Musa Buto Hoxha
Musa Buto Hoxha është dëshmor shqiptar i lindur në vitin 1923, i cili u bë pjesë e lëvizjes partizane kundër pushtuesve nazifashistë gjatë Luftës së Dytë Botërore. Ai u bë i njohur për guximin dhe përkushtimin e tij ndaj çështjes së çlirimit të vendit nga okupatori.
Musa Buto Hoxha ishte pjesë e Batalionit "Perlat Rexhepi", një njësi partizane e cila luftonte për çlirimin e Shqipërisë nga pushtuesit gjermanë. Bashkë me malazezin, Gojko Krushka dy të rinjtë partizan, pjesë e lëvizjes nacional - çlirimtare të dy shteteve respektive, u varrën në litar më 13 janar 1944, në Malin e Zi. [1]
Musa Buto Hoxha dhe Gojko Krushka u kapën nga forcat armike dhe u torturuan për të rrëmbyer informacione. Megjithatë, ata treguan guxim dhe trimëri duke refuzuar të japin ndonjë informacion për lëvizjen partizane, pavarësisht torturave të ashpra që u nënshtruan.
Si pasojë e vendosmërisë së tyre për të mbrojtur lirinë dhe sovranitetin e vendit të tyre, Musa Buto Hoxha dhe Gojko Krushka u dënuan me vdekje dhe u ekzekutuan në një vend të publik në Cetinje të Malit të Zi. Varja e tyre nën litar ishte një akt i tmerrshëm që synonte ti bënte shembull ndaj të tjerëve.
Emri i Musa Buto Hoxhës dhe i Gojko Krushkës u nderua nga autoritetet shqiptare dhe malazeze për sakrificën e tyre për lirinë dhe pavarësinë e vendeve të tyre. Në qendër të Cetinjës, një monument përkujtimor ngrihet sot për të nderuar veprën e tyre dhe për të mbajtur gjallë kujtimin e tyre heroik.
Edhe pse titulli i "Dëshmor i Atdheut" iu dha atij shumë vonë, 25 vjet pas çlirimit të Shqipërisë, kontributi dhe sakrifica e tij për lirinë e kombit janë të pamohueshme dhe përkujtohen me respekt dhe admirim nga të gjithë shqiptarët. Ministria e Mbrojtjes e ka përfshirë emrin e Musa Buto Hoxhës në librin "Dëshmorët e Atdheut", si një nderim për sakrificën e tij për lirinë e kombit. [2]