Shqipëria : kyçi strategjik i Lindjes së Afërme
Shqipëria: Kyçi Strategjik i Lindjes së Afërme
Autori: Kristo A. Dako
Përkthyes: Aleksandër Dako
Botuar: Tiranë, 1990
Faqe: 144
"Shqipëria: Kyçi strategjik i Lindjes së Afërme" [1] është një studim historik dhe gjeopolitik, fillimisht i shkruar në anglisht nga Kristo A. Dako me titullin "Albania: The Master Key to the Near East", botuar nga Grimes Co., Boston në vitin 1919. Kjo vepër është përkthyer në shqip nga Aleksandër Dako dhe është një tekst i daktilografuar që përfshin analizën e rëndësisë strategjike të Shqipërisë në arenën ndërkombëtare, veçanërisht në kuadrin e zhvillimeve politike dhe ushtarake të kohës.
Ky libër ndjek një linjë të qartë që argumenton se Shqipëria ka qenë dhe mbetet një faktor kyç për balancat e pushtetit në rajonin e Ballkanit dhe më gjerë, duke e cilësuar vendin si një pikë kritike për sigurinë dhe stabilitetin në Lindjen e Afërme. Përmes një analize të detajuar të gjeografisë, historisë dhe marrëdhënieve ndërkombëtare të Shqipërisë, autori ndërton një rast për rëndësinë e saj si një urë lidhëse midis fuqive perëndimore dhe rajoneve të Lindjes.
Libri përbëhet nga 144 faqe, të ndara në kapituj që analizojnë aspekte të ndryshme të rëndësisë strategjike të Shqipërisë:
- Gjeografia dhe Pozita Gjeopolitike: Shqipëria është e vendosur në një nyje strategjike midis Lindjes dhe Perëndimit. Autori shpjegon se kontrolli mbi Shqipërinë është vendimtar për aksesin në Ballkan dhe Mesdhe.
- Historia e Shqipërisë dhe Rolii saj në Ballkan: Kapituj të veçantë janë dedikuar historisë së Shqipërisë, përfshirë periudhat e pushtimit dhe luftërat për pavarësi. Shqipëria përshkruhet si një vend që ka luajtur një rol kyç në luftërat dhe konfliktet ndërkombëtare të Ballkanit dhe Lindjes së Afërme.
- Roli i Shqipërisë në Politikat Ndërkombëtare: Dako argumenton se fuqitë e mëdha europiane e kanë parë Shqipërinë si një territor strategjik për interesat e tyre. Shqipëria përmendet shpesh si një "tokë kyçe" për kontrollin e Ballkanit dhe rrugëve tregtare që lidhnin Perëndimin me Lindjen.
- Çështja Lindore dhe Shqipëria: Një pjesë e madhe e analizës përqendrohet në Çështjen Lindore, një term që përfshin tensionet e fuqive të mëdha për kontrollin e territoreve të Perandorisë Osmane. Shqipëria, sipas autorit, është një element kyç në këtë ekuacion gjeopolitik.
Ky libër është i rëndësishëm për të kuptuar jo vetëm pozicionin e Shqipërisë në historinë moderne, por edhe ndikimin e saj në kontekstin ndërkombëtar. Kristo Dako argumenton se, nëse Shqipëria kontrollohet nga forca të huaja ose ndodhet nën presion politik të jashtëm, ajo mund të destabilizojë jo vetëm Ballkanin, por edhe rajonin më të gjerë të Lindjes së Afërme.
Botimi i këtij libri në anglisht në vitin 1919 ka pasur një qëllim të qartë për të ndërgjegjësuar fuqitë perëndimore mbi rëndësinë e Shqipërisë në një periudhë kritike për ndarjen e territoreve pas Luftës së Parë Botërore. Përkthimi në shqip dhe ribotimi i tij në Tiranë në vitin 1990 e ka ruajtur rëndësinë e tij historike dhe strategjike, veçanërisht për studiuesit e politikës ndërkombëtare dhe të historisë së Ballkanit.
Libri është i pajisur me një bibliografi të zgjeruar që përfshin burime të ndryshme të rëndësishme historike dhe diplomatike, duke përmendur libra, dokumente arkivore dhe analiza nga autorë të njohur për çështjet e Ballkanit dhe Lindjes së Afërme. Bibliografia ndodhet në faqet 135-144 dhe përmban referenca të përdorura nga autori për të mbështetur argumentet e tij.
"Shqipëria: Kyçi Strategjik i Lindjes së Afërme" mbetet një burim i rëndësishëm për studiuesit e marrëdhënieve ndërkombëtare dhe të historisë, duke ofruar një perspektivë të veçantë mbi rëndësinë strategjike të Shqipërisë në rajon. Përmes analizës së tij, Dako arrin të nxjerrë në pah sesi një vend i vogël mund të ketë një ndikim të madh në ekuilibrat globalë, veçanërisht në rajonin e trazuar të Ballkanit dhe Lindjes së Afërme.