Gustav Frëding
Ky 28 tetor 2009 nuk citon asnjë burim, prandaj mund të mos jetë i saktë. |
Gustav Frëding (22 gusht 1860 - 8 shkurt 1911), poet suedez. Ai lindi në një fshat në Vermland dhe kish qenë shumë i lidhur me jeten bujqesore ne kete rajon suedeze. Pasi dha provimin e maturës në qytetin e Karlstadës ai studioj në universitetin e Uppsalës 1880–83 dhe për një kohë të shkurtë ne vitin 1885 por nuk dha asnjë provim. Në janar 1887 ai siguroj një punë si redaktor në gazetën radikale e Karlstadit por e brektisi këtë punë në vjeshtën e vitit 1888, ndërsa trashëgimia e mire ekonomike e bëj të mundur të kushton kohën për një karrierë si shkrimtar. Shëndeti i tij u keqësua dhe në Görlitz në një institucion për mjekim nervore jetojgjsat periudhes 1889–90. Këtu e përfundoi një mbledhje poezish Guitarr och dragharmonika/ Kitarë dhe Akkordeon (1891), i cili më këtë debutim u shfaq si një prej poetëve më të shquar të këti viti. Ai e forcoi këtë pozitë më Nya dikter/ Poezi të reja (1894). Nën kohën të mbeturë ai ndodhi në periudha të gjata dhe të shkurtra në kujdesi të ndryshëm për ndihmë kundër alkoolizmin dhe për mjekim kundër shqetësime të vështira psikike. Një ndalesë ishte qyteti Suttestad në Norvegji, ky ai përgatiti vepërën e tretë Stänk och flikar/ Pike dhe cepe (1896), që provokoj një padi morale. Frëding lirohet nga akuzat por thyerja psiqike keqëson më tej. Në vitin 1896 zhvendosi ai në Uppsala, dhe kaloj një shumë kohë në një spital psikiatrik. 1905 doli nga spitali dhe u zhvendos në Stockholm. Nën këto gjendje e keqe psikike ai vazhdoj shkrimtarinë. Në një vilë në lagjen e qytetit ai u mbajtë në mjekim deri vdekja e tij.
Një grumbull veprash Räggler å paschaser përmban poezi dhe prozë në një dialekt nga treva e vendlindjes e tij në një traditë që e zhvilloj F.A. Dahlgren. Një mbledhje poezish Nytt och gammalt/ E re dhe e vjetër (1897) u pasua nga Gralstänk/Spërkat e gralit (1898) dhe një ese Grillfängerier (1898). 1901 theksohet përmbledhje shkrimesh në publikim, gjithashtu Efterskörd (1910) para vdekjës e tij. Reconvalescentia u botua postume (1913) edhe disa shkrime (1917–22) nga botuesi Ruben G:son Berg.
Frëding është një poet kryesorë në letërsinë suedeze me një diapozon të gjerë. Nën kohën në Upsalë ai kish qënë anëtar e një organizatë liberale, dhe këta vite pasqyron në poezinë në formë angazhime për njerzë të pafuqishëm.
Lufta e tij për një pikëpamje morale më e lirë arriti kulmin me veprën "Stänk och flikar/Pike dhe cepe" dhe mund të lidhët më e shekullit të 1880 që nxis debate për morale seksuale. Vizioni e tij për një ardhmëri ky shoqëria nuk është e ngarkuar për pyetje seksuale ai shprehu në poemën En morgondröm/Ënderra ë mëngjesit që ngriti një aktakuzë kundër tij. Ato ide për një sintezë me liri, përgjegjësi, shpirtri dhe ndijnë është ngjashëm me mendime në tjera venda të Evropës në kohën e atij.
Shkrimet Frëdingut karakterizohet nga ëndrra, vizione dhe halucinacione dhe është ngjashëm me shkrimtarinë e Strindbergut. Edhe tendenca tjera se është tipike për kohën e Frëdingut është kënga humoristike në zhanra të vjetëra.
Në disa vepëra e tij Frëding posedon një repart poezi me motive nga Vermlandës dhe u bëhen shumë popullore. Në vepëren Nytt och gammalt/ E re dhe e vjetër Frëding prezentoj me shumëkuptimtë symbolin e graalit. Kjo u bëhe ma qendrore në vepërën Gralstänk/Spërkat e gralit, ky bëj një përpjekje me zë një shprehje që në fakt gjuha nuk ka, një gjë të bashk, një syntes e keqësi dhe mirësi. Frëding u bashkoj me traditën e madhe romantike në poezin evropiane dhe suedeze. Ai lexoi Goethe, Heine, Burns, Shelley, Byron, Poe dhe gjithashtu e përkthej ato. Ai e çoj trashëgimin lirike i suedezve nga Lucidor, Bellman dhe Stagnelius. Për qëllim me nxjerr efekte muzikore ai përdori asonance dhe vargje nga symbolizmi. Si zbatues ne poezin e re suedeze, para së gjithash që ka të bëjë me tingëllim dhe ritëm, ai konsiderohet Suedi si artisti ma i aftë në vjershë. Ma vonë ai u shfaq në një stil e vetëm, por jo më tepër efekte teknike vjershash.
Që në poemë fragmentarë etikë ai paralajmërojnë modernismin lirik. Me "Kënga e Mattoidenit" ai kërkoi gjej në mënyrë magjike dhe me një diferencë lirke një çikë matanë konvencionale e kufirit njerëzore.