Shihni burimin për Tantō

{{Kartela Armë
| emri               = ''Tantō''
| foto               = [[Skeda:Tanto Kunimitsu.jpg|165px|]]
| nënshkrim          = ''Tantō'' me nënshkrimin (''mei'') e [[Shintōgo Kunimitsu]] ([[periudha Kamakura]], 1185-1333).
| origjina           =
| tipi               = [[Shpatë japoneze]]
<!-- Specifikimet e përgjithshme -->
| gjatësia_pjesore   = mestarisht 15–30 cm (5.9–11.8 inç)
<!-- Specifikimet e armëve të ftohta --> 
| tehu_tipi          = Me dy tehe ose të vetme, me teh të drejtë
}}
'''Tantō''' (短刀, "shpata e shkurtër")<ref name="books.google.com">[https://books.google.com/books?id=I__jerUaPkMC&pg=PA47 ''The samurai sword: a handbook'', John M. Yumoto, Tuttle Publishing, 1989 P.47]</ref> është një nga [[Shpatë japoneze|shpatat japoneze]]<ref>[https://books.google.com/books?id=i0ni1NmbYe0C&pg=PA161 ''Handbook to life in medieval and early modern Japan'', William E. Deal, Oxford University Press US, 2007 P.161]</ref> të prodhuara tradicionalisht (''nihonto'')<ref>[https://books.google.com/books?id=PtBci2GslUkC&pg=PA150 ''The Development of Controversies: From the Early Modern Period to Online Discussion Forums, Volume 91 of Linguistic Insights. Studies in Language and Communication''], Author Manouchehr Moshtagh Khorasani, Publisher Peter Lang, 2008, {{ISBN|3-03911-711-4|978-3-03911-711-6}} p.150</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=f-RsCs5dJRwC&pg=PA144 ''The Complete Idiot's Guide to World Mythology, Complete Idiot's Guides''], Authors Evans Lansing Smith, Nathan Robert Brown, Publisher Penguin, 2008, {{ISBN|1-59257-764-4|978-1-59257-764-4}} P.144</ref> që mbaheshin nga klasa [[samurai]] e Japonisë feudale. Tantō daton në [[Periudha Heian|periudhën Heian]], kur u përdor kryesisht si armë, por evoluoi në dizajn gjatë viteve për t'u bërë më i zbukuruar. Tantō u përdor në artet marciale tradicionale ([[tantojutsu]]). Termi ka parë një ringjallje në Perëndim që nga vitet 1980 si një stil i mprehtë i [[Thika luftarake#Thika taktike|thikave taktike]] moderne, të dizajnuara për të shpuar ose goditur me thikë.

==Përshkrim==
[[Skeda:Tanto sword, by Sadamune, Kamakura period, 1300s AD - Tokyo National Museum - Ueno Park, Tokyo, Japan - DSC08808.jpg|parapamje|260px|''Tantō'' ''Terasawa Sadamune'', nga [[Hikoshiro Sadamune|Sadamune]]. [[Periudha Kamakura]]. [[Thesari Kombëtar (Japoni)|Thesar Kombëtar]]. [[Muzeu Kombëtar i Tokios]].]]
''Tantō'' është një [[kamë]] me një ose dy tehe me një gjatësi midis 15 dhe 30 cm (1 [[Shaku (njësi)|shaku]] japonez). Tantō është projektuar kryesisht si një armë therëse, por buza mund të përdoret edhe për prerje. Tantō në përgjithësi janë të falsifikuara në stilin ''hira-zukuri'' (平造) (pa vijë kreshtore),<ref name="books.google.com"/><ref>[http://www.ksky.ne.jp/~sumie99/styles.html Styles in the Shape of Blades]</ref> që do të thotë se anët e tyre nuk kanë vijë kreshtore dhe janë pothuajse të sheshta, ndryshe nga struktura ''shinogi-zukuri'' (鎬造) e një ''[[Katana (shpatë japoneze)|katana]]''. Disa ''tantō'' kanë seksione tërthore veçanërisht të trasha për detyrën e shpimit të armaturës dhe quhen ''[[yoroi toshi]]''.

Tantō u transportuan kryesisht nga [[samurai]]; njerëzit e zakonshëm në përgjithësi nuk i mbanin ato. Gratë ndonjëherë mbanin një tantō të vogël të quajtur ''[[Kaiken (kamë)|kaiken]]''<ref>[http://www.ksky.ne.jp/~sumie99/kaiken.html Kaiken]</ref> në ''obi'' e tyre kryesisht për [[vetëmbrojtje]]. Tantō nganjëherë vishej si ''shōtō'' (小刀) në vend të një ''[[wakizashi]]'' në një ''[[daishō]]'',<ref name="FS2iT8QjqEC P.68">[https://books.google.com/books?id=vFS2iT8QjqEC&pg=PA68&dq=daisho+tanto&hl=en&ei=1kotToGdNs3ogQfNpvyPCw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CD4Q6AEwAA#v=onepage&q=daisho%20tanto&f=true ''The Japanese Sword'', Kanzan Satō, Kodansha International, 1983 P.68]</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=BGxQeTMnPzQC&pg=PA106&dq=samurai+daisho&hl=en&ei=lEYtTpHPAYLm0QGlyMzkDg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=48&ved=0CJsCEOgBMC8#v=onepage&q=samurai%20daisho&f=true ''Shotokan's Secret: The Hidden Truth Behind Karate's Fighting Origins'', Bruce D. Clayton, Black Belt Communications, 2004 P106]</ref> veçanërisht në fushën e betejës. Para ardhjes së kombinimit ''wakizashi/tantō'', ishte e zakonshme që një samurai të mbante një tachi dhe një tantō në krahasim me një ''katana'' dhe një ''wakizashi''.<ref name="FS2iT8QjqEC P.68"/>

Është vënë re se [[tachi]] do të çiftëzohej me një ''tantō'' dhe më vonë ''katana'' do të çiftohej me një ''katana'' tjetër më të shkurtër. Me ardhjen e ''katana'', ''wakizashi'' përfundimisht u zgjodh nga samurai si shpata e shkurtër mbi tantō. Kanzan Satō në librin e tij ''Shpata Japoneze'' vëren se nuk dukej të kishte ndonjë nevojë të veçantë për ''wakizashi'' dhe sugjeron që wakizashi mund të jetë bërë më i popullarizuar se tantō për shkak se ''wakizashi'' ishte më i përshtatshëm për luftime në ambiente të mbyllura. Ai përmend zakonin e lënies së katanës në derën e një kështjelle ose pallati kur hyni, ndërsa vazhdoni të vishni ''wakizashi'' brenda.<ref>[https://books.google.com/books?id=vFS2iT8QjqEC&pg=PA68&dq=daisho&hl=en&ei=rYAwTreXHsfqgQea5cTmCg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=10&ved=0CFYQ6AEwCQ#v=onepage&q=daisho&f=true ''The Japanese Sword'', Kanzan Satō, Kodansha International, 1983 P.68]</ref>

==Përdorimi në artet marciale==
Tantō me tehe të hapura prej druri ose plastike të hapura përdoren për të praktikuar artet marciale. Versionet me një teh metalik të hapur përdoren në trajnime më të avancuara dhe në demonstrime. [[Artet marciale]] që përdorin tantō përfshijnë:
{{div col}}
* [[Aikido]]
* [[Daitō-ryū Aiki-jūjutsu|Aikijutsu]]
* [[Jujutsu]]
* [[Wadō-ryū]] (si tanto ashtu edhe katana)
* [[Koryu]] [[Bujutsu]]
* [[Ninjutsu]]
* [[Shorinji Kempo]]
* [[Arnis Modern]] (duke zënë vend të kamës)
{{div col end}}

==Referime==
{{reflist}}

[[Kategoria:Llojet e shpatës japoneze]]
[[Kategoria:Thikat ushtarake]]
[[Kategoria:thika japoneze]]
[[Kategoria:Shpatat samurai]]
[[Kategoria:Armë me teh]]
[[Kategoria:Armë dhe pajisje samurai]]
[[Kategoria:Shpatat japoneze]]