astrit Cani e bën këtë material më të aksesueshëm për lexuesin shqiptar, duke i shtuar dimensionin lokal këtij dokumenti ndërkombëtar.
Ditari: (1937–1943): Shqipëria është një vepër që duhet lexuar nga të gjithë ata që dëshirojnë të kuptojnë më mirë periudhën e pushtimit italian të Shqipërisë dhe ndikimin e saj në historinë kombëtare. Me përshkrimet e tij të hollësishme dhe të sinqerta, Ciano na ofron një dritare unike drejt botës së politikës së lartë fashiste dhe pasojave të saj për Shqipërinë.