Libianët

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Libianët (edhe Libyer) ishin popull në Afrikën Veriore gjatë kohës antike të njerzimit. Thuhet të kenë qenë fqinjet perendimorë të egjiptianëve, dhe të jenë ardhur nga jug-perendimi e vendosur rreth vitit 2300 p.e.sonë. Ata vinin nga jug-perendimi përgjatë fushës së Nilit e posaqërish nga oaszat. Sulmet e tyre kundrejt Egjiptit rreth vitit 1200 p.e.sonë i përballoi Merenptah-u dhe Ramses III. Gjatë periudhës 945-724 p.e.sonë, dinastia e krijuar nga vullnetart libianë formonin mbretërin e Egjiptit. Grekët, të cilët më vonë edhe i emërtuan po thuaj të gjithë bërbërët sipas emrit të fisit Libu, i dëbuan libianët në brendi, ndërsa libianë tjerë në perendim u nënshtruan sundimit karthagjian.

Sipas të thënave e të dhënave kartagjene, por edhe të atyre romake kuptohet të kenë pasur një shkrim të tyre që sot njihet si shkrimi libian apo shkrimi numidikë. Thuhet të ketë qenë një shkrim konsonant me shifra të formave të thjeshta. Janë të mbledhura mëse 1000 copëza të shkruara në këtë shkrim. Këto mbledhje janë bërë kryesisht nga gravimet në varreza. Mirëpo dekodimi i këtyre copëzave ende lë për të kërkuar sqarime më të pastërta.