Henri Poincare: Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
v r2.7.3) (roboti shtoj: ka:ჟიულ ანრი პუანკარე |
Addbot (diskuto | kontribute) v Bot: Migrating 62 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q81082 (translate me) |
||
Rreshti 48: | Rreshti 48: | ||
[[Kategoria:Lindje 1854]] |
[[Kategoria:Lindje 1854]] |
||
[[Kategoria:Vdekje 1912]] |
[[Kategoria:Vdekje 1912]] |
||
[[ar:هنري بوانكاريه]] |
|||
[[az:Anri Puankare]] |
|||
[[be:Анры Пуанкарэ]] |
|||
[[bg:Анри Поанкаре]] |
|||
[[bn:অঁরি পোয়াঁকারে]] |
|||
[[bs:Henri Poincaré]] |
|||
[[ca:Henri Poincaré]] |
|||
[[cs:Henri Poincaré]] |
|||
[[da:Henri Poincaré]] |
|||
[[de:Henri Poincaré]] |
|||
[[el:Ανρί Πουανκαρέ]] |
|||
[[en:Henri Poincaré]] |
|||
[[eo:Henri Poincaré]] |
|||
[[es:Henri Poincaré]] |
|||
[[et:Henri Poincaré]] |
|||
[[eu:Henri Poincaré]] |
|||
[[fa:آنری پوانکاره]] |
|||
[[fi:Henri Poincaré]] |
|||
[[fr:Henri Poincaré]] |
|||
[[fy:Henri Poincaré]] |
|||
[[gan:般加黑]] |
|||
[[gl:Henri Poincaré]] |
|||
[[he:אנרי פואנקרה]] |
|||
[[hi:आन्री पांकरे]] |
|||
[[hr:Henri Poincaré]] |
|||
[[ht:Henri Poincare]] |
|||
[[hu:Henri Poincaré]] |
|||
[[hy:Հենրի Պուանկարե]] |
|||
[[id:Henri Poincaré]] |
|||
[[io:Henri Poincaré]] |
|||
[[it:Henri Poincaré]] |
|||
[[ja:アンリ・ポアンカレ]] |
|||
[[jbo:aris.puakares]] |
|||
[[ka:ჟიულ ანრი პუანკარე]] |
|||
[[ko:앙리 푸앵카레]] |
|||
[[la:Henricus Poincaré]] |
|||
[[lt:Henri Poincaré]] |
|||
[[lv:Anrī Puankarē]] |
|||
[[nl:Henri Poincaré]] |
|||
[[nn:Henri Poincaré]] |
|||
[[no:Henri Poincaré]] |
|||
[[oc:Henri Poincaré]] |
|||
[[pl:Henri Poincaré]] |
|||
[[pms:Henri Poincaré]] |
|||
[[pt:Henri Poincaré]] |
|||
[[ro:Henri Poincaré]] |
|||
[[ru:Пуанкаре, Анри]] |
|||
[[simple:Henri Poincaré]] |
|||
[[sk:Henri Poincaré]] |
|||
[[sl:Henri Poincaré]] |
|||
[[sr:Анри Поенкаре]] |
|||
[[sv:Henri Poincaré]] |
|||
[[th:อ็องรี ปวงกาเร]] |
|||
[[tl:Henri Poincaré]] |
|||
[[tr:Henri Poincaré]] |
|||
[[uk:Анрі Пуанкаре]] |
|||
[[vi:Henri Poincaré]] |
|||
[[war:Henri Poincaré]] |
|||
[[yo:Henri Poincaré]] |
|||
[[zh:儒勒·昂利·庞加莱]] |
|||
[[zh-classical:龐加萊]] |
|||
[[zh-min-nan:Henri Poincaré]] |
Versioni i datës 4 prill 2013 17:42
Jules Henri Poincaré (lexo: Zhyl Anri Puankare), (29 prill, 1854 – 17 korrik, 1912) ishte matematikan , teoricirn i fizikës dhe në përgjithësi filozof i shkencës. Poincaré shpesh përshkruhet si ,,universalisti i fundit,, i cili shkëlqeu në të gjitha fushat e matematikës të cilat ekzistonin në kohën e tij.
Si matematikan dhe fizikan ai dha kontribute fundamentale dhe origjinale në mmatematikë dhe në mekanikën qiellore. Është i njohur për formulimin e hipotezës Poincaré, njëri ndër problemet më të famshëm në matematikë. Në kërkimet e tij për problemi i tre trupave, Poincaré ishte i pari i cili e zbuloi sistemin kaotik deterministik i cili solli deri te themelimi i një dege tëre në matematikë të ashtuquajtur Teoria e kaosit. Ai konsiderohet edhe njëri ndër themeluesit e topologjisë.
Poincaré e formuloi parimin e relativitetit dhe Transformimet Lorentz në formë simetrike. Poincaré e zbuloi transformimin relativist të shpejtësisë dhe me këtë ishte në gjendje ti formulojë të gjitha Ekuacionet e Maxwell'it, hap tjetër i rëndësishëm ishte formulimi i teorisë speciale të relativitetit.
Grupi Poincaré që përdoret në fizikë dhe matematikë mori emrin sipas tij.
Biografia
Bir i një profesori në fakultetin e mjekësisë, dhe kushëri me presidentin e Francës Raymond Poincaré
Një nxënës brilant diplomoi për shkencë dhe letërsi më 1871, pastaj studjoi në Skollën politeknike në vitin 1873, pataj në École des Mines në tetor 1875 ; ai diplomoi si bashkëpuntor shkencor më 2 gusht 1876. Pastaj u emërua si inxhinjer i minirave në 3 mars 1879 në Vesoul, Më 1 gusht 1879 mori titullin doktor i shkencave matematike në Faculté des sciences de Paris dhe u emërua të japë leksione të analizës në fakkultetin e shkencave në universitetin e Caenit më 1 dhjetor 1879.
Dy vjet më vonë i arriti rezultatet e para markante nga matematika në lidhje me paraqitjen e lakoreve dhe ekuacioneve diferenciale linéare me koeficientë algjebrik dhe së shpejti e tregoi zbatimin e tyre në fizikë dhe posaçërisht në mekanikë.
U kthye në Paris më 1881 në vendin e ligjëruesit të analizës në fakultetin e shkencave në Paris. Nga viti 1883 dhe deri kur doli ë pension në vitin 1897 jepte analizën në fakultetin politeknik.
U pranua antar në Akademinë e skencave të Francës më 1887. Në vitin 1901, e fitoi për herë të parë medaljen e Sylvester të cilin e ndant Royal Society. Ishte kryetar i shoqatës së matematikanëve francez më 1886 dhe dhe kryetar i shoqatës së fizikanëve francez në vitin 1902.
Vepra të tij
Nga filozofia e shkencës:
- 1902. Shkenca dhe hipoteza
- 1905. Vlera e shkencës
- 1908. Shkenca dhe metoda (Science et Methode)
Nga topologjia algjebrike:
- 1895. Analysis situs . Studim sistematik nga [[topologjia].
Nga mekanika qiellore:
- 1892–99. Një metodë e re në mekanikën qiellore 3 vëllime.
- 1905–10. Leksione nga mekanika qiellore.
Nga filozofia e matematikës:
- Nga Kanti te Hilberti: Libra mbi bazat e matematikës, 2 vëllime. i cili i përmba këto punime:
- 1894, "Mbi natyrën e rezonimit matematikor,"
- 1898, "Bazat e gjeometrisë,"
- 1900, "Intuita dhe Logjika në matematikë,"
- 1905, "Matematika dhe Logjika,
- 1910, "Mbi numrat transfinit,"