Henri Poincare: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
v roboti shtoj: gan:般加黑
v roboti ndryshoj: fa:آنری پوانکاره; cosmetic changes
Rreshti 1: Rreshti 1:
[[Figura:Henri Poincare.jpg|250px|right|'''Henri Poincaré''']]'''Jules Henri Poincaré''' ''([[lexo:]] Zhyl Anri Puankare)'', ''([[29 prill]], [[1854]] – [[17 korrik]], [[1912]]) ishte [[matematikan]] , teoricirn i fizikës dhe në përgjithësi filozof i shkencës. Poincaré shpesh përshkruhet si ,,universalisti i fundit,, i cili shkëlqeu në të gjitha fushat e matematikës të cilat ekzistonin në kohën e tij.
[[Skeda:Henri Poincare.jpg|250px|right|'''Henri Poincaré''']]'''Jules Henri Poincaré''' ''([[lexo:]] Zhyl Anri Puankare)'', ''([[29 prill]], [[1854]] [[17 korrik]], [[1912]]) ishte [[matematikan]] , teoricirn i fizikës dhe në përgjithësi filozof i shkencës. Poincaré shpesh përshkruhet si ,,universalisti i fundit,, i cili shkëlqeu në të gjitha fushat e matematikës të cilat ekzistonin në kohën e tij.


Si matematikan dhe fizikan ai dha kontribute fundamentale dhe origjinale në mmatematikë dhe në mekanikën qiellore. Është i njohur për formulimin e [[hipotezës Poincaré]], njëri ndër problemet më të famshëm në matematikë. Në kërkimet e tij për [[problemi i tre trupave]], Poincaré ishte i pari i cili e zbuloi sistemin kaotik deterministik i cili solli deri te themelimi i një dege tëre në matematikë të ashtuquajtur [[Teoria e kaosit]]. Ai konsiderohet edhe njëri ndër themeluesit e [[topologjisë]].
Si matematikan dhe fizikan ai dha kontribute fundamentale dhe origjinale në mmatematikë dhe në mekanikën qiellore. Është i njohur për formulimin e [[hipotezës Poincaré]], njëri ndër problemet më të famshëm në matematikë. Në kërkimet e tij për [[problemi i tre trupave]], Poincaré ishte i pari i cili e zbuloi sistemin kaotik deterministik i cili solli deri te themelimi i një dege tëre në matematikë të ashtuquajtur [[Teoria e kaosit]]. Ai konsiderohet edhe njëri ndër themeluesit e [[topologjisë]].


Poincaré e formuloi [[parimin e relativitetit]] dhe [[Transformimet Lorentz]] në formë simetrike. Poincaré e zbuloi transformimin relativist të shpejtësisë dhe me këtë ishte në gjendje ti formulojë të gjitha [[Ekuacionet e Maxwell'it]], hap tjetër i rëndësishëm ishte formulimi i teorisë speciale të relativitetit.
Poincaré e formuloi [[parimin e relativitetit]] dhe [[Transformimet Lorentz]] në formë simetrike. Poincaré e zbuloi transformimin relativist të shpejtësisë dhe me këtë ishte në gjendje ti formulojë të gjitha [[Ekuacionet e Maxwell'it]], hap tjetër i rëndësishëm ishte formulimi i teorisë speciale të relativitetit.
Rreshti 18: Rreshti 18:
U pranua antar në Akademinë e skencave të Francës më [[1887]]. Në vitin 1901, e fitoi për herë të parë medaljen e Sylvester të cilin e ndant [[Royal Society]]. Ishte kryetar i shoqatës së matematikanëve francez më 1886 dhe dhe kryetar i shoqatës së fizikanëve francez në vitin 1902.
U pranua antar në Akademinë e skencave të Francës më [[1887]]. Në vitin 1901, e fitoi për herë të parë medaljen e Sylvester të cilin e ndant [[Royal Society]]. Ishte kryetar i shoqatës së matematikanëve francez më 1886 dhe dhe kryetar i shoqatës së fizikanëve francez në vitin 1902.


== Vepra të tij==
== Vepra të tij ==


Nga filozofia e shkencës:
Nga filozofia e shkencës:
*1902. Shkenca dhe hipoteza
* 1902. Shkenca dhe hipoteza
*1905. Vlera e shkencës
* 1905. Vlera e shkencës
*1908. Shkenca dhe metoda (Science et Methode)
* 1908. Shkenca dhe metoda (Science et Methode)


Nga topologjia algjebrike:
Nga topologjia algjebrike:
Rreshti 29: Rreshti 29:


Nga mekanika qiellore:
Nga mekanika qiellore:
* 1892–99. ''Një metodë e re në mekanikën qiellore'' 3 vëllime.
* 1892–99. ''Një metodë e re në mekanikën qiellore'' 3 vëllime.
* 1905–10. ''Leksione nga mekanika qiellore''.
* 1905–10. ''Leksione nga mekanika qiellore''.


Nga filozofia e matematikës:
Nga filozofia e matematikës:
** ''Nga Kanti te Hilberti: Libra mbi bazat e matematikës'', 2 vëllime. i cili i përmba këto punime:
** ''Nga Kanti te Hilberti: Libra mbi bazat e matematikës'', 2 vëllime. i cili i përmba këto punime:
**1894, "Mbi natyrën e rezonimit matematikor,"
** 1894, "Mbi natyrën e rezonimit matematikor,"
**1898, "Bazat e gjeometrisë,"
** 1898, "Bazat e gjeometrisë,"
**1900, "Intuita dhe Logjika në matematikë,"
** 1900, "Intuita dhe Logjika në matematikë,"
**1905, "Matematika dhe Logjika,
** 1905, "Matematika dhe Logjika,
**1910, "Mbi numrat transfinit,"
** 1910, "Mbi numrat transfinit,"


==Lidhje të jashtme==
== Lidhje të jashtme ==
**''[http://www.carlmanchester.net/poincare The Sciences and the Humanities.]''
** ''[http://www.carlmanchester.net/poincare The Sciences and the Humanities.]''
**''[http://www.brocku.ca/MeadProject/Poincare/Poincare_1905_toc.html Science and Hypothesis.]''
** ''[http://www.brocku.ca/MeadProject/Poincare/Poincare_1905_toc.html Science and Hypothesis.]''


[[Kategoria:Matematikanë francezë]]
[[Kategoria:Matematikanë francezë]]
Rreshti 62: Rreshti 62:
[[es:Henri Poincaré]]
[[es:Henri Poincaré]]
[[et:Henri Poincaré]]
[[et:Henri Poincaré]]
[[fa:آنری پوانکره]]
[[fa:آنری پوانکاره]]
[[fi:Henri Poincaré]]
[[fi:Henri Poincaré]]
[[fr:Henri Poincaré]]
[[fr:Henri Poincaré]]

Versioni i datës 20 nëntor 2009 11:52

Henri Poincaré
Henri Poincaré

Jules Henri Poincaré (lexo: Zhyl Anri Puankare), (29 prill, 185417 korrik, 1912) ishte matematikan , teoricirn i fizikës dhe në përgjithësi filozof i shkencës. Poincaré shpesh përshkruhet si ,,universalisti i fundit,, i cili shkëlqeu në të gjitha fushat e matematikës të cilat ekzistonin në kohën e tij.

Si matematikan dhe fizikan ai dha kontribute fundamentale dhe origjinale në mmatematikë dhe në mekanikën qiellore. Është i njohur për formulimin e hipotezës Poincaré, njëri ndër problemet më të famshëm në matematikë. Në kërkimet e tij për problemi i tre trupave, Poincaré ishte i pari i cili e zbuloi sistemin kaotik deterministik i cili solli deri te themelimi i një dege tëre në matematikë të ashtuquajtur Teoria e kaosit. Ai konsiderohet edhe njëri ndër themeluesit e topologjisë.

Poincaré e formuloi parimin e relativitetit dhe Transformimet Lorentz në formë simetrike. Poincaré e zbuloi transformimin relativist të shpejtësisë dhe me këtë ishte në gjendje ti formulojë të gjitha Ekuacionet e Maxwell'it, hap tjetër i rëndësishëm ishte formulimi i teorisë speciale të relativitetit.

Grupi Poincaré që përdoret në fizikë dhe matematikë mori emrin sipas tij.

Biografia

Bir i një profesori në fakultetin e mjekësisë, dhe kushëri me presidentin e Francës Raymond Poincaré

Një nxënës brilant diplomoi për shkencë dhe letërsi më 1871, pastaj studjoi në Skollën politeknike në vitin 1873, pataj në École des Mines në tetor 1875 ; ai diplomoi si bashkëpuntor shkencor më 2 gusht 1876. Pastaj u emërua si inxhinjer i minirave në 3 mars 1879 në Vesoul, Më 1 gusht 1879 mori titullin doktor i shkencave matematike në Faculté des sciences de Paris dhe u emërua të japë leksione të analizës në fakkultetin e shkencave në universitetin e Caenit më 1 dhjetor 1879.

Dy vjet më vonë i arriti rezultatet e para markante nga matematika në lidhje me paraqitjen e lakoreve dhe ekuacioneve diferenciale linéare me koeficientë algjebrik dhe së shpejti e tregoi zbatimin e tyre në fizikë dhe posaçërisht në mekanikë.

U kthye në Paris më 1881 në vendin e ligjëruesit të analizës në fakultetin e shkencave në Paris. Nga viti 1883 dhe deri kur doli ë pension në vitin 1897 jepte analizën në fakultetin politeknik.

U pranua antar në Akademinë e skencave të Francës më 1887. Në vitin 1901, e fitoi për herë të parë medaljen e Sylvester të cilin e ndant Royal Society. Ishte kryetar i shoqatës së matematikanëve francez më 1886 dhe dhe kryetar i shoqatës së fizikanëve francez në vitin 1902.

Vepra të tij

Nga filozofia e shkencës:

  • 1902. Shkenca dhe hipoteza
  • 1905. Vlera e shkencës
  • 1908. Shkenca dhe metoda (Science et Methode)

Nga topologjia algjebrike:

  • 1895. Analysis situs . Studim sistematik nga [[topologjia].

Nga mekanika qiellore:

  • 1892–99. Një metodë e re në mekanikën qiellore 3 vëllime.
  • 1905–10. Leksione nga mekanika qiellore.

Nga filozofia e matematikës:

    • Nga Kanti te Hilberti: Libra mbi bazat e matematikës, 2 vëllime. i cili i përmba këto punime:
    • 1894, "Mbi natyrën e rezonimit matematikor,"
    • 1898, "Bazat e gjeometrisë,"
    • 1900, "Intuita dhe Logjika në matematikë,"
    • 1905, "Matematika dhe Logjika,
    • 1910, "Mbi numrat transfinit,"

Lidhje të jashtme