Shihni burimin për Karadaku (rajon)

{{Shiko gjithashtu|Karadaku (mal)}}
'''Karadaku''' është një rajon etnogjeografik që ndodhet midis vargmaleve të [[Karadaku (mal)|Karadakut të Shkupit]] në perëndim, kalimeve malore të Kodrës së Furrës dhe [[Kopilaçës]] në veri, malit Sredorek dhe luginës së lumit [[Pcinja|Pçinja]] në lindje, deri në degët veriore të [[Lugina e Shkupit|Luginës së Shkupit]] pastaj [[Luginës së Kumanovës]] dhe maleve të Osogovës në jug. Në këtë zonë rurale maja më e lartë është Ramno me lartësi 1651 metra e cila shtrihet në perëndim, në veri të saj është maja Kodra Fura me lartësi 1491 metra dhe në verilindje janë majat e Kopiljaçës. me lartësi mbidetare 1.345 metra, [[Свински Камен|Svinski Kamen]], me lartësi mbidetare 1.628 metra dhe maja Sllavjanec, me lartësi mbidetare 672 metra. 

== Karakteristikat natyrore ==
Rajoni i Karadakut i përket blloqeve tektonike Mali të Zi të Shkupit dhe Kumanovës, të cilët ndodhen në veri të depresionit të Shkupit, dhe pjesa perëndimore e tij është e ndarë në disa çarje gjarpërore dhe blloqe tektonike të depresionit. Ndërmjet Kuçevishtës dhe Nikushtakut formohet kreshta Likovë-Pçin, e cila përbëhet nga sedimente të ndryshme relievore, të cilat shtrihen në drejtim të juglindjes në një vijë thyerjeje shumë të theksuar, me gjerësi rreth 20 kilometra. Këtë kreshtë, nga blloku tektonik i gropës së Shkupit dhe Kumanovës, e ndan kodra e Grostit, e cila paraqet kufi natyror me blloqet e tjera tektonike të Vardarit.

=== Kushtet klimatike ===
Bazuar në veçoritë natyrore dhe statistikat meteorologjike, Karadaku ka dy zona klimatike: një klimë kontinentale të modifikuar dhe një klimë kontinentale. Klima E ndryshuar Mesdhetare përfshin luginat lumore Të Lumenjve: Pçinja, Lipkovska, Komenska, Glazjanska, Bistrica, Lumi Tabanovska dhe Kriva Reka. Klima kontinentale zë hapësirën e vargmaleve dhe kalimeve që rrethojnë këtë rajon.

=== Hidrografia ===
Rrjeti lumor në këtë zonë është pjesë e zonës ujëmbledhëse Të Vardarit. Degët E Pçinjës (Lipkovska, Komenska, Glaznja, Bistrica, Lumi Tabanovska dhe Kriva Reka), përbëjnë pellgun e Tij Në Varadar, i cili mbulon 2.300 kilometra katrorë, me një gjatësi të rrjedhës së lumit prej 176 kilometrash. Ekzistenca e këtyre "arterieve" të lumenjve lejon që rreth 80,000 hektarë të përdoren për zhvillimin e Bujqësisë, Blegtorisë, kopshtarisë dhe rritjes së frutave. Nga sondazhet e mëparshme hidro-inxhinierike dhe fortifikimet për shfrytëzimin ekonomik të potencialit ujor të lumenjve, përveç rezervuarëve të ndërtuar prej kohësh "Likovë" dhe "Glaznja", është planifikuar ndërtimi i disa hidroakumulimeve të reja-"Bistrica", "Komenska", "Tabanovce", me një sipërfaqe totale të akumulimeve të këtyre digave prej rreth 1,700 hektarë. Me këto hidroakumulime, nevojat për ujë të pijshëm të popullsisë do të zgjidheshin në dekadat e ardhshme dhe nevoja për ujitje të rreth 95 përqind të tokës totale të punueshme në këtë rajon do të plotësohej.

=== Toka bujqësore, kullota dhe pyje ===
Përdorimi i pyjeve dhe kullotave Në Karadak - Deve Bair është një faktor shumë i rëndësishëm për mbijetesën e mëtejshme të popullsisë dhe rigjallërimin e fshatrave. Sidoqoftë, statistikat e deritanishme tregojnë se ekziston një ekuilibër i prishur prej dekadash në përdorimin jo të plotë të tokës së punueshme bujqësore, si dhe pyjeve dhe kullotave. Në fillim të gjysmës së dytë të 20. për një shekull, rreth 20,000 banorë jetonin në këtë rajon rural, dhe popullsia gjithmonë siguronte produkte ushqimore bujqësore dhe blegtorale. Ky rajon ka 70,000 hektarë kullota dhe 80,000 hektarë tokë të punueshme, nga të cilat rreth 50,000 hektarë janë të përshtatshme për kultivimin e grurit. Rajoni dikur ishte një nga zonat më të mëdha blegtorale në Maqedoninë veri-lindore, në të cilën më shumë se gjashtëdhjetë vjet janë ngritur mbi 300.000 krerë bagëti të mëdha dhe të vogla. Kushtet e favorshme klimatike lejojnë që rritja e frutave të zhvillohet pa probleme në këtë rajon rural. Në rajonin rural Të Karadakut, pesëdhjetë vjet më parë, përgjatë rrjedhës së sipërme të Lumit Pçinja, u rritën rreth 400.000 dardha "grglashi", rreth 130.000 dardha "zimorki" dhe mbi 150.000 kërcell "madzarki".
Sipërfaqja e përgjithshme pyjore në këtë pjesë mbulon 2.000 kilometra katrorë që paraqet 10% të sipërfaqes së përgjithshme pyjore në Republikën e Maqedonisë. Pyjet mbulojnë rreth 74.000 hektarë, nga të cilat 10.700 hektarë janë në pronësi private, dhe 63.300 hektarë janë në pronësi të shtetit, me një masë totale druri prej 8.588.000 metra kub, me një rritje vjetore të pritshme prej rreth 200.000 metra kub.
Sot këtu jetojnë 50.000 banorë të shpërndarë në qendrat komunale rurale Cucer-Sandevo, Likovë, Mlado Nagoricane, Nagoricane, Rankovce, Kumanovë dhe Kriva Palanka, si qendra urbane.
Deve Bair është lokalitet ku gjendet vendkalimi kufitar kryesor dhe më i madh i kufirit maqedono-bullgar, në një distancë prej 22 km nga qyteti I Kriva Palankës. Vendi quhet gjithashtu një fushë e sheshtë.

== Vendbanimet ==
Brenda krahinës Malit të Zi i Shkupit (Karadak), vendbanimet qe i takojnë janë:

Komuna e Vitisë: [[Vitia]], [[Begunca|Beguncë]], [[Binça|Binçë]], [[Buzoviku|Buzovik]], [[Debelldehu|Debelldeh]], [[Skifteraj]], [[Lubishti|Lubishtë]], [[Kabashi (Viti)|Kabash]], [[Drobeshi|Drobesh]], [[Gushica|Goshicë]], [[Godeni (Viti)|Goden i Madh]], [[Gërnçari (Kllokot)|Gërnçar]], [[Letnica|Letnicë]], [[Mjaku|Mjak]], [[Mogilla (Kllokot)|Mogillë]], [[Podgorca (Viti)|Podgorc]], [[Ramnishti|Ramnishtë]], [[Remniku|Remnik]], [[Sadovina e Jerlive|Sadovinë e Jerlive]], [[Shasharja|Shasharë]], [[Smira|Smirë]], [[Stublla e Epërme|Stubëll e Epërme]], [[Stublla e Poshtme|Stubëll e Poshtme]], [[Vërbani (Viti)|Vërban]], [[Vërnakolla|Vërnakollë]], [[Vërnezi|Vërnez]], [[Vërboci (Kllokot)|Vërboc]]

Komuna e Gjilanit: [[Zhegra|Zhegër]], [[Uglara (Gjilan)|Uglarë]], [[Bilinica|Bilincë]], [[Kokaj]], [[Lloca]], [[Myçybaba|Muçibaba]], [[Pogragja (Gjilan)|Pogragja]], [[Burinca]], [[Haxhaj (Gjilan)|Haxhaj]], [[Selishti (Gjilan)|Selishti]], [[Demiraj (Gjilan)|Demiraj]], [[Shurdhani]], [[Stançiqi]], [[Lladova]], [[Sllubica|Sllubicë]], [[Stublina|Stublinë]], [[Pidiqi]], [[Godeni (Gjilan)|Godeni]], [[Lipovica (Gjilan)|Lipovica]], [[Llashtica|Llashticë]]

Komuna e Kaçanikut: [[Kaçaniku|Kaçanik]], [[Begraca|Begracë]], [[Stagova|Stagovë]], [[Nikaj (Kaçanik)|Nikaj]], [[Korbliqi|Kërrbliq]], [[Runjeva|Runevë]], Lirishtë,  [[Drenogllava|Drenogllavë]],  [[Gjurgjedelli|Gjurgjedell]], [[Llanishti (Kaçanik)|Llanishtë]], [[Nikoci|Nikoc]], [[Runjeva|Runjevë]], 

Komuna e Elez Hanit: [[Hani i Elezit|Elez Han]], [[Dimca|Dimcë]], [[Neçaca|Neçac]], [[Paldenica|Paldenicë]], [[Dromjaku|Dromjak]], [[Vërtomica|Vërtomicë]]

Komuna e Çuçerit: [[Banjani]], [[Bllaca (Çuçer)|Bllaca]], [[Boreci (Çuçer)|Boreci]], [[Brazda (Çuçer)|Brazda]], [[Breza (Çuçer)|Breza]], [[Glluva]], [[Gornjani]], [[Kuçevishti]], [[Mirkoci]], [[Pobozhji]], [[Tanusha (Çuçer)|Tanusha]]

Komuna e Likovës: [[Allasheci]], [[Bellanoci]], [[Dumanoci]], [[Gllazhnja]], [[Goshinca]], [[Hërkoci]], [[Hotla]], [[Izvori (Likovë)|Izvori]], [[Llojani]], [[Malina (Likovë)|Malina]], [[Mateçi]], [[Nikushtaku]], [[Orizarja (Likovë)|Orizarja]], [[Runica]], [[Sllupçani]], [[Strazha]], [[Strima]], [[Vaksinca]], [[Vishtica]], [[Zllakuçani]]

Komuna e Bujanocit: [[Letovica|Letovicë]], [[Gramada (Bujanoc)|Gramadë]], [[Verbani (Bujanoc)|Verban]], [[Nesalca|Nesalcë]], [[Osllara (Bujanoc)|Osllarë]], [[Lluçani|Lluçan]], [[Levosoja|Levosojë]], [[Dobrosini|Dobrosin]], [[Konçuli|Konçul]], [[Levosoja]]

Komuna e Preshevës: [[Presheva|Preshevë]], [[Bërçeci]], [[Buhiçi]], [[Bukuroci]], [[Bukoci]], [[Cakanoci]], [[Caravajka]], [[Corrotica]], [[Depca]], [[Garja (Preshevë)|Garja]], [[Gosponica]], [[Ilinca]], [[Kurbalia]], [[Magjera (Preshevë)|Magjera]], [[Miratoci]], [[Norça]], [[Peçena]], [[Rainca]], [[Ranatoci]], [[Rahovica (Preshevë)|Rahovica]], [[Seferi (Preshevë)|Seferi]]. [[Staneci]], [[Shoshaja e Epërme]], [[Shoshaja e Poshtme]], [[Tërnava (Preshevë)|Tërnava]], [[Zhunica]]

Komuna e Haraçines: [[Haraçina]], [[Grushina]], [[Majanca]], [[Orllanca]]

Komuna e Gazi Babës: [[Bërnjarca]], [[Bulaçani]], [[Cresheva]], [[Rashtaku]], [[Straçinca]]

Komuna e Butelit: [[Lubanca (Butel)|Lubanca]], [[Luboteni (Butel)|Luboteni]], [[Radishani]]
== Shih edhe ==
* [[Karadaku (mal)|Malet e Karadakut]]
* [[Pellgu i Preshevës]]

{{Krahinat e Kosovës}}
[[Kategoria:Kosovë]]