Efekti Mateu

Efekti i Mateut i avantazhit të akumuluar, parimi i Mateut (anglisht: Matthew effect) është tendenca e individëve për të arritur sukses social ose ekonomik në përpjesëtim me nivelin e tyre fillestar të popullaritetit, miqve, pasurisë, etj. Ndonjëherë përmblidhet me shprehjen "të pasurit bëhen më të pasur dhe të varfërit më të varfër”. Termi u krijua nga sociologët Robert K. Merton dhe Harriet Zuckerman në vitin 1968 dhe e merr emrin nga Shëmbëlltyra e Talenteve në Ungjillin biblik të Mateut.

Efekti Matthew mund të shpjegohet kryesisht me lidhjen preferenciale, ku pasuria ose kredia shpërndahet midis individëve sipas sasisë që ata kanë tashmë. Kjo ka efektin neto duke e bërë gjithnjë e më të vështirë për individët e renditur të ulët që të rrisin totalet e tyre sepse kanë më pak burime për të rrezikuar me kalimin e kohës dhe gjithnjë e më të lehtë për individët e rangut të lartë të ruajnë një total të madh sepse kanë një sasi të madhe rreziku.

Studimet e hershme të efekteve të Matthew ishin të shqetësuar kryesisht me pabarazinë në mënyrën se si shkencëtarët njiheshin për punën e tyre. Megjithatë, Norman W. Storer, i Universitetit të Kolumbisë, udhëhoqi një valë të re kërkimesh. Ai besonte se zbuloi se pabarazia që ekzistonte në shkencat sociale ekzistonte edhe në institucione të tjera.