Përdoruesi:Albulena N. Aliu

SHQIPTARET NE KOHEN E TANZIMATIT

Fillimi i zbatimit te reformave Dobesimi i vazhdueshem i Perandorise Osmane i detyroi Qeveritaret osmane ne gjysmen e pare te shek. XIX te benin perpjekje per ta forcuar ate. Keshtu , sulltan Mahmuti II ndermori disa reforma per centralizimin e administrates shteterore , per organizimin e ushtrise sipas modelit te ushtrive europiane. Ai ne vitin 1832 hoqi zyrtarisht sistemin e timarit qe ishte shthurur prej kohesh. Ne nentor te vitit 1839 Sulltan Abdyl Mexhidi shpalli nje dekret perandorak per reforma te reja per zbatimin e ketij dekreti u ndermoren nje varg reformash administrative, financiare, ushtarake dhe arsimore qe i takojne periudhes se Tanzimztit. Synim kryesor i ketyre reformave ishte vendosja e nje administrate te centralizuar ne te gjitha viset e perandorise dhe forcimi i ushtrise osmane. Sipas dekretit, te gjith shtetasit e perandorise ishin te barabarte, pavaresisht nga feja e kombesia ne vitin 1856 u shpall nje dekret i ri perandorak nder ligjet me te rendesishme qe di len pas ketij dekreti ishte ligji agrar me te cilin sanksjonohej pronesia private mbi token dhe garantohej shitblerja e saj e lirshme ne vitin 1864 porta zbatoi nje reform administrative sipas se ciles territoret e perandorise ndaheshin ne vilajete. Vilajetet u ndan ne sanxhaqe, ne kaza dhe ne nahie. Tokat shqipetare u perfshin ne kater vilajete : ne vilajetin e Shkodres, te Kosoves , te Manastirit dhe te Janines.

Kryengritjet shqipetare kunder Tanzimatit Zbatimi i reformave te reja ishte nje perpjekje per forcimin e Perandorise Osmane. Por, per popullin shqipetar ato sollen rendimin e zgjedhes osmane dhe keqesimin e gjendjes se tij ekonomike. Si rrjedhim, u rrit paknaqesia e shqipetareve dhe shpertheu nje val kryengritjesh popullore antiosmane. Ato filluan ne vitet e 30-ta dhe vazhduan deri ne vitet e 70-ta te shek. XIX . Kryengritje shqipetare shperthyen ne kohe e ne krahina te ndryshme, megjithate u shtrin ne te gjitha trevat shqipetare, nga kosova e deri ne Çameri. Vala me e madhe e kryengritjeve te viteve te 30-ta perfshiu Beratin dhe Shkodren. Kryengritja e Beratit shpertheu ne vjesht te vitit 1834, ku nen udheheqjen e Tafil Buzit u bashkuna rreth 10000 kryengrites kryengritja e Beratit u perhap edhe ne krahinat e Vlores, te Tepelenes, te Skraparit, te Tomorices, te Mallakastres dhe te Deshnices. Kryengritja tjeter shpertheu ne Shkoder ne maj te vitit 1835. Mbi 11000 kryengrites te udhehequr nga Hamza Kazasi e Dasho Shkreli, Sulmuan Forcat Osmane. Kryengritja u perhap edhe ne malsin e mbishkodres ne Mirdite , ne Ulqin etj.