"Skënderbeu" ose misioni i pamundur i Schmitt-it
"Skënderbeu" ose Misioni i Pamundur i Schmitt-it: Një vështrim kritik nga Sandër Lleshi
Libri "Skënderbeu" ose misioni i pamundur i Schmitt-it, i autorit Sandër Lleshi, është një vepër që trajton në mënyrë kritike[1] librin e historianit austriak Oliver Jens Schmitt, i cili përpiqet të rishikojë dhe sfidojë perceptimet tradicionale rreth figurës historike të Gjergj Kastriotit, të njohur si Skënderbeu. Publikuar nga shtëpia botuese "Onufri" në vitin 2009, ky libër sjell një analizë të detajuar dhe të mprehtë të argumenteve të Schmitt-it, duke mbrojtur interpretimin e mirënjohur të Skënderbeut si një hero kombëtar shqiptar.
Kritikë ndaj qasjes së Schmitt-it
Sandër Lleshi e konsideron librin e Schmitt-it si një përpjekje të vetmuar për të çmitizuar figurën e Skënderbeut dhe për të reduktuar motivet e tij në luftën kundër Perandorisë Osmane në një koncept të ngushtë të "gjakmarrjes shqiptare". Lleshi vëren se Schmitt përpiqet të zbehë rolin e Skënderbeut dhe të ushtrisë arbërore në përballjen me ushtritë osmane, duke i përshkruar arritjet e tyre më shumë si fat të rastësishëm ose si rezultat i faktorëve të jashtëm si "metrologjia", sesa si dëshmi e lidershipit dhe strategjisë ushtarake të Skënderbeut.
Qasja e Lleshit: Spikatja e gabimeve
Lleshi argumenton se Schmitt-i përpiqet të shpjegojë të gjitha aspektet e epokës së Skënderbeut nëpërmjet një perspektive të ngushtë dhe reduksioniste, duke shpërfillur kontekstin historik, politik dhe kulturor të asaj kohe. Për Lleshin, qëllimi kryesor i Schmitt-it duket të jetë deheroizimi i figurës së Skënderbeut, duke nxjerrë në pah interpretime të cilat nuk mbështeten në të gjitha burimet e disponueshme historike dhe duke i keqkuptuar qëllimisht ato.
Sipas Lleshit, vepra e Schmitt-it ka një sërë problemesh të tjera metodologjike dhe interpretative. Ai kritikon përdorimin selektiv të burimeve historike dhe tendencën e autorit për të përdorur fakte të paqarta[2] për të mbështetur konkluzione që dëmtojnë rëndësinë dhe ndikimin e Skënderbeut në historinë e Shqipërisë dhe të rajonit.
Kontributi në debatin historiografik
Libri i Sandër Lleshit nuk synon të jetë thjesht një kundërvënie ndaj librit të Schmitt-it, por një përpjekje për të ndriçuar një debat më të gjerë rreth figurës së Skënderbeut, një debat që ka përfshirë jo vetëm historinë dhe akademinë, por edhe politikën shqiptare. Lleshi argumenton se është e rëndësishme të mbrohet integriteti i heronjve kombëtarë nga reinterpretimet që, sipas tij, kanë për qëllim të minojnë identitetin dhe vlerat kombëtare shqiptare.
Përfundim
"Skënderbeu" ose misioni i pamundur i Schmitt-it nga Sandër Lleshi është një vepër e cila sjell në vëmendje publikun shqiptar dhe më gjerë një kritikë të fortë ndaj qasjeve moderne të historisë që përpiqen të rivlerësojnë figurat e njohura kombëtare. Libri i Lleshit është një kontribut i rëndësishëm në diskutimin rreth figurës së Skënderbeut, duke theksuar nevojën për një analizë të balancuar dhe të mbështetur në burime të plota historike. Ky debat ka ndikime të thella në mënyrën se si shihen heronjtë kombëtarë dhe historia shqiptare në kontekstin e sotëm.
"Skënderbeu" ose misioni i pamundur i Schmitt-it: shënime gjatë leximit të librit të O. J. Schmitt. Autori: Sandër Lleshi. Botuar nga "Onufri", Tiranë 2009. Faqet e librit 67.