Afera e inceneratorëve

Si afera ose çështja e inceneratorëve njihet vargu i hetimeve për dhënien me koncesion të inceneratorëve të Elbasanit, Fierit dhe Tiranës.

Prokurimet

Qeveria e Shqipërisë i hapi rrugën ndërtimit me koncesion tre inceneratorëve, me argumentin se Shqipëria ndodhej në një "emergjencë mjedisore".

Inceneratori i Elbasanit (2014)

Koncesioni i parë u dha në 2014 për inceneratorin e Elbasanit. Kompania Albtek Energy sh.p.k. bën ofertë të pakërkuar, qeveria brenda dy muajsh mori vendimin për ndërtimin e inceneratorit, bëri termat e referencës dhe shpalli garën. Në garë mori pjesë vetëm Albtek Energy, që fitoi kontratën me vlerë rreth 22 milionë euro. Draft-kontrata parashikonte ndërtimin e inceneratorit brenda 16 muajve, por në kontratën e nënshkruar, afati i punimeve është 7 vjet.

Inceneratori i Fierit (2016)

Integrated Technology Services sh.p.k. me të njëjtën zyrë si Albtek Energy sh.p.k. dhe njësoj si ajo bëri ofertë të pakërkuar te Ministria e Mjedisit. Qeveria shpalli garën në vitin 2016 ku mori pjesë vetëm Integrated Technology Services dhe fitoi kontratë me vlerë 25 milionë euro. Draft-kontrata parashikonte përfundimin e punimeve për 2 vjet, ndërsa kontrata përfundimtare për 6 vjet.

Inceneratori i Tiranës (2017)

Ministria e Mjedisit mori një letër me propozim të pakërkuar nga një kompani që ende nuk ekzistonte dhe tre muaj më vonë kompania u regjistrua në Holandë. Në vitin 2017, qeveria shpalli tenderin dhe kompania fitoi kontratën koncesionare 30-vjeçare, me vlerë 128 milionë euro.

Hetimet

Hetimet filluan në vitin 2020.

Akuzat

Gjatë procedurave të shpronësimit të tokës ku do të ndërtohej inceneratori i Fierit, Bllako në bashkëpunim me ish-ministrin e Mjedisit, Lefter Koka dhe Kryetarit të Komisionit të Shpronësimit, Pëllumb Abeshi kanë falsifikuar dokumentet duke e cilësuar tokën arë si tokë truall për të rritur vlerën e dëmshpërblimit. Me vendim qeverie, shteti ka paguar 46 299 060 lekë për shpronësimin e tokës ku u ndërtua inceneratori i Fierit. Si rrrjedhojë, ka rezultuar një dëm ekonomik në buxhetin e shtetit në vlerën 16 288.344 lekë.

Nga hetimet e SPAK kanë rezultuar të dhëna se deputeti Bllako, kur ishte Sekretar i Përgjithshëm i Ministrisë së Mjedisit dhe më pas Drejtor i Përgjithshëm i Agjencisë Kombëtare të Ujësjellësit, ka favorizuar shoqërinë koncesionare “Integrated Technology Waste Treatment Fier”, kundrejt marrjes në mënyrë të tërthortë të përfitimit të parregullt në shumën prej 14,964,900 lekë.

Të arrestuarit

Arrestimet e para për inceneratorin e Elbasanit 2021. Vala e dytë e arrestimeve, kësaj radhe për inceneratorin e Elbasanit dhe të Fierit bashkë, ndodhi në vitin 2022. Më 29 mars 2022, Gjykata e Posaçme e Shkallës së Parë për Korrupsionin dhe Krimin e Organizuar (GJKKO) ka lëshuar 14 urdhër-arreste me kërkesë të SPAK-ut. U arrestuan 10 të dyshuar (4 me arrest shtëpie), teksa rëndohen sërish akuzat për Lefter Kokën dhe Klodian Zoton, i pari ndodhej në arrest burgu, ndërsa i dyti ndohet në arrati.

SPAK-u akuzon gjithashtu Alqi Bllakon (deputet-PS) për korrupsion dhe shpërdorim detyre kur ka qenë Sekretar i Përgjithshëm i Ministrisë së Mjedisit dhe më pas Drejtor i Përgjithshëm i Agjencisë Kombëtare të Ujësjellës-Kanalizimeve dhe Infrastrukturës së Mbetjeve. Duke qenë se Bllako është deputet, SPAK-u duhet të autorizohet nga Kuvendi i Shqipërisë për arrestimin e tij.

Personi i dyshuar	Detyra	Akuza	Masa e sigurisë	Zbatimi masës
Lefter Koka	Ministër i Mjedisit	Shpërdorimi i detyrës Korrupsioni pasiv i funksionarëve të lartë shtetërorë ose i të zgjedhurve vendorë Pastrimi i produkteve të veprës penale apo i veprimtarisë kriminale	Arrest në burg	14 dhjetor 2021
Alqi Bllako	Sekretar i Përgj. (Ministria e Mjedisit)	Shpërdorimi i detyrës Korrupsioni pasiv i funksionarëve të lartë shtetërorë ose i të zgjedhurve vendorë	Arrest në burg	1 prill 2022
Klodian Zoto	Admistrator i Integrated Technology Services (Fier)	Korrupsioni aktiv i funksionarëve të lartë shtetërorë ose i të zgjedhurve vendorë Pastrimi i produkteve të veprës penale apo i veprimtarisë kriminale	Arrest në burg	në arrati
Stela Gugallja	Administratore e Albtek Energy (Elbasan)	Korrupsioni aktiv i funksionarëve të lartë shtetërorë ose i të zgjedhurve vendorë Pastrimi i produkteve të veprës penale apo i veprimtarisë kriminale	Arrest në burg	në arrati
Arenc Myrtezani	Administrator i inceneratorit të Fierit	Korrupsioni aktiv i funksionarëve të lartë shtetërorë ose i të zgjedhurve vendorë Pastrimi i produkteve të veprës penale apo i veprimtarisë kriminale	Arrest në burg	29 mars 2022
Pëllumb Abeshi	Kryetar i Komisionit të Shpronësimit	Shpërdorimi i detyrës	Arrest në burg	29 mars 2022
Serafin Papa	Nënkryetar i bashkisë Elbasan	Shpërdorimi i detyrës	Arrest shtëpie	29 mars 2022
Florjan Muçaj	Nënkryetar i bashkisë Fier	Shpërdorimi i detyrës	Arrest në burg	29 mars 2022
Etleva Kondi	Drejtore e koncesioneve (Min. Infra. dhe Energjisë)	Shpërdorimi i detyrës	Arrest shtëpie	29 mars 2022
Bardhul Çabiri	Anëtar i Komisionit të Prokurimit (Elbasan)	Shpërdorimi i detyrës	Arrest në burg	29 mars 2022
Jonida Zeqo		Shpërdorimi i detyrës	Arrest shtëpie	29 mars 2022
Azem Shatëri	Anëtar i Komisionit të Prokurimit (Fier)	Shpërdorimi i detyrës	Arrest në burg	29 mars 2022
Erjon Murataj	Anëtar i Komisionit të Prokurimit (Fier)	Shpërdorimi i detyrës	Arrest në burg	29 mars 2022
Sabina Cenameri	Anëtare e Komisionit të Prokurimit (Fier)	Shpërdorimi i detyrës	Arrest shtëpie	29 mars 2022
Arben Dervishaj	Mbikëqyrës i punimeve në Fier		Arrest në burg	11 nëntor 2022
Regan Merdani	Administrator		Arrest në burg	11 nëntor 2022
Gentian Zifla	Administrator		Arrest në burg	11 nëntor 2022
Enver Sheshi	Administrator		Arrest në burg	11 nëntor 2022
Robert Shabani	Përfaqësues ligjor & administrator		Arrest në burg	11 nëntor 2022
Taulant Tusha	Drejtor i Punëve Publike në Bashkinë e Tiranës		Arrest me burg	8 dhjetor 2023
Bledar Karoli	Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë		Arrest me burg	8 dhjetor 2023
Namik Simixhiu	Drejtor i Menaxhimit të Mbetjeve Urbane		Arrest me burg	8 dhjetor 2023
Jetmir Llapaj	Ministria e Ekonomisë		Arrest me burg	8 dhjetor 2023
Alba Thoma	Ministria e Mjedisit		Arrest shtëpie	8 dhjetor 2023
Valbona Ballgjini	Ministria e Mjedisit		Arrest shtëpie	8 dhjetor 2023
Sidita Kopliku Temali	Anëtare e Komisionit për zhvillimin e procedurës koncensionare të Tiranës		Arrest shtëpie	8 dhjetor 2023
Sidita Tola			Arrest shtëpie	8 dhjetor 2023

Referime

https://spak.al/2022/03/29/njoftim-46/ Arkivuar 12 prill 2022 tek Wayback Machine

https://euronews.al/vendi/aktualitet/2022/03/29/3-inceneratoret-qe-u-kane-marre-miliona-euro-shqiptareve/

https://euronews.al/vendi/aktualitet/2022/03/29/3-emrat-e-njohur-mes-te-arrestuarve-per-inceneratoret/

https://euronews.al/vendi/aktualitet/2022/03/29/spak-kerkon-arrestimin-e-deputetit-te-ps-se/

https://www.monitor.al/spak-tregon-abuzimet-me-inceneratoret-e-fierit-dhe-elbasanit/

https://www.reporter.al/2023/12/08/skandali-100-milione-euro-spak-leshon-15-masa-sigurie-per-incineratorin-e-tiranes/