Dokumente për Çamërinë : 1912-1939
Libri "Dokumente për Çamërinë: 1912-1939" [1], përgatitur nga historiania Kaliopi Naska dhe redaktuar nga Pavli Haxhillazi, është një përmbledhje e rëndësishme dokumentesh historike që pasqyrojnë ngjarjet, zhvillimet dhe marrëdhëniet politike, diplomatike dhe shoqërore të Çamërisë në periudhën nga shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë deri në fillimin e Luftës së Dytë Botërore. Ky botim është publikuar në vitin 1999 nga shtëpia botuese Dituria, me ISBN 9992731699 dhe përfshin 744 faqe të pasura me burime dhe analiza të detajuara.
Libri mbledh dhe analizon dokumente të periudhës historike 1912-1939, duke u fokusuar kryesisht në:
- Marrëdhëniet ndërkombëtare: Pozicioni i Çamërisë në marrëdhëniet mes Shqipërisë, Greqisë dhe fuqive të mëdha evropiane.
- Zhvillimet politike dhe shoqërore në Çamëri: Dokumente që tregojnë për përpjekjet e komunitetit çam për mbrojtjen e të drejtave të tyre, përfshirë çështjen e pronave dhe identitetin kombëtar.
- Çështja çame në kontekstin e Pavarësisë së Shqipërisë: Si trajtohej Çamëria në raport me shtetin e pavarur shqiptar dhe sfidat që dilnin nga marrëdhëniet me Greqinë.
- Dokumente diplomatike dhe arkivore: Raporte, memorandume, korrespondenca diplomatike dhe vendime të lidhura me Çamërinë dhe komunitetin çam.
Ky botim është një burim i domosdoshëm për studiuesit e historisë shqiptare dhe asaj ballkanike, pasi ofron një perspektivë të detajuar dhe autentike mbi një nga çështjet më të ndjeshme të historisë së rajonit. Dokumentet e përfshira hedhin dritë mbi:
- Dinamikat politike të rajonit të Çamërisë.
- Diskriminimin dhe shpërnguljen e popullsisë çame.
- Roli i Çamërisë në strategjitë e politikës së jashtme të Shqipërisë dhe fuqive të tjera.
Libri përfshin një indeks të detajuar, i cili lehtëson aksesin në dokumentet dhe temat kryesore. Përmbajtja është e organizuar sipas kronologjisë dhe tematikave kryesore për të ofruar një narrativë të qartë dhe logjike për lexuesin.
“Dokumente për Çamërinë: 1912-1939” përfaqëson një përpjekje të vyer për të dokumentuar një periudhë komplekse të historisë shqiptare dhe për të sjellë në vëmendjen e lexuesve problemet dhe sfidat e rajonit të Çamërisë. Me përmbajtjen e tij të pasur dhe analizat e bazuara në dokumente autentike, ky libër mbetet një referencë e rëndësishme për historianët, studiuesit dhe të gjithë ata që interesohen për historinë dhe çështjet kombëtare shqiptare.