Manastiri Samtavro
Manastiri Samtavro (სამთავროს მონასტერი) është një kompleks manastiri i krishterë ortodoks gjeorgjian, i ndërtuar në shekullin e 4-të nga Mbreti Mirian III dhe e rindërtuar në shekullin e 11-të nga Mbreti George I dhe Katolikos-Patriarku Melchizedek I. Kompleksi përbën Kishën e Shpërfytyrimit Samtavro dhe Manastirën e Shën Ninos në Mtskheta, Gjeorgji. Samtavro është një monument i rëndësishëm historik dhe arkitektonik i mesjetës së hershme dhe të lartë, regjistruar në listën e UNESCO-s në vitin 1994 së bashku me monumentet e tjera historike në Mtskheta. Kisha Samtavro ka forma katrorore, me harqe dhe dekorime tipike për arkitekturën gjeorgjiane të shekullit të 11-të. Në oborrin e kishës ndodhen varret e Mirian III dhe murgut të famshëm gjeorgjian Gabriel.
Manastiri Samtavro u ndërtua në pjesën veriperëndimore të qytetit të vjetër të Mtskheta. Për arsye se nuk ka mbishkrime, kohën e ndërtimit të tij nuk e dimë me saktësi. Sipas burimeve hagiografike gjeorgjiane, manastiri u krijua në shekullin e 4-të, gjatë sundimit të Mbretit Mirian III të Iberisë, kur një kishë e vogël u ndërtua këtu nga Shën Nino në lidhje me konvertimin e Gjeorgjisë në krishterim. Në këtë manastir, Mirian III dhe gruaja e tij Nino u varrosën.
Manastiri Samtavro, i njohur si "Vendi i Sundimtarit" në gjuhën gjeorgjiane, është një tempull i vjetër i vendosur në pjesën veriperëndimore të qytetit të vjetër të Mtskheta. Tempulli kryesor daton stilistikisht në gjysmën e parë të shekullit të 11-të, dhe me siguri u ndërtua ose u rindërtua menjëherë pas katedrales Svetitskhoveli, me katolikos-Patriarkun Melchizedek I. Kupola e tij u shkatërrua në vitin 1283 nga tërmeti dhe u restaurua disa kohë midis fundit të shekullit të 13-të dhe fillimit të shekullit të 14-të. Ikonostasi i altarit daton në të njëjtën kohë. Rreth kohës së njëjtit periudh, u bënën edhe renovime të vogla në fasadat. Muri që rrethon manastirin u ndërtua në mesjetën e vonë, me kambanoren e shtuar në shekullin e 16-të. Afresket origjinale nuk mbijetuan, dhe të reja u pikturuan në shekullin e 16-17. Rinovime të tjera u bënë në shekullin e 17-të e më vonë. Muri u ndërtua në shekullin e 18-të. Gurët e varrit për varrimin e Mirianit dhe gruas së tij Nanës janë bërë në shekullin e 19-të.
Arkitekturë
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Kisha Samtavro, një shembull tipik i një tempulli të kryqëzuar në katror, është një vend i vjetër dhe i dekoruar në qytetin e vjetër Mtskheta. Kisha ka një strukturë të veçantë, me kupolën e saj që mbështetet në dy shtylla dhe muret dalëse të altarit absidal. Edhe pse është një rindërtim i mëvonshëm, kisha ka karakteristika të njëjta me tempujt e shekullit të 11-të. Kisha ka dy hyrje: jugore, me portalin e hershëm, dhe perëndimore. Fasadat e kishës janë bërë me gurë të verdhë dhe kafe, duke dha një pamje të bukur. Portali, i zbukuruar me harqe, ka gjithashtu gdhendje dekorative të bukura në pllaka. Brendësia e hapur e kishës është e ndriçuar mirë nga dritaret, si në kube ashtu edhe në të katër muret e kishës.
Kisha Samtavro, një shembull tipik i arkitekturës së shekullit të 11-të, ka një strukturë të veçantë, por nënkuptohet se kjo është një rindërtim i mëvonshëm. Dekorimet e fasadave janë të ndryshme, me fasadën jugore që është mjaft e bukur, por më të ashpra në veri. Arkitekti i kishës ka vënë theksin në fasadat jugore dhe veriore, duke përfshirë dekorimet e harqeve dhe dritareve. Fasada lindore është më e rezervuar, me kontrastin e krijuar nga kamare trekëndore. Dekorimet e fasadave perëndimore janë edhe më të thjeshta, me portalin që është më i ri. Shtimi i kryqit të murit është një ndryshim tjetër i mëvonshem. Kisha Samtavro është një shembull interesant i arkitekturës së shekullit të 11-të, por me ndryshime të mëvonshme.
Fragmente afreskesh mbeten në kube dhe altar.
Kisha Samtavro nuk është vetëm një tempull kryesor, por përfshin edhe një kompleks tërëmanastire, që përmban edhe një kishë të vogël, Kambanoren, një kullë cilindrike, mbetje pallati dhe disa struktura moderne.Të gjitha këto struktura janë rrethuar me mur, duke formuar një kompleks të qendrave në përroin e vjetër.
Shiko gjithashtu
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Fillon
- Monastizmi
- Kisha Ortodokse Lindore