Jump to content

Operacioni Torch

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Operacioni Pishtari)
Harta Operacioni Pishtari.

Operacioni Pishtari (8 nëntor 1942 - 16 nëntor 1942) ishte një pushtim i aleatëve në Afrikën Veriore Franceze gjatë Luftës së Dytë Botërore. Pishtari ishte një operacion kompromisi që përmbushi objektivin britanik për të siguruar fitoren në Afrikën e Veriut, duke i lejuar forcave të armatosura amerikane mundësinë për t'u përfshirë në luftën kundër Gjermanisë naziste në një shkallë të kufizuar. Ishte përfshirja e parë masive e trupave amerikane në Teatrin Evropiano-Afrikano-Verior dhe pa sulmin e parë të madh ajror të kryer nga Shtetet e Bashkuara.

Ndërsa kolonitë franceze u rreshtuan zyrtarisht me Gjermaninë nëpërmjet Vichy France, besnikëria e popullsisë ishte e përzier. Raportet treguan se ata mund të mbështesin aleatët. Gjenerali amerikan Dwight D. Eisenhower, komandanti suprem i forcave aleate në Teatrin Mesdhetar të Operacioneve, planifikoi një sulm me tre drejtime në Casablanca (Perëndimore), Oran (Qendër) dhe Algjer (Lindje), më pas një lëvizje të shpejtë në Tunis për të kapur Boshtin forcat (Afrika Korps) në Afrikën e Veriut nga perëndimi në lidhje me avancimin e aleatëve nga Egjipti.

Task Forca perëndimore e Operacionit Torch hasi në rezistencë të papritur dhe mot të keq, por Casablanca, baza kryesore detare franceze e Atlantikut, u kap pas një rrethimi të shkurtër. Task Forca e Qendrës pësoi disa dëmtime në anijet e saj kur u përpoqën të zbarkonin në ujë të cekët, por anijet franceze u fundosën ose u dëbuan; Oran u dorëzua pas bombardimeve nga luftanijet britanike. Rezistenca franceze kishte tentuar me sukses një grusht shteti në Algjer dhe, edhe për shkak të alarmit të vonuar të ngritur në forcat Vichy, Task Forca Lindore hasi më pak kundërshtime dhe ishte në gjendje të shtynte në brendësi të vendit dhe të detyronte të dorëzohej në ditën e parë.

Suksesi i Torch bëri që Admirali François Darlan, komandant i forcave franceze të Vichy, i cili ishte në Algjer, të urdhëronte bashkëpunimin me aleatët, në këmbim të vendosjes si Komisioner i Lartë, me shumë zyrtarë të tjerë të Vichy që mbanin vendet e tyre të punës. Darlani u vra menjëherë më pas dhe francezët e lirë gradualisht dominuan qeverinë.