Henri Poincare: Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
SieBot (diskuto | kontribute) v roboti shtoj: gan:般加黑 |
Xqbot (diskuto | kontribute) v roboti ndryshoj: fa:آنری پوانکاره; cosmetic changes |
||
Rreshti 1: | Rreshti 1: | ||
[[ |
[[Skeda:Henri Poincare.jpg|250px|right|'''Henri Poincaré''']]'''Jules Henri Poincaré''' ''([[lexo:]] Zhyl Anri Puankare)'', ''([[29 prill]], [[1854]] – [[17 korrik]], [[1912]]) ishte [[matematikan]] , teoricirn i fizikës dhe në përgjithësi filozof i shkencës. Poincaré shpesh përshkruhet si ,,universalisti i fundit,, i cili shkëlqeu në të gjitha fushat e matematikës të cilat ekzistonin në kohën e tij. |
||
Si matematikan dhe fizikan ai dha kontribute fundamentale dhe origjinale në mmatematikë dhe në mekanikën qiellore. |
Si matematikan dhe fizikan ai dha kontribute fundamentale dhe origjinale në mmatematikë dhe në mekanikën qiellore. Është i njohur për formulimin e [[hipotezës Poincaré]], njëri ndër problemet më të famshëm në matematikë. Në kërkimet e tij për [[problemi i tre trupave]], Poincaré ishte i pari i cili e zbuloi sistemin kaotik deterministik i cili solli deri te themelimi i një dege tëre në matematikë të ashtuquajtur [[Teoria e kaosit]]. Ai konsiderohet edhe njëri ndër themeluesit e [[topologjisë]]. |
||
Poincaré e formuloi [[parimin e relativitetit]] dhe [[Transformimet Lorentz]] në formë simetrike. Poincaré e zbuloi transformimin relativist të shpejtësisë dhe me këtë ishte në gjendje ti formulojë të gjitha [[Ekuacionet e Maxwell'it]], hap tjetër i rëndësishëm ishte formulimi i teorisë speciale të relativitetit. |
Poincaré e formuloi [[parimin e relativitetit]] dhe [[Transformimet Lorentz]] në formë simetrike. Poincaré e zbuloi transformimin relativist të shpejtësisë dhe me këtë ishte në gjendje ti formulojë të gjitha [[Ekuacionet e Maxwell'it]], hap tjetër i rëndësishëm ishte formulimi i teorisë speciale të relativitetit. |
||
Rreshti 18: | Rreshti 18: | ||
U pranua antar në Akademinë e skencave të Francës më [[1887]]. Në vitin 1901, e fitoi për herë të parë medaljen e Sylvester të cilin e ndant [[Royal Society]]. Ishte kryetar i shoqatës së matematikanëve francez më 1886 dhe dhe kryetar i shoqatës së fizikanëve francez në vitin 1902. |
U pranua antar në Akademinë e skencave të Francës më [[1887]]. Në vitin 1901, e fitoi për herë të parë medaljen e Sylvester të cilin e ndant [[Royal Society]]. Ishte kryetar i shoqatës së matematikanëve francez më 1886 dhe dhe kryetar i shoqatës së fizikanëve francez në vitin 1902. |
||
== Vepra të tij== |
== Vepra të tij == |
||
Nga filozofia e shkencës: |
Nga filozofia e shkencës: |
||
*1902. Shkenca dhe hipoteza |
* 1902. Shkenca dhe hipoteza |
||
*1905. Vlera e shkencës |
* 1905. Vlera e shkencës |
||
*1908. Shkenca dhe metoda (Science et Methode) |
* 1908. Shkenca dhe metoda (Science et Methode) |
||
Nga topologjia algjebrike: |
Nga topologjia algjebrike: |
||
Rreshti 29: | Rreshti 29: | ||
Nga mekanika qiellore: |
Nga mekanika qiellore: |
||
* |
* 1892–99. ''Një metodë e re në mekanikën qiellore'' 3 vëllime. |
||
* |
* 1905–10. ''Leksione nga mekanika qiellore''. |
||
Nga filozofia e matematikës: |
Nga filozofia e matematikës: |
||
** ''Nga Kanti te Hilberti: Libra mbi bazat e matematikës'', 2 vëllime. i cili i përmba këto punime: |
** ''Nga Kanti te Hilberti: Libra mbi bazat e matematikës'', 2 vëllime. i cili i përmba këto punime: |
||
**1894, "Mbi natyrën e rezonimit matematikor," |
** 1894, "Mbi natyrën e rezonimit matematikor," |
||
**1898, "Bazat e gjeometrisë," |
** 1898, "Bazat e gjeometrisë," |
||
**1900, "Intuita dhe Logjika në matematikë," |
** 1900, "Intuita dhe Logjika në matematikë," |
||
**1905, "Matematika dhe Logjika, |
** 1905, "Matematika dhe Logjika, |
||
**1910, "Mbi numrat transfinit," |
** 1910, "Mbi numrat transfinit," |
||
==Lidhje të jashtme== |
== Lidhje të jashtme == |
||
**''[http://www.carlmanchester.net/poincare The Sciences and the Humanities.]'' |
** ''[http://www.carlmanchester.net/poincare The Sciences and the Humanities.]'' |
||
**''[http://www.brocku.ca/MeadProject/Poincare/Poincare_1905_toc.html |
** ''[http://www.brocku.ca/MeadProject/Poincare/Poincare_1905_toc.html Science and Hypothesis.]'' |
||
[[Kategoria:Matematikanë francezë]] |
[[Kategoria:Matematikanë francezë]] |
||
Rreshti 62: | Rreshti 62: | ||
[[es:Henri Poincaré]] |
[[es:Henri Poincaré]] |
||
[[et:Henri Poincaré]] |
[[et:Henri Poincaré]] |
||
[[fa:آنری |
[[fa:آنری پوانکاره]] |
||
[[fi:Henri Poincaré]] |
[[fi:Henri Poincaré]] |
||
[[fr:Henri Poincaré]] |
[[fr:Henri Poincaré]] |
Versioni i datës 20 nëntor 2009 11:52
Jules Henri Poincaré (lexo: Zhyl Anri Puankare), (29 prill, 1854 – 17 korrik, 1912) ishte matematikan , teoricirn i fizikës dhe në përgjithësi filozof i shkencës. Poincaré shpesh përshkruhet si ,,universalisti i fundit,, i cili shkëlqeu në të gjitha fushat e matematikës të cilat ekzistonin në kohën e tij.
Si matematikan dhe fizikan ai dha kontribute fundamentale dhe origjinale në mmatematikë dhe në mekanikën qiellore. Është i njohur për formulimin e hipotezës Poincaré, njëri ndër problemet më të famshëm në matematikë. Në kërkimet e tij për problemi i tre trupave, Poincaré ishte i pari i cili e zbuloi sistemin kaotik deterministik i cili solli deri te themelimi i një dege tëre në matematikë të ashtuquajtur Teoria e kaosit. Ai konsiderohet edhe njëri ndër themeluesit e topologjisë.
Poincaré e formuloi parimin e relativitetit dhe Transformimet Lorentz në formë simetrike. Poincaré e zbuloi transformimin relativist të shpejtësisë dhe me këtë ishte në gjendje ti formulojë të gjitha Ekuacionet e Maxwell'it, hap tjetër i rëndësishëm ishte formulimi i teorisë speciale të relativitetit.
Grupi Poincaré që përdoret në fizikë dhe matematikë mori emrin sipas tij.
Biografia
Bir i një profesori në fakultetin e mjekësisë, dhe kushëri me presidentin e Francës Raymond Poincaré
Një nxënës brilant diplomoi për shkencë dhe letërsi më 1871, pastaj studjoi në Skollën politeknike në vitin 1873, pataj në École des Mines në tetor 1875 ; ai diplomoi si bashkëpuntor shkencor më 2 gusht 1876. Pastaj u emërua si inxhinjer i minirave në 3 mars 1879 në Vesoul, Më 1 gusht 1879 mori titullin doktor i shkencave matematike në Faculté des sciences de Paris dhe u emërua të japë leksione të analizës në fakkultetin e shkencave në universitetin e Caenit më 1 dhjetor 1879.
Dy vjet më vonë i arriti rezultatet e para markante nga matematika në lidhje me paraqitjen e lakoreve dhe ekuacioneve diferenciale linéare me koeficientë algjebrik dhe së shpejti e tregoi zbatimin e tyre në fizikë dhe posaçërisht në mekanikë.
U kthye në Paris më 1881 në vendin e ligjëruesit të analizës në fakultetin e shkencave në Paris. Nga viti 1883 dhe deri kur doli ë pension në vitin 1897 jepte analizën në fakultetin politeknik.
U pranua antar në Akademinë e skencave të Francës më 1887. Në vitin 1901, e fitoi për herë të parë medaljen e Sylvester të cilin e ndant Royal Society. Ishte kryetar i shoqatës së matematikanëve francez më 1886 dhe dhe kryetar i shoqatës së fizikanëve francez në vitin 1902.
Vepra të tij
Nga filozofia e shkencës:
- 1902. Shkenca dhe hipoteza
- 1905. Vlera e shkencës
- 1908. Shkenca dhe metoda (Science et Methode)
Nga topologjia algjebrike:
- 1895. Analysis situs . Studim sistematik nga [[topologjia].
Nga mekanika qiellore:
- 1892–99. Një metodë e re në mekanikën qiellore 3 vëllime.
- 1905–10. Leksione nga mekanika qiellore.
Nga filozofia e matematikës:
- Nga Kanti te Hilberti: Libra mbi bazat e matematikës, 2 vëllime. i cili i përmba këto punime:
- 1894, "Mbi natyrën e rezonimit matematikor,"
- 1898, "Bazat e gjeometrisë,"
- 1900, "Intuita dhe Logjika në matematikë,"
- 1905, "Matematika dhe Logjika,
- 1910, "Mbi numrat transfinit,"