Zvarranikët

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Zvarranikët
Zvarranikët
Hardhucat

Zvarranikët (ose rrëshqanorët) janë kafshë embrioni i të cilëve është i mbështjellur me membranë amnionike. Zvarranikët klasifikohen në 4 grupe të mëdha:

Zvarranik është emri i përbashkët për një nga grupet kryesore të kurrizorëve të tokës . Nuk është përdorur aq shumë nga biologët , të cilët përdorin terma më të saktë.

Emri " ​​zvarranik " vjen nga latinishtja dhe do të thotë " një që zvarritet " . Të gjitha llojet e zvarranikëvë që jetojnë janë me gjak të ftohtë dhe kanë lëkurë me luspa. Zvarranikët kanë kloakë. Një kloakë është një hapje e përbashkët për të anusit, traktit urinar dhe kanaleve riprodhuese .Zvarranikët gjithashtu ndajnë një marrëveshje të zemrës dhe enëve të mëdha të gjakut që është i ndryshëm nga ai i gjitarëve .

Shumë grupe të rëndësishme të zvarranikëve tani janë zhdukur .Të zvarraniket e mëdha detare të epokës Mesozoike:ichthyosaurus,plesiosaurs dhe mosasaurs janë zhdukur.Ne kemi menduar se dinosaurët ishin shuar,por mbijetojnë në formën e pasardhësve të tyre zogj. Zvarranikët e lashtë që kanë mbijetuar, përfshijnë turtuj e krokodilat dhe Tuatara , i mbijetuari i vetëm i grupit të tij . Pjesa më e madhe e zvarranikëve sotme janë gjarpërinjtë dhe hardhuca.

Kurrizorët janë një klasë e kurrizorëve tetrapod dhe ectotherms,dmth nuk kanë temperaturën konstante të trupit.Janë të gjitha amniotes ( kafshëve embrione të cilëve janë të rrethuar nga një membranë amniotik ),ky tipar lejon zvarranikët të qëndrojnë në ujë të pavarur për kultivimin . Zvarraniket aktual përfaqësohen nga katër urdhra : Crocodilia , Rhynchocephalia , Squamata dhe Testudinea.

Lëkura e zvarranikëve është e tharë pa gjëndra mucous,dhe të mbuluar me luspa të origjinës epidemike ose pllaka kockëmadh,lëkura e zvarranikëve është shumë rezistente. Sistemi i tyre i frymëmarrjes është më i ndërlikuar në krahasim me atë të amfibëve. Në zvarranikët gjinitë janë të ndryshme ( meshkuj dhe femra ).

Zvarranikët janë gjetur në të gjitha kontinentet , përveç Antarktidës , megjithëse shpërndarja e tyre kryesore përbëhet nga tropikët dhe subtropikët . Nuk e kanë një temperaturë konstante të trupit , janë të ectothermic dhe kanë nevojë për të nxehtin të jashtëm për të rregulluar temperaturën e trupit , kështu që banojnë në mjedise të ngrohta tropikale . Shumica specie zvarranikësh janë mishngrënës dhe oviparous. Disa lloje janë ovoviviparous , dhe disa lloje janë me të vërtetë gjallëpjellës .

Iktiosaurët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ichthyosaurus

Iktiosaurët, apo zvarranikët-peshq janë një urdhër i shuar i zvarranikëve detare nga epokës Mesozoike.

Ata janë të ngjashme në formë me delfinët dhe të agjërojë peshk grabitqar si ton (evolucionit konvergjent). 

Ata janë gjetur në shtresat detare nga Triasiku i hershëm i Kretakut , me të njëjtën formë të trupit.  

Megjithëse rruaza e izoluar te ichthyosaur janë mjaft të zakonshme, fosil i parë i cili ka treguar formën

ichthyosaur u gjet nga Mary anning (1799-1847) dhe Joseph vëllait të saj.

Anatomia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Skeleti i iktiosaurit

Ata e kanë qafën e gjatë, formën e kanë të zhdërvjellët dhe kanë bisht të ngjashëm me formën e peshkut. Ichthyosaurs mesatarisht rreth 2-4 metra në gjatësi, disa ishin më të vegjël,dhe disa specie u rritën shumë më të mëdhenjë. Ata kishin një kokë si të delfinit dhe një feçkë të gjatë të dhëmbëzuar. E ndërtuar për shpejtësi.Disa ichthyosaurs duken gjithashtu se kan qenë zhytës të thellësive , si disa balena moderne.Është vlerësuar se ichthyosaurs mund të notuar me shpejtësi deri në 40 kilometra në ore

Plesiosaurët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Plesiosauri

Plesiosaurët ishin zvarranikë mishngrënës detarë. Ata lulëzuan 245 milionë vjet më parë.

Maria Anning ishte e para që eksploroj një plesiosaur. Ajo e gjeti atë në 'Bregun Jurassic' të Dorset, Angli, në dimrin e vitit 1820-1821.Fosilit i mungonte kafka e tij, por në 1823 ajo gjeti një tjetër, këtë herë plotë me kafkën e tij. Emri Plesiosaurus iu dha atij nga Rev William Conybeare.

Pliosaurs ishin një grup i grabitqarëve kryesisht të mëdha nëndetare me qafë të gjatë dhe kokat e mëdha. Madhësive të tyre varionte nga dy në 15 metra, dhe ata ishin grabitqarët e peshkut të madh dhe zvarraniket të tjera. Forma e tyre dhe trupi i efektshëm sugjeron që ata notuan dhe hëngrën nën ujë.

Fosili i Plesiosaurit

Ka pasur tri familjet e plesiosaurs me qafë të gjatë.Është sugjeruar nga D.M.S. Watson se metoda e tyre ishte si notonin ne sipërfaqe me kokën e tyre lart ujit,i më pas vrullshëm e zhytin kokën poshtë që të rrëmbejë peshk më të vogël të cilët janë të ushqyer me plankton.Është e vështirë për të parë të mirën e një qafe të gjatë nën ujë; gjitarët ujorë që veprojnë nën ujë të gjithë kanë një të strukturuar.