Historia e Skënderbeut, Kryezotit të Arbërisë (1405-1468)
Historia e Skënderbeut, Kryezotit të Arbërisë (1405-1468) [1] është një libër biografik dhe historik i shkruar nga Fan S. Noli, një figurë e shquar e kulturës shqiptare dhe historian i njohur. Ky libër është një prej veprave më të rëndësishme mbi jetën dhe veprimtarinë e Gjergj Kastriotit, i njohur ndryshe si Skënderbeu, heroi kombëtar i shqiptarëve dhe një figurë qendrore në historinë e qëndresës ndaj Perandorisë Osmane gjatë shekullit të 15-të.
Autori i librit është Fan S. Noli, një personalitet i shumëanshëm shqiptar që veproi si prift ortodoks, politikan, poet, historian dhe diplomat. Ai është i njohur për kontributet e tij në kulturën shqiptare dhe historinë kombëtare, sidomos për përkthimet e rëndësishme dhe veprat origjinale që shërbyen si bazë për zhvillimin e ndërgjegjes kombëtare shqiptare në fillim të shekullit të 20-të. Libri është redaktuar nga Gent Arianiti, i cili ka kontribuar në përgatitjen e botimit të librit.
Ky libër përmbledh jetën e Gjergj Kastriotit, i njohur më së shumti si Skënderbeu, duke përshkruar në detaje ngritjen e tij si një lider politik dhe ushtarak i popullit shqiptar. Libri mbulon periudhën nga lindja e Skënderbeut në vitin 1405 në një familje fisnike shqiptare në Dibër, deri te vdekja e tij në vitin 1468. Kjo periudhë përfshin kryesisht luftërat e tij kundër Perandorisë Osmane dhe përpjekjet për të mbrojtur Arbërinë nga pushtimi.
Në libër përshkruhen fazat kryesore të jetës së Skënderbeut:
- Lindja dhe Rinia: Fëmijëria dhe rritja e Skënderbeut si pjesë e fisnikërisë shqiptare, si dhe periudha kur ai u mor peng nga osmanët dhe u stërvit në ushtrinë osmane.
- Rikthimi në Arbëri: Ndarja e tij nga Perandoria Osmane dhe ngritja si prijës i kryengritësve shqiptarë.
- Luftërat kundër Osmanëve: Udhëheqja e tij në betejat e shumta për të mbrojtur tokat shqiptare, duke arritur disa fitore të rëndësishme që e bënë një figurë të njohur në gjithë Evropën.
- Aleancat dhe Politika: Ndërveprimi i tij me fuqitë evropiane dhe përpjekjet për të siguruar ndihma për qëndresën kundër osmanëve.
- Vdekja dhe Trashëgimia: Vdekja e tij në vitin 1468 dhe ndikimi i veprës së tij në historiografinë shqiptare dhe më gjerë.
Libri përmban gjithashtu analiza mbi luftërat shqiptaro-osmane dhe përpjekjet e shqiptarëve për t'u organizuar kundër një pushtuesi shumë më të fuqishëm dhe të organizuar. Përveç kësaj, janë përfshirë edhe burime të rëndësishme historike që ndihmojnë për të kuptuar kontekstin më të gjerë të periudhës.
Ky libër është i rëndësishëm për disa arsye. Së pari, Fan S. Noli, përmes stilit të tij karakteristik dhe përvojës së tij si historian, arrin të përshkruajë me saktësi dhe pasion jetën dhe veprën e Skënderbeut. Për më tepër, ky libër është një kontribues i rëndësishëm në krijimin e një narrative kombëtare shqiptare, duke theksuar rezistencën e Skënderbeut si një simbol i lirisë dhe identitetit shqiptar.
Për studiuesit e historisë shqiptare, libri i Nolit është një referencë e rëndësishme. Burimet e përdorura për këtë vepër gjenden në fund të librit, duke përfshirë referenca të hollësishme nga dokumente historike, burime arkivore dhe studime të tjera të kohës.
Ky libër është botuar në Tiranë nga Uegen në vitin 2004. Ai përmban gjithsej 136 faqe, me dimensione prej 20 cm, dhe përfshin gjithashtu shënime të detajuara në fund të librit. ISBN-i i botimit është 9994331019. Në fund të librit gjenden burime të hollësishme që shkojnë nga faqja 123 deri në faqen 132.
Në tërësi, "Historia e Skënderbeut, Kryezotit të Arbërisë (1405-1468)" mbetet një vepër e rëndësishme për të kuptuar rolin dhe rëndësinë e Skënderbeut në historinë e Shqipërisë dhe në rezistencën kundër pushtimit osman.