Jump to content

Nikolla Pashiq

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Nikola Pašić)
Politikani dhe kryeministri serb Nikola Pasiq.

Nikolla Pashiq (Serbisht: Никола Пашић; 18 dhjetor 1845 - 10 dhjetor 1926) ishte një politikan dhe diplomat serb dhe jugosllav. Gjatë karrierës së tij politike, e cila zgjati gati 4 dekada, ai shërbeu 5 herë si Kryeministër i Serbisë dhe 3 herë si Kryeministër i Jugosllavisë. Ai luajti një rol të rëndësishëm në themelimin e Jugosllavisë dhe konsiderohet si një nga figurat më me ndikim në historinë serbe të shekullit të 20-të.

I lindur në ZajeçarSerbinë lindore, Pashiq studioi inxhinieri në Zvicër dhe përqafoi politikën radikale si student në Shkollën Politeknike në Zyrih. Pas kthimit të tij në Serbi, ai u zgjodh në Asamblenë Kombëtare në 1878 si anëtar i Partisë Radikale, e cila u organizua zyrtarisht 3 vjet më vonë. Pas rebelimit të dështuar të Timokut kundër qeverisë së mbretit Milan I, ai u dënua me vdekje, por mezi shmangu kapjen dhe ekzekutimin. Gjashtë vitet e ardhshme i kaloi në mërgim në Bullgari. Pas abdikimit të Milanit në 1889, Pashiq u kthye në Serbi dhe u zgjodh president i Asamblesë Kombëtare. Një vit më vonë ai u bë edhe kryetar i Bashkisë së Beogradit. Në 1891, Pashiq u bë kryeministër për herë të parë, por u detyrua të jepte dorëheqjen vitin e ardhshëm.

Pas grushtit të shtetit të majit dhe vrasjes së mbretit Aleksandër I, Pashiq doli si një figurë udhëheqëse në politikën serbe ndërsa Partia Radikale vendosi dominimin e saj. Ai shërbeu si kryeministër nga 1904 në 1905, 1906 në 1908, 1909 në 1911 dhe më në fund nga 1912 në 1918, ndërsa Serbia hyri në një epokë të artë të rritjes ekonomike dhe ndikimit në rritje në skenën kontinentale. Ai e udhëhoqi Serbinë drejt fitores në luftërat ballkanike kundër osmanëve dhe Bullgarisë, pothuajse duke dyfishuar madhësinë e territoreve serbe. Vrasja e arkidukës Franz Ferdinand e solli Serbinë në luftë me Austro-Hungarinë, duke ndezur Luftën e Parë Botërore në të cilën vendi u pushtua nga Fuqitë Qendrore. Pashiq udhëhoqi qeverinë në mërgim në ishullin grek të Korfuzit, ku u nënshkrua Deklarata e Korfuzit dhe hapi rrugën për një shtet të ardhshëm të sllavëve të jugut.

Në vitin 1918, Mbretëria e Serbëve, Kroatëve dhe Sllovenëve u shpall zyrtarisht dhe Pashiq u njoh si kryeministër de facto i shtetit të ri. Megjithë dorëheqjen e tij vetëm një muaj më vonë, ai mori pjesë në Konferencën e Paqes në Paris si përfaqësues i Serbisë. Ai shërbeu si kryeministër në dy raste të tjera, nga 1921 deri në korrik 1924 dhe nga nëntori 1924 deri në 1926. Gjatë mandatit të tij të fundit, ai mbikëqyri krijimin e kushtetutës së parë të mbretërisë. Ai vdiq nga një atak në zemër në fund të vitit 1926, pak para ditëlindjes së tij të 81-të.