Ekzistencializmi është humanizëm

Ekzistencializmi është humanizëm (frëngjisht: L'existentialisme est un humanisme) është një vepër e vitit 1946 nga filozofi Zhon-Pol Sartrë, bazuar në një mësim me të njëjtin emër që ai mbajti në Club Maintenant në Paris, më 29 tetor 1945. Në përkthimet e hershme, Ekzistencializmi dhe Humanizmi ishte titulli i përdorur në Mbretërinë e Bashkuar; vepra u botua fillimisht në Shtetet e Bashkuara si Ekzistencializmi, dhe një përkthim i mëvonshëm përdor titullin origjinal.

Përmbledhja

Sartri pohon se ideja kryesore përcaktuese e ekzistencializmit është se ekzistenca e një personi është para thelbit të tij ose "ekzistenca i paraprin thelbit".

Kështu, Sartri hedh poshtë ato që ai i quan "justifikime deterministe" dhe pretendon se njerëzit duhet të marrin përgjegjësinë për sjelljen e tyre. Sartri e përkufizon ankthin si emocionin që njerëzit ndiejnë pasi kuptojnë se janë përgjegjës jo vetëm për veten e tyre, por për gjithë njerëzimin. Ankthi i shtyn njerëzit të kuptojnë se veprimet e tyre drejtojnë njerëzimin dhe i lejon ata të bëjnë gjykime për të tjerët bazuar në qëndrimin e tyre ndaj lirisë. Megjithatë, "Nuk është vullneti ai që i jep vlerë mundësisë. Vlerësimi varet nga unë, është e vërtetë, por jo nga vullneti im. Varet nga projekti im, domethënë nga mënyra se si e shikoj botën, si e përjetoj atë." Ankthi shoqërohet gjithashtu me nocionin e Sartrit për dëshpërimin, të cilin ai e përkufizon si mbështetje optimiste në një sërë mundësish që bëjnë të mundur veprimin. Sartri pohon se "Kur modeloj vetveten, unë modeloj njeriun.", duke thënë se veprimi i individit do të ndikojë dhe do të formojë njerëzimin. Qenia-për-vete përdor dëshpërimin për të përqafuar lirinë dhe për të ndërmarrë veprime kuptimplota në pranimin e plotë të çfarëdo pasojash që mund të lindin si pasojë. Ai gjithashtu e përshkruan braktisjen si vetminë që ndiejnë ateistët kur kuptojnë se nuk ka Zot që të përshkruajë një mënyrë jetese, nuk ka udhëzime për njerëzit se si të jetojnë; se ne jemi të braktisur në kuptimin e të qenit vetëm në univers dhe arbitrat e thelbit tonë. "Ekziston një kontigjent i ekzistencës njerëzore. Është një dënim i qenies së tyre. Qenia e tyre nuk është e përcaktuar, kështu që i takon secilit të krijojë ekzistencën e vet, për të cilën është përgjegjës. Ata nuk mund të jenë të lirë, ka një formë domosdoshmërie për liri, e cila nuk mund të hiqet kurrë." Sartri e mbyll veprën e tij duke theksuar se ekzistencializmi, pasi është një filozofi veprimi dhe përkufizimi i vetvetes, është optimist dhe çlirues. "Sartri ofron një përshkrim të qenieve njerëzore si një projekt dhe si një angazhim."