Përdoruesi diskutim:Muhamet Racaj

Përshëndetje, Muhamet Racaj!
Anëtarët e Wikipedia-s shqip të urojnë mirëseardhjen.

Muhamet Racaj, kjo është faqja juaj personale (aktualisht gjendesh në faqen personale të diskutimeve). Mirë do të ishte që faqja personale të plotësohej me disa informacione për veten dhe për qëllimin tënd në Wikipedia-n shqip, nëse ke një të tillë. Kujdes! Faqet e përmendura më sipër nuk janë faqe për të vendosur tekst enciklopedik apo një mënyrë për të shkruar artikuj.

Mos harro që anëtarët e Wikipedia-s shqip janë punëtorë vullnetarë dhe ndihmojnë me gjithë dëshirë kështu që, mos ngurro të shtrosh pyetje.

Puna e mbarë!

If you don't understand Albanian, please ask for assistance here.

Lista e përdoruesve & Lista e administratorëve

-- Komuniteti (diskutimet) 14 nëntor 2021 19:23 (CET)

Lufta hibride

Prof.Dr.Muhamet Racaj, gjeneral major

Lufta hibride

Sipas disa hulumtimeve, termi për herë të parë në publik përmendet në punimin e Marinasve amerikan të botuar në vitin 1998, në të cilën aftësia për kryerjen e detyrave ekspedituese përshkruhet si “forcë hibride për luftë hibride” dhe “luftimi e cila gjendet në udhëkryqin mes luftimit specil dhe konvencional” me qëllim të përshkruhet kombinimi i forcave konvencionale dhe jokonevncionale si mënyrë më efikase të përdorimit të resurseve ushtarake të kufizuara. Më vonë, në vitin 2002 termi përdoret gjatë studimit të lëvizjes separatiste çeçene dhe analizën e mjeteve për menaxhimin me veprimet e dhunshme, të “shoqërive të përziera dhe hibride”. Veçanërishtë është theksuar se luftimi hibrid do të bëhet dominues duke pasur parasyshë se përdorë taktikë gurelie dhe ushtritë moderne që janë të zhvilluara shumë në mënyrë burokratike dhe teknologjike që do të ballafaqohen me shumë sfida. Që të dientifikohen dhe shfrytëzohen pikat e dobëta të armikut hibrid të nevojshme janë doktrina të reja dhe porcedura operative të përshtatura. Kundërshtarët inferioritetin e tyre në kapacitet dhe aftësitë do të kompensojnë me përdorimin e veprimeve terroriste dhe rebele dhe taktika gruelie. Veprimet do ti kryejnë formacionet paraushtarake dhe grupet e organizuara kriminale përmes sulmeve kibernetike mbi rrjetet politike, financiare dhe të komunikimit. Në hulumtimin për “paraqitjen e luftërave hibride” në vitin 2007, paraqitet përkufizimi vijues: “grup i formave të ndryshme të luftimit duke përfshirë edhe aftësi konvencionale, taktika dhe formacione të parregullta, akte terroriste të dhunës dhe frikësimit, dhe trazira kriminale”. Edhe  përveç të lartëpërmendurës, forcat perëndimore vendosin se nuk ka nevojë nga përkufizimi zyrtar i termit luftim hibrid dhe rekomandojnë të mos futet nën-terminologji e re të luftimit. Ky qëndrim menjëherë ndryshohet në vitin 2014 kur Rusia e aneksoi Krimenë dhe aktivitetet përshkruhen si diçka e re.  

Nga ana tjetër, Rusia për herë të parë përdori termin “luftim hibrid” në vitin 2016, të prezentuar nga Kryeshefi i Shtabit të Përgjithshëm, gjeneral Valerij Gerasimov. Ai luftimin hibrid e karakterizon si luftim modern dhe përfshinë “revolucionet e larme” që kanë për qëllim ti marin vijat mes luftës dhe paqes. Gerasimov thekson se mjetet jo-ushtarake për realizimin e objektivave ushtarake dhe strategjike janë të shumta dhe në shumë raste kanë tejkaluar fuqinë e armatimit dhe efektivitetin e tij. Në vitet e kaluara ka pasur shumë propozime për mënyrën në të cilën duhet të kundërvihet dhe luftojë kundër aktorëve jo-shtetëror dhe aktorët shtetëror të cilët duken si forca hibride. Pyetja më e rëndësishme në të cilën duhet të përgjigjemi është a përdoret në luftë e njejta strategji ose taktikë të cilën e përdorë kundërshtari ose të bëhet diçka ndryshe ose të papritur. Ka studiues që rekomandojnë adaptimin, zbatimin e taktikave të reja dhe mbindërtimin e procedurave por rallë kush rekomandon specifika për atë si në fakt të ballafaqohet me kërcënimet e reja hibride. Sipas disa drejtuesve të lartë të sistemeve kolektive të sigurisë, qëllimi kryesor është krijimin e ndikimit që është fuqishëm e mjaftueshme por nën pikën kritike për aktivizimin e nenit 5, dhe kështu të arrijë të realizohen objektivat e dëshiruara pa provikimin e kundërshtarit ose armikut të aktivizojë reagimin mbrojtës. Termi operacione hibride ndoshta është më e saktë për kuptimin e karakterit të taktikave që përdoren gjatë luftës së pashpallur që në kontekst të NATO-s janë skenarë para aktivizimit të nenit 5. Pavarsishtë se si është përkufizuar luftimi hibrid, sfida më e madhe është gjetja e mënyrës për ballafaqimin me oponentin i cili i përdorë të gjitha mjetet e nevojshme, konvencionale dhe jokonvencionale, legale dhe ilegale, të rregullta dhe të parregullta, që të dobësojë objektivin para se të shpallet lufta.

Në vitin 2013, është prezentuar modeli që përshkruan synimet ruse dhe saktëson cilat masa do të ndërmeren për realizimin e interesave kombëtare. Ky model është i njohur si “Stratergjia e Gerasimovit”. Ai thekson se në botë roli i mjeteve jo-ushtarake për realizimin e objektivave politike dhe strategjike është forcuar deri në atë shkallë që në shumë raste ato tejkalojnë fuqinë dhe efektivitetin e armës. Mjetet jo-ushtarake i përfshijnë sektorët politik, ekonomik, informatik dhe tjera në kombinim me potencialin e protestave popullore. Sipas Gerasimov, përdorimi i forcave për operacionet speciale dhe forcat tjera ushtarake mund të jetë e nevojshme, por këto forca duhet të përdoren të fshehura nën aktivitete tjera që të fshehet përdorimi i vërtetë i subversionit, frikësimit dhe taktikat klasike jokonvencionale. Në fazën fillestare të mobilizimit hibrid përqendrimi është dhënë në metodat jo-ushtarake dhe theksohet popullata civile dhe faktori njerëzorë. Formimi i koalicioneve, shoqatave dhe grupet opozitare politike dhe zbatimin e presionit politik, ekonomik dhe diplomatik janë mjete që mund të shfrytëzohen si instrumente të fuqisë për ndikimin mbi popullatën civile. Në doktrinën zyrtare të miratuar theksohet se konfliktet moderne kërkojnë përdorimin e aksioneve indirekte dhe asimetrike duke përfshirë edhe masat jo-ushtarake me përdorimin masiv të protestave dhe financimin e jashtëm të forcave politike dhe lëvizjet shoqërore.

Ekziston edhe një term popullor që ka të bëjë me luftimin hibrid, zonë gri, shpesh e përshkruar si hapësirë konceptuale midis luftës dhe paqes. Që të përshkruhen konfliktet në zonën gri përdoren edhe terme tjera siç janë: lufta të vogla, konflikte me intensitet të ulët dhe operacione ushtarake jashtë luftës. Mirpo nëse dëshirojmë zona gri të kontribojë në kuptimin e konfliktit para se të shpallet lufta, forcat për operacionet speciale do të jenë më mirë të përdorura përderisa kjo nuk vëzhgohet si startegji por si gjendje natyrore. Luftimi i parregullt është strategjia ushtarake për aritjen e rezultateve më të mira në fazën konceptuale mes diplomacisë dhe luftës. 79.125.168.96 11 dhjetor 2022 21:38 (CET)