Sergi Dzhikiya

Sergi Dzhikiya
Çmimet	Order of the Red Banner of Labour Order of Lenin

Sergi Jikia ishte një historian dhe orientalist gjeorgjian i njohur, i cili luajti një rol themelor në zhvillimin e studimeve turke në Gjeorgji. Ai lindi më 20 tetor te vitit 1898 dhe u nda nga jeta më 6 dhjetor te vitit 1993. Kontributi i tij në fushën e Turkologjisë në Gjeorgji është i vlerësuar gjerësisht.

Biografia

Sergi Jikia u lind në fshatin Onoghia, tani e njohur si Komuna Martvili. Në vitin 1906, ai u regjistrua në shkollën e famullisë në Onoghia. Pas kësaj, në vitin 1913, ai vazhdoi studimet në Shkollën Teologjike të Tbilisit, duke filluar në klasën e tretë. Pas përfundimit të katër viteve të para, Jikia kaloi në Seminarin Teologjik (gjimnazi i 8-të për djemtë e Tiflisit) në vitin 1917 dhe e përfundoi atë me sukses në vitin 1919.

Pas përfundimit të gjimnazit me nderime, Sergi Jikia u regjistrua në fakultetin e filozofisë në Universitetin Shtetëror të Tiflisit. Fillimisht, ai u regjistrua në degën e historisë dhe një vit më vonë kaloi në departamentin e gjuhësisë. Në vitin 1923, ai u zgjodh anëtar i shoqërisë gjeorgjiane të gjuhësisë. Pas kryerjes së studimeve, në vitin 1924, Jikia u diplomua nga Universiteti Shtetëror i Tiflisit.

Në periudhën nga viti 1927 deri në vitin 1929, Sergi Jikia u dërgua në Universitetin e Stambollit për të mësuar gjuhën dhe letërsinë turke. Gjatë kësaj kohe, ai fokusoi punën e tij në gjuhën turke dhe në studimin e burimeve historike në arkivat e Stambollit, duke zhvilluar njohuri të thella mbi këtë fushe.Pas kthimit nga Stambolli, në periudhën 1929-1932, Jikia vazhdoi studimet e tij si student pasuniversitar në Institutin Nikolai Marr të Akademisë së Shkencave të BRSS. Në vitet që pasuan, nga 1930 deri në 1936, ai punoi si asistent profesor në Universitetin e Leningradit, një përvojë e cila iu shërbeu për të zhvilluar dhe përparuar ekspertizën e tij në fushën e gjuhësisë turke dhe letërsisë.Në këtë periudhë, nga viti 1934 deri në vitin 1936, Jikia gjithashtu shërbeu si një studiues i lartë në Institutin N. Marr, duke ndihmuar në kontributin e tij në fushën e studimeve të gjuhësisë dhe letërsisë.

Nga viti 1936 deri në vitin 1945, Sergi Jikia udhëhoqi departamentin e gjuhëve orientale në Universitetin Shtetëror të Tbilisit, duke kontribuar në zhvillimin e studimeve në këtë fushe. Në të njëjtën kohë, nga viti 1936 deri në vitin 1960, ai punoi në institutin e gjuhësisë të Akademisë së Shkencave të Gjeorgjisë, duke sjellë një kontribut të rëndësishëm në fushën e gjuhësive orientale.Pas kësaj periudhe, nga viti 1945 deri në vitin 1952, Jikia shërbeu si dekan i fakultetit të studimeve orientale në Universitetin Shtetëror të Tbilisit, drejtim ky që i mundësoi të ndikonte në zhvillimin dhe organizimin e programeve të studimit në këtë fakultet. Në vitet 1945-1973, ai gjithashtu udhëhoqi departamentin e studimeve turke në universitetin e Tbilisit, duke kontribuar në rritjen dhe përparimin e njohurive mbi këtë fushe të studimit.

Në vitin 1959, Sergi Jikia mori një ftesë të nderuar nga Akademia Polake e Shkencave dhe Universiteti i Varshavës në Poloni, së bashku me akademikun Giorgi Tsereteli, për të mbajtur leksione. Pas kësaj ftese të lartë, Jikia u bë pjesë e një periudhe mjaft aktive në karrierën e tij shkencore.Në vitin 1960, ai u emërua si drejtues i departamentit të turkologjisë në Institutin e Studimeve Orientale në Akademinë e Shkencave të SSR të Gjeorgjisë, një detyrë që ai e mbajti deri në momentin e vdekjes së tij. Gjatë kësaj periudhe, ai kontribuoi në zhvillimin dhe avancimin e studimeve turke në Gjeorgji, duke ndikuar në njohurinë dhe përparimin e këtij fushe në vend.

Kontributet

Sergi Jikia ishte një shkencëtar i shquar në fushën e filologjisë turke, duke u specializuar në dialektologjinë e gjuhëve turke, historinë e gjuhës turke, si dhe studimin e burimeve historike dhe marrëdhëniet turko-gjeorgjiane. Puna e tij përfshinte edhe analizën e dialekteve të turqishtes në Anadollin Lindor dhe Azerbajxhan.Ai gjithashtu studioi dhe analizoi tekstet gjeorgjiane, megreliane dhe lazisht në veprën e Evliya Çelebiut, "Seyahatnâme". Një nga kontributet e tij më të rëndësishme ishte botimi i "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Georgia" të vitit 1595, duke përfshirë tekstin origjinal, përkthimin në gjuhën gjeorgjiane, analizën dhe shpjegimet, e cila u quajt "Libri i Madh i Vilajetit të Tbilisit".Gjithashtu, ai hulumtoi marrëdhëniet lazo-turke dhe përgatiti fjalorë gjeorgjisht-turqisht për Azerbajxhanin, duke përfshirë tekstet gjeorgjiane për shkollat në Turqi. Kontributi i tij për leximin e teksteve turke të botuara në Gjeorgji dhe Shën Petersburg ishte i rëndësishëm dhe i vlerësuar në fushën e studimeve turke.

Sergi Jikia u vlerësua për kontributin e tij në Luftën e Madhe Patriotike gjate viteve 1941-1945 me medaljen "Për Punë Trima". Pas luftës, në vitin 1946, ai u graduat si Kandidat i Shkencave Filologjike dhe më pas, në vitin 1956, fitoi gradën e Doktorit të Shkencave Filologjike, ndërsa në vitin e ardhshëm u emërua profesor. Në vitin 1961, ai u nderua me titullin e Njeriut të Nderuar të SSR të Gjeorgjisë dhe u dekorua me medaljen e trimërisë në punë të atij viti.

Trashëgimia

Emri i Sergi Jikias është nderuar në Tbilisi me një rrugë që mban emrin e tij, një shenjë respekti për kontributin e tij të shquar. Libri "Themeluesi i Turkologjisë Gjeorgjiane: Sergi Jikia", i shkruar nga Ia Duduchava, përmban një portret të gjerë të jetës dhe punës së tij. Ky libër është përkthyer gjithashtu në turqisht nga Ilyas Ustuner, duke e bërë atë të njohur edhe në komunitetin turk.

Punimet

• Sergi Jikia, Nodar Shengelia; "Libri i Madh i Vilajetit të Tbilisit të vitit 1728".