Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
- Mbretëria Protista
- Protozaret janë gjallesa njëqelizore.
- Ato mund te shihen nga ana e mikroskopit ose me një lente te fuqishme.
- Ngjajnë me kafshët sepse nuk kane klorofil.
- Janë jeterushqyese.
- Munde te kenë forma te ndryshme.
- Shumohen në mënyre te thjesht nëpërmjet ndarjes.
- Jetojnë në ujëra te kripura dhe te ëmbla ose në trupin e kafshëve dhe te njeriut (si parazite).
- Mënyra se si lëvizin i ndanë në klasa.
- Disa nga klasat janë : Këmberremet (Pseudopoda), Qerpikoret (Ciliata), Kamxhikoret (Flagjelata) dhe Spozoaret.
- Në ketë klase bëjnë pjesë gjallesa një qelizore që lëvizin me ane te zgjatimeve.
- Përfaqësuesi kryesore është Ameba e cila e realizon lëvizjen te ngadalshme dhe me rrëshqitje në bazament te fort.
- Kur kap ushqimin Ameba përdor edhe pseudopodet.
- Ajo lëshon (1 ose 2) psedopode te cilat e rrethojnë ushqimin.
- Ushqimin i gëlltitur përfundon në Vakuolën tretëse ku tretet nga Enzimat.
- Materiali i tretur thithet nga vakuola bashkë me lendet e panevojshme dhe nëpërmjet lëvizjese se Amebës ajo nxirret jashtë qelizës.
- Në ketë klasë ka dhe forma parazitare (p.sh. paraziti që shkakton ameboiden te njeriu).
- Përfaqësuesi në ketë klasë është Paramecin-i.
- Trupi I Paramecinit ka dallime nga trupi I Amebës (Paramecini ka forme te qëndrueshme sepse është I mbuluar me një membrane te holle).
- Ai lëviz me ane te qerpikëve te cilat dalin nga trupi.
- Qerpikët përdorën edhe për lëvizjen e ushqimeve drejt një hapësire te vogël në formën hinike (cistoma që është e lidhur me vakuolën tretëse).
- Kur Paramecet kanë ushqim te bollshëm ato shumohen me ane te ndarjes se thjesht 2-3 here në dite.
- Ajo jeton në ujëra te ëmbla dhe lëviz me ane te qerpikëve që janë në sipërfaqen e trupit.
- Ajo ka 2 bërthama : makronuklesusi dhe mininukleusi.
- Ajo ka dhe 2 vakuola tkurrëse (te cilat për 30 minuta nxjerrin uji te barabarte me gjithë trupin e tyre)
- Tripanozoma është një mikrogjallese kamxhikore qe leviz me ane te një kamxhiku te gjate.
- Ky protist parazitar qe shkakton semundjen e gjumit.
- Gjallesat sporozoare janë protiste parazitare qe nuk levizin fare.
- I tille është për shembull,plasmodiumi i malaries,i cili perhapet me ane te mushkonjave anofele dhe shkakton semundjen e malaries.
- prs.emiljano
