Sistemi shtetëror në Maltë

Malta është një republikë [23] sistemi parlamentar dhe administrata publike e së cilës janë modeluar ngushtë me sistemin Westminster. Malta kishte pjesëmarrjen e dytë më të lartë të votuesve në botë (dhe më të lartat për kombet pa votim të detyrueshëm), bazuar në pjesëmarrjen e zgjedhjeve në zgjedhjet kombëtare të dhomave të ulëta nga 1960 në 1995. [136] Parlamenti njëdhomësh përbëhet nga Presidenti i Maltës dhe Dhoma e Përfaqësuesve (Maltisht: Kamra tad-Deputati). Presidenti i Maltës, një pozitë kryesisht ceremoniale, emërohet për një mandat pesë-vjeçar me një rezolutë të Dhomës së Përfaqësuesve të kryer nga një shumicë e thjeshtë. Anëtarët e Dhomës së Përfaqësuesve zgjidhen me votim të drejtpërdrejtë universal përmes votës së vetme të transferueshme çdo pesë vjet, përveç nëse Dhoma shpërndahet më herët nga presidenti ose me këshillën e Kryeministrit ose përmes miratimit të një mocioni mosbesimi të kryer brenda Dhoma e Përfaqësuesve dhe nuk u përmbys brenda tre ditësh. Në secilën nga këto raste, presidenti mund të zgjedhë që të ftojë një Anëtar tjetër të Parlamentit i cili pa ndryshim duhet të komandojë shumicën e Dhomës së Përfaqësuesve për të formuar një qeveri alternative për pjesën e mbetur të legjislaturës. Dhoma e Përfaqësuesve përbëhet nominalisht nga 65 anëtarë të parlamentit përmes së cilës zgjidhen 5 anëtarë të parlamentit nga secila prej trembëdhjetë zonave elektorale. Sidoqoftë, kur një parti fiton shumicën absolute të votave por nuk ka shumicën e vendeve, asaj partie i jepen vende shtesë për të siguruar një shumicë parlamentare. Artikulli i 80-të i Kushtetutës së Maltës parashikon që presidenti të emërojë si kryeministër "... anëtarin e Dhomës së Përfaqësuesve i cili, sipas gjykimit të tij, është më i aftë të komandojë mbështetjen e shumicës së anëtarëve të asaj Dhome" . Politika malteze është një sistem me dy parti i dominuar nga Partia e Punës (Malteze: Partit Laburista), një parti social-demokrate e qendrës së majtë dhe Partia Nacionaliste (Malteze: Partit Nazzjonalista), një parti demokristiane e qendrës së djathtë. Partia e Punës ka qenë partia qeverisëse që nga viti 2013 dhe aktualisht drejtohet nga Kryeministri Robert Abela, i cili ka qenë në detyrë që nga 13 janari 2020. Partia Nacionaliste, me Bernard Grech si udhëheqësin e saj, aktualisht është në opozitë. Dy vende parlamentare mbahen nga politikanë të pavarur të cilët më parë ishin me Partinë Demokratike (Maltez: Partit Demokratiku), një parti social-liberale e qendrës së majtë e cila kishte garuar nën aleancën elektorale Forza Nazzjonali të udhëhequr nga Nacionalistët në 2017. Ka një numër të vogël partitë politike në Maltë të cilat nuk kanë përfaqësim parlamentar.