Historia e Grenlandës

Historia e Grenlandës është një histori e jetës në kushte ekstreme të Arktikut: aktualisht, një shtresë akulli mbulon rreth tetëdhjetë për qind të ishullit, duke kufizuar aktivitetin njerëzor kryesisht në brigjet.

Gjuetia dhe gjuetia e balenave kanë qenë gjithmonë mënyra të rëndësishme për të siguruar jetesën në Grenlandë.  Një nga kafshët e gjetura këtu është ariu polar, i cili ndodhet në stemën e familjes mbretërore daneze në Grenlandë

Njerëzit e parë mendohet se kanë mbërritur në Grenlandë rreth vitit 2500 para Krishtit.  Pasardhësit e tyre me sa duket vdiqën dhe u pasuan nga disa grupe të tjera që migruan nga Amerika e Veriut kontinentale.  Nuk ka asnjë provë të zbuluar se Grenlanda ishte e njohur për evropianët deri në shekullin e 10-të, kur vikingët islandezë u vendosën në bregun jugperëndimor të saj, i cili duket se ka qenë i pabanuar kur mbërritën.  Paraardhësit e Grenlandezëve Inuit që jetojnë atje sot duket se kanë migruar atje më vonë, rreth vitit 1200 pas Krishtit, nga Grenlanda veriperëndimore.  Ndërsa Inuitët mbijetuan në botën e akullt të Epokës së Vogël të Akullit, vendbanimet e hershme norvegjeze përgjatë bregut jugperëndimor u zhdukën, duke i lënë Inuitët si banorët e vetëm të ishullit për disa shekuj.  Gjatë kësaj kohe, Danimarka-Norvegjia, me sa duket duke besuar se vendbanimet norvegjeze kishin mbijetuar, vazhdoi të pretendonte sovranitetin mbi ishullin, pavarësisht mungesës së ndonjë kontakti midis grenlandezëve norvegjezë dhe vëllezërve të tyre skandinavë.  Në vitin 1721, duke aspiruar të bëhej një fuqi koloniale, Danimarka-Norvegjia dërgoi një ekspeditë misionare në Grenlandë me qëllimin e deklaruar për të rivendosur krishterimin midis pasardhësve të Grenlandezëve Norvegjezë, të cilët mund të jenë kthyer në paganizëm.  Kur misionarët nuk gjetën pasardhës të Grenlandezëve Norvegjezë, ata pagëzuan Grenlandezët Inuit që gjetën të jetonin atje.  Më pas Danimarka-Norvegjia zhvilloi koloni tregtare përgjatë bregdetit dhe vendosi një monopol tregtar dhe privilegje të tjera koloniale në zonë.

Gjatë Luftës së Dytë Botërore, kur Gjermania pushtoi Danimarkën, Groenlandezët u bënë më pak të lidhur socialisht dhe ekonomikisht me Danimarkën dhe më shumë me Shtetet e Bashkuara.[1]  Pas luftës, Danimarka rifilloi kontrollin e Grenlandës dhe në vitin 1953, e shndërroi statusin e saj nga koloni në amt (qark) jashtë shtetit.  Megjithëse Grenlanda është ende pjesë e Mbretërisë së Danimarkës, ajo ka gëzuar sundimin e vendit që nga viti 1979. Në vitin 1985, ishulli vendosi të largohej nga Komuniteti Ekonomik Evropian (EEC), të cilit i ishte bashkuar si pjesë e Danimarkës në 1973;  Faroet nuk ishin bashkuar kurrë.