Prince (muzikant)
Prince | |
|---|---|
 Prince në 1981 | |
| Informata themelore | |
| Emri i lindjes | Prince Rogers Nelson |
| Njohur edhe si | |
| Lindi | 7 qershor 1958 Minneapolis, Minnesota, SHBA |
| Vdiq | 21 prill 2016 (57 vjeç) Paisley Park, Chanhassen |
| Zhanret | |
| Profesionet |
|
| Instrumentet |
|
| Vitet aktive | 1975—2016 |
| Labeli |
|
| Ish-anëtar | The Revolution, The New Power Generation |
| Uebfaqja | prince |
Prince Rogers Nelson (7 qershor, 1958 – 21 prill 2016), i njihur si Prince, ishte një këngëtar, këngëshkrues, instrumentist, producent dhe aktor amerikan.[3][4] Prince-i u njohur si një inovator, dhe ishte i njohur gjerësisht për punën e tij eklektike, praninë pompoze në skenë, dhe gamën e gjerë vokale.[5] Ai është konsideruar gjerësisht si pionier i tingujve të Minneapolis. Muzika e tij integron një shumëllojshmëri të gjerë të stileve, duke përfshirë funk, rock, R&B, soul, psychedelia, dhe pop. Prince ka lindur në Minneapolis dhe zhvilloi një interes në muzikë, që kur ishte fëmijë, duke shkruar këngën e tij të parë kur ishte shtatë vjeç. Album e tij 1979 u bë Platin për shkak të suksesit të këngës "Why You Wanna Treat Me So Bad??" dhe "I Wanna Be Your Lover".[6] Ai u pranua në Rock and Roll Hall of Fame në vitin 2004, vitin e parë të drejtën e tij. Rolling Stone renditën Prince në numrin 27 në listën e 100 artistëve më të mëdhenj të të gjitha kohërave.[7]
Ai vdiq nga një mbidozë e qetësuesve të dhimbjeve në shtëpinë e tij në vitin 2016.
Jeta e hershme dhe karriera
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Prince Rogers Nelson lindi më 7 qershor 1958, në Minneapolis, Minnesota. Prindërit e tij, John Lewis Nelson dhe Mattie Shaw, ishin muzikantë, dhe ishte e qartë që Prince kishte një talent natyror për muzikën që nga një moshë e re.[8] Ai filloi të luante pianon në moshën 7-vjeçare dhe më pas shtoi kitarën, basin, baterinë dhe një gamë të gjerë instrumentesh të tjera në repertorin e tij.[9] Gjatë adoleshencës, ai tashmë kishte filluar të zhvillonte stilin e tij muzikor dhe aftësitë e tij për kompozim.[4]
Në vitin 1976, Prince firmosi kontratën e tij të parë me Warner Bros. Records, dhe në vitin 1978, ai lëshoi albumin e tij debutues, For You, në moshën 20-vjeçare.[10] Edhe pse albumi nuk pati sukses komercial, ai tregoi aftësitë e mrekullueshme të Prince-it për të shkruar, prodhuar dhe interpretuar të gjitha materialet e tij vetë.
Rritja në famë
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Rritja e Prince në famë erdhi me albumin e tij të katërt, 1999 (1982), i cili përfshinte këngët titull dhe hite si “Little Red Corvette” dhe “Delirious”. Fuzioni i albumit të rock-ut, pop-it dhe funk-ut i dha Prince një vlerësim të gjerë dhe sukses komercial. Albumi i tij tjetër, Purple Rain (1984), ishte një sukses masiv, si kritikisht ashtu edhe komercialisht.[11] Kënga titullore dhe këngë të tjera si “When Doves Cry” dhe “Let’s Go Crazy” u bënë pikë referimi kulturore, dhe filmi Purple Rain e konsolidoi statusin e tij si një nga yjet kryesore të pop-it të viteve 1980.[12][13][14]
Prince u bë i njohur për performancat e tij të jashtëzakonshme live, për modën e tij provokuese dhe për aftësinë e tij për të përzier lloje të ndryshme muzikore, nga funk dhe soul deri te rock dhe muzika elektronike. Ai gjithashtu vlerësohej për aftësinë e tij për të luajtur pothuajse të gjitha instrumentet në albumet e tij dhe për gatishmërinë për të marrë rreziqe kreative.
Krijimtaria dhe ndikimi muzikor
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Prince ishte jo vetëm një muzikant i shkëlqyer, por edhe një novator. Ai ishte i njohur për shtyrjen e kufijve të zhanreve muzikore,[15][16] duke i përzier ato nga funk, rock, R&B, soul dhe pop për të krijuar një tingull unik të quajtur “Minneapolis sound”. Loja e tij me kitarë ishte e njohur për intensitetin dhe shprehjen, dhe diapazoni i tij vokal shtrihej nga falseto deri në bariton të thellë.[17]
Ndikimi i tij në muzikën popullore shtrihej përtej karrierës së tij. Artiste si Beyoncé, Bruno Mars dhe Justin Timberlake e kanë përmendur atë si ndikim, dhe këngët e tij janë interpretuar nga shumë muzikantë të tjerë.[18][19][20] Prince gjithashtu ishte një mbështetës i pavarësisë artistike, duke mbrojtur të drejtat e artistëve për kontrollin mbi muzikën dhe imazhin e tyre, veçanërisht përmes mosmarrëveshjeve me etiketa muzikore të mëdha.[21]
Trashëgimia dhe vdekja
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Karriera e Prince zgjati më shumë se katër dekada, dhe ai la pas një katalog të gjerë muzikor që përfshinte mbi 30 albume studio, qindra këngë të papublikuara dhe këngë ikonike si “Kiss”, “Raspberry Beret” dhe “Sign o’ the Times”.[22] Muzika e tij shpesh ishte shumë personale, duke trajtuar tema të dashurisë, shpirtërisë, identitetit dhe drejtësisë shoqërore.
Prince vdiq më 21 prill 2016, në moshën 57-vjeçare, nga një mbidozë aksidentale me fentanil. Vdekja e tij tronditi botën, pasi ai konsiderohej si një nga muzikantët më të mëdhenj të të gjitha kohërave. Pas vdekjes së tij, pasuria e tij është përfshirë në përpjekje për të ruajtur dhe publikuar materialet e tij të papublikuara.
Ndikimi kulturor
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Ndikimi kulturor i Prince nuk mund të nënvlerësohet. Ai e ripërcaktoi atë që do të thoshte të ishe një yll pop, duke kombinuar gjenialitetin muzikor me një androgjinë të paepur që sfidoi normat tradicionale të gjinisë. Mbështetja e tij për lirinë artistike frymëzoi shumë muzikantë, dhe puna e tij vazhdon të festohet nga fansat dhe kritikët edhe sot. Prince gjithashtu ishte një humanist, duke mbështetur çështje të ndryshme si barazia racore, arsimi dhe lehtësimi i varfërisë.
Përmes muzikës së tij të jashtëzakonshme, performancave ikonike dhe mbështetjes për të drejtat e artistëve, Prince mbetet një simbol i lirisë krijuese dhe integritetit artistik, dhe trashëgimia e tij vazhdon të ndikojë breza të tërë muzikantësh.
Diskografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Albume në studio
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- For You (1978)
- Prince (1979)
- Dirty Mind (1980)
- Controversy (1981)
- 1999 (1982)
- Purple Rain (1984)
- Around the World in a Day (1985)
- Parade (1986)
- Sign o’ the Times (1987)
- Lovesexy (1988)
- Batman (1989) (Soundtrack i filmit Batman)
- Graffiti Bridge (1990) (Soundtrack i filmit Graffiti Bridge)
- Diamonds and Pearls (1991)
- Love Symbol Album (1992)
- Come (1994)
- The Gold Experience (1995)
- Chaos and Disorder (1996)
- Emancipation (1996)
- Rave Un2 the Joy Fantastic (1999)
- Musicology (2004)
- 3121 (2006)
- Planet Earth (2007)
- Lotusflow3r (2009)
- 20Ten (2010)
- Plectrumelectrum (2014)
- Art Official Age (2014)
- HITnRUN Phase One (2015)
- HITnRUN Phase Two (2015)
Albume të lëshuara pas vdekjes
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Piano & A Microphone 1983 (2018)
- Originals (2019)
- Welcome 2 America (2021)
Koleksione
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- The Hits/The B-Sides (1993)
- The Very Best of Prince (2001)
- Ultimate (2006)
- 4Ever (2016)
- Prince 4Ever (2016)
Albume nga koncertet live
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- One Nite Alone…Live! (2002)
- Sign o’ the Times (Live) (1987) (në disa versione)
Kolona zanore
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Purple Rain (1984)
- Batman (1989)
- Graffiti Bridge (1990)
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "TAFKAP". The Free Dictionary. Arkivuar nga origjinali më 10 nëntor 2020. Marrë më 2 prill 2021.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Boone, Susue (prill 24, 2016). "Prince: 'People hear the sex in my songs much more than I ever write it'". The Observer. Arkivuar nga origjinali më 25 maj 2021. Marrë më 2 prill 2021.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja) - ^ "Prince". Discogs (në anglisht). Marrë më 2025-01-12.
- ^ a b "Prince - Songs, Death & Life". Biography (në anglishte amerikane). 2021-04-15. Marrë më 2025-01-12.
- ^ "Prince Tribute: The Greatest Musical Talent of His Generation". Billboard. prill 28, 2016. Arkivuar nga origjinali më 23 prill 2020. Marrë më 17 mars 2020.
{{cite magazine}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja) - ^ "BMI | Repertoire Search". Repertoire.bmi.com. Arkivuar nga origjinali më 30 tetor 2007. Marrë më 18 korrik 2009.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Thompson, Ahmir (24 mars 2004). "100 Greatest Artists". Rolling Stone. Arkivuar nga origjinali më 21 shtator 2017. Marrë më 4 maj 2016.
{{cite magazine}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Nicolson, Barry (22 prill 2016). "Prince Obituary: June 7, 1958 – April 21, 2016". NME (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 12 qershor 2018. Marrë më 7 qershor 2018.
- ^ "Obituary: John Nelson". The Independent. shtator 1, 2001. Arkivuar nga origjinali më 19 shtator 2011. Marrë më 25 prill 2016.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja) - ^ Forde, Eamonn (10 gusht 2015). "Record breaker: a brief history of Prince's contractual controversies". The Guardian. Marrë më 27 dhjetor 2024.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "500 Greatest Songs of All Time". Rolling Stone (në anglishte amerikane). 2004-12-09. Arkivuar nga origjinali më 19 qershor 2008. Marrë më 2025-01-01.
- ^ "Prince". Rockhall. Arkivuar nga origjinali më gusht 3, 2009.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Prince's movie legacy: Will there ever be another like 'Purple Rain'?". Los Angeles Times (në anglishte amerikane). 2016-04-21. Arkivuar nga origjinali më 6 gusht 2019. Marrë më 2019-12-15.
- ^ Raftery, Brian (korrik 2009). "Purple Rain: The Oral History". Spin. fq. 54–61. Marrë më 21 prill 2016.
{{cite magazine}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Brown, August; Rottenberg, Josh (prill 21, 2016). "Prince, master of rock, soul, pop and funk, dies at 57". Los Angeles Times. Arkivuar nga origjinali më 23 prill 2016. Marrë më 1 maj 2016.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja) - ^ Erlewine, Stephen Thomas. "Prince Biography". AllMusic. Arkivuar nga origjinali më qershor 25, 2016. Marrë më 16 qershor 2016.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja) - ^ Petridis, Alexis (12 nëntor 2015). "Prince: 'Transcendence. That's What You Want. When That Happens – Oh, Boy.'". The Guardian. Marrë më 21 prill 2016.
...a man who can play pretty much any instrument he choses [sic], possessed of a remarkable voice that can still leap effortlessly from baritone to falsetto.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Ahern, Sarah (shkurt 14, 2017). "Bruno Mars Channels Prince in Rousing Grammys Tribute". Variety. Arkivuar nga origjinali më shkurt 13, 2017. Marrë më 14 shkurt 2017.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja) - ^ Bartleet, Larry (22 prill 2016). "21 Artists Who Wouldn't Be The Same Without Prince". NME. Arkivuar nga origjinali më 6 nëntor 2018. Marrë më 22 shkurt 2019.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ McCormick, Neil (24 prill 2016). "Prince influenced everyone from Madonna to Beyoncé". The Telegraph. Arkivuar nga origjinali më 10 janar 2022. Marrë më 22 shkurt 2019 – nëpërmjet www.telegraph.co.uk.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Gabler, Jay (11 tetor 2017). "Beyoncé pays tribute to Prince: 'He dared to fight for what was rightfully his'". Local Current Blog | The Current from Minnesota Public Radio (në anglishte amerikane). Arkivuar nga origjinali më qershor 12, 2020. Marrë më 12 qershor 2019.
{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja) - ^ "The Artist Formerly Known as Prince". Ebony. janar 1997. fq. 128. Marrë më 4 maj 2016.
{{cite magazine}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)