Jump to content

Lufta e Parë Çeçene

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Lufta e Parë Ruso-Çeçene)
Një helikopter rus Mi-8 u rrëzua nga luftëtarët çeçenë pranë kryeqytetit çeçen, Grozni.

Lufta e Parë Çeçene, e njohur gjithashtu si Fushata e Parë Çeçene, ose Lufta e Parë Ruso-Çeçene, ishte një luftë për pavarësi që Republika Çeçene e Ichkerisë zhvilloi kundër Federatës Ruse nga dhjetori 1994 deri në gusht 1996. Lufta e parë u parapri nga Ndërhyrja ruse në Ichkeria, në të cilën Rusia u përpoq fshehurazi të rrëzonte qeverinë e Ichkerisë. Pas fushatës fillestare të viteve 1994–1995, që kulmoi me Betejën shkatërruese të Groznit, forcat federale ruse u përpoqën të merrnin kontrollin e zonës malore të Çeçenisë, por ata u përballën me rezistencë të madhe nga guerilët çeçenë dhe bastisje në zonat fushore. Megjithë avantazhet dërrmuese të Rusisë në fuqinë e zjarrit, fuqinë punëtore, armatimin, artilerinë, mjetet luftarake, sulmet ajrore dhe mbështetjen ajrore, demoralizimi i përhapur që rezultoi i forcave federale dhe kundërshtimi pothuajse universal ndaj konfliktit nga publiku rus e shtynë qeverinë e Boris Yeltsin të shpallte një armëpushim me Çeçenët në vitin 1996 dhe më në fund nënshkroi një traktat paqeje në 1997.

Vlerësimi zyrtar rus për vdekjet ushtarake ruse ishte 5,732, por sipas vlerësimeve të tjera, numri i vdekjeve ushtarake ruse ishte deri në 14,000. Sipas vlerësimeve të ndryshme, numri i vdekjeve ushtarake çeçene ishte afërsisht 3,000, numri i vdekjeve të civilëve çeçenë ishte midis 30,000 dhe 100,000. Mbi 200,000 civilë çeçenë mund të jenë plagosur, më shumë se 500,000 njerëz u zhvendosën dhe qytetet dhe fshatrat u shndërruan në gërmadha në të gjithë republikën.