Shihni burimin për Oqeani Paqësor

{{coord|0|N|180|W|source:wikidata|display=title}}
'''Oqeani Paqësor''' ([[gjuha latine|lat.]] pacificus = me bë paqë) ose '''Oqeani Pacifik''' ([[lista e shkurtesave|shk.]] '''Pacifiku''') është [[oqeani]] më i madhi i [[toka|tokës]] me një sipërfaqe prej 179,7 milion [[kilometër katror|km²]] dhe me një thellësi maksimale prej 13.734 m (te [[Kanali Mariana]]) është njëkohësisht edhe oqeani më i thellë.<ref name="ReferenceA">Atlas themelor i gjeografisë fizike , ISBN 9989-108-37-4 , emri origjinal Atlas basico de geografia fisica</ref>

== Vështrim i përgjithshëm ==
Oqeani Paqësor ka një sipërfaqe prej 179.7 milionë kilometrash katrorë (69,4 milionë milje katror dhe 161 milionë metër kub), që është afërsisht sa një e treta e sipërfaqes së Tokës dhe më e madhe se e gjithë sipërfaqja tokësore e Tokës. Ai shtrihet me një gjatësi prej 15.500 kilometrash nga Deti Bering deri në Arktik, ku kufizohet me Detin Ros të Antarktidës (edhe pse rajonet antarktike të Paqësorit janë përshkruar shpesh si pjesë e Oqeani Jugor rrethpolar), Gjerësinë më të madhe në drejtimin lindje-perëndim e arrin në paralelin 5°N, ku arrin përafërsisht 19.800 kilometra (12.300 milje), nga Indonezia në bregdetin e Kolumbisë dhe Perusë, një distancë pesë herë më e madhe se diametri i Hënës dhe gati gjysma e të gjithë gjerësisë së Tokës. Kufiri perëndimor i Oqeanit Paqësor gjendet në Ngushticën Malacca, ku ai takohet me Oqeanin Indian. Pika më e thellë e tij gjendet në Kanalin Mariana, rreth 10.911 metra (35.797 këmbë) nën nivelin e detit.

Thellësia mesatare e tij është 4.280 metra (14.000 këmbë). Relievi nënujor i Paqësorit karakterizohet me një rrafshinë të madhe në pjesën e mesme dhe me një vargmal që shtrihet përgjatë vijës bregdetare Amerikane , i cili kthen pranë Antarktikut dhe vazhdon deri në Australi. Oqeani Paqësor ka një numër të madhë ishujsh , por pothuajse nuk ka dete të brendshme.<ref name="ReferenceA"/> Fundi i oqeanit Paqësor ka një aktivitet të madhë vullkanik. Ai , gjithashtu është oqeani më i thellësi më të madhe mesatare dhe me thellësinë më të madhe.<ref name="ReferenceA"/>. Rrymat kryesore të Paqësorit janë : Rryma e Humboltit , e Kalifornisë , dhe e Kuroshivos.<ref name="ReferenceA"/>

Paqësor përmban rreth 25.000 ishuj (më shumë se numri i përgjithshëm në pjesën tjetër të oqeaneve botërore të kombinuara), shumica e të cilëve janë gjetur në jug të ekuatorit. Përfshirë ishujt përmbytur pjesërisht, shifër është substancialisht më të lartë.
Oqeani Paqësor është aktualisht duke u pakësuar nga tektonikë pjatë, ndërsa Oqeani Atlantik është rritur në madhësi, nga afërsisht një vit inç (2–3&nbsp;cm / yr) të 3 anët, mesatarisht rreth 0,2 kilometra katrorë (0.5 km2) një vit.
Stuhia në Pacifica, Kaliforni

Së bashku kufijtë e parregullt Oqeani Paqësor në perëndim shtrihen det shumë, më e madhe e të cilave janë të Detit Celebes, Coral Sea, East Deti Kinë, Filipine detin, [[Deti i Japonisë|detin e Japonisë]], Kinës Jugore detit, Deti Sulu, Detin Tasman, dhe Yellow Detit të Zi. Ngushticën e Malacca bashkohet Paqësor dhe Indian përzihen në perëndim, dhe Drake Passage dhe Ngushticën e Magellan lidhje Paqësor me Oqeanin Atlantik në lindje. Për veri, Ngushtica e Beringut lidh me Oqeanin Paqësor Arktik.

Si Pacific straddles ± meridian 180 °, Paqësor Perëndimi (ose Paqësor perëndimore, afër Azi) është në hemisferën lindore, ndërsa Pacific East (ose Paqësorit lindor, pranë Amerikat) është në hemisferën Perëndimore.

Për shumicën e lundrim Magellan nga Ngushtica e Magellan në Filipine, eksplorues të vërtetë gjetur oqeanit paqësor. Megjithatë, Paqësor nuk është gjithmonë i qetë. Shumë stuhitë tropikale qëlloj ishujt e Paqësorit. Tokat rreth rim Paqësor janë plot me Vullkani dhe prekur shpesh nga tërmetet. Tsunami, të shkaktuara nga tërmete nënujore, kanë shkatërruar shumë ishuj dhe shkatërroi qytete të tëra.

== Karakteristikat e ujit ==
Temperatura e ujit në Paqësor ndryshon nga ngrirja në zonat poleward në rreth 30&nbsp;°C (86&nbsp;°F) pranë ekuatorit. Kripësia gjithashtu ndryshon sipas gjerësisë gjeografike. Uji pranë ekuatorit është i kripur pak se sa që e gjeti në mesin latitudes-për shkak të reshje të bollshme ekuatorial gjatë gjithë vitit. Poleward e kripësi butë latitudes është gjithashtu i ulët, për shkak avullim pak e detit të bëhet në këto fusha akullt.

Lëvizja i ujërave është përgjithësisht në rrethrrotullimin e sahatit në hemisferën Veriore dhe kundër rrethrrotullimit të sahatit në hemisferën jugore. Equatorial Veriut e tanishme, i drejtuar drejt perëndimit përgjatë gjerësi 15 ° N nga erërat e tregtisë, kthen në veri pranë Filipinet të bëhet Japoni ngrohtë ose Kuroshio aktuale.

Duke u kthyer në lindje në rreth 45 ° N, forks Kuroshio dhe disa lëvizin drejt veriut si ujërat aktuale Aleutian, ndërsa pjesa tjetër nga ana e jugut për t'u ribashkuar Ekuatoriale Veriut aktuale. Degët Aleutian aktuale si afrohet Amerikës së Veriut dhe forma bazë e një counter-clockwise qarkullim në Detin e Beringut. Krahun e saj jugor bëhet i ftohtë i ngadalshëm, në jug-rrjedhin Kaliforni aktuale.

Equatorial aktuale e Jugut, rrjedhin perëndim përgjatë ekuatorit, swings jug lindje të New Guinea, kthen në lindje në rreth 50 ° S, dhe bashkohet me qarkullim kryesore perëndimi të Paqësorit Jugor, i cili përfshin Tokë-circling Antarktik Circumpolar aktuale. Ndërsa afrohet bregut kilian, Ekuatoriale Jugut aktuale ndan; një degë derdhet rreth Kepi Horn dhe të tjera të kthehet në veri të formuar Peru ose Humboldt aktuale.

== Gjeologji ==

Ajo ndan të thellë, rock mafic vullkanik i pellgun e Paqësorit Qendrore nga zonat e përmbytur pjesërisht kontinentale e rrokut felsic zjarrit në kufijtë e saj. Shkarko andesite vijon buzë perëndimore të ishujve off Kaliforni dhe kalon në jug të harkut Aleutian, përgjatë buzë lindore të Gadishullit Kamchatka, Ishujt Kuril, Japoni, Ishujt Mariana, Ishujt Solomon, dhe Ishullin e Veriut të Zelandës së Re. Ndryshim vazhdon verilindje përgjatë buzë perëndimore të Cordillera Ande së bashku Amerikën e Jugut për në Meksikë, duke u kthyer pastaj në ishujt off Kaliforni. Extensions Indonezi, Filipine, Japoni, Guinea e Re, dhe Zelanda e Re-lindje të të gjitha blloqeve kontinentale e Azisë, Australisë dhe shtrihen jashtë Zealandia-Line Andesite.

Oqean i qetë merr afërsisht një të tretën e sipërfaqes së tokës, që ka një sipërfaqe prej 179.7 million kilometra katrore. Paqësor përmban rreth 25.000 ishuj (më shumë se sa numri i përgjithshëm në pjesën tjetër të oqeaneve botërore të kombinuara), shumica e të cilëve janë gjetur në jug të ekuatorit, duke përfshirë ishujt përmbytur pjesërisht. Oqean i qetë ishte plotësisht nga një njeri i quajtur Abraham Ortelius, ai e quajti atë Maris Pacifici sepse nëse emri është më saktë ajo është quajtur Maris Descriptio Pacifici që interpretohet si, Përshkrimi i Detit të Paqësorit. Oqean i qetë ka disa zinxhirë të gjatë seamount (të cilat janë zinxhirët e maleve mbytur nga seafloor oqean) i formuar nga volcanism pikë e nxehtë. "Unaza e zjarrit" është më e madhe e botës rripin volcanism eksploziv. Ring of Fire është emëruar pas disa qindra Vullkani aktiv që të ulet mbi zonat e subduction të ndryshme (i cili është një proces gjeologjike, në të cilën një skaj të një pjatë crustal është i detyruar anash dhe rënie në mantel më poshtë një tjetër pjatë).

Brenda lak të mbyllur të Linjës Andesite janë më të troughs thellë, zhytur malet vullkanike, dhe ishujve oqeanike vullkanik që karakterizojnë pellgu Paqësor. Këtu lavas basaltic butësisht rrjedhë nga përçarjet për të ndërtuar kube të madhe-malet vullkanike në formë të cilit zbehej majat harqeve ishull formën, zinxhirë, dhe grupimeve. Jashtë Line Andesite, volcanism është i tipit eksploziv, dhe Unaza e Paqësorit e zjarrit është brezi gjithash botë i volcanism eksploziv. Ring of Fire është emëruar pas disa qindra Vullkani aktiv që të ulet mbi zonat subduction ndryshme.

Oqeani Paqësor është vetëm deti i cili është pothuajse tërësisht nga zona të kufizohet subduction. Vetëm Antarktik dhe brigjet australiane nuk zonat pranë subduction.

Karakteristikat e Oqeanit Paqësor janë se kripshmëria arrin nga 33-37 për mijë , dhe temperatura e ujit është prej 29celcius në vendet e nxehta dhe deri -3celcius në ujërat polare

==Burime==
<references />

{{Kontinentet}}

[[Kategoria:Oqeani Paqësor| ]]
[[Kategoria:Oqeane|Pacifiku]]


{{gjeo-cung}}