Baobabët

Adansonia është një gjini e përbërë nga 8 lloje të pemëve gjetherënëse mesatare deri në të mëdha të njohura si baobabs (/ˈbaʊbæb/ ose /ˈbeɪoʊbæb/). Ato vendosen në familjen Malvaceae, nënfamiljen Bombacoideae. Ata janë vendas në Madagaskar, Afrikë kontinentale dhe Australi.^[1] Pemët janë futur edhe në rajone të tjera si Azia. Emri gjenerik nderon Michel Adanson, natyralistin dhe eksploruesin francez që përshkroi Adansonia digitata. Baobab njihet edhe si “pema me kokë poshtë”, emër që e ka origjinën nga disa mite. Ato janë ndër bimët vaskulare më jetëgjata dhe kanë lule të mëdha që riprodhohen maksimumi 15 orë. Lulet hapen rreth muzgut, duke u hapur aq shpejt saqë lëvizja mund të dallohet me sy të lirë dhe zbehet të nesërmen në mëngjes.^[2] Frutat janë të mëdha, ovale në të rrumbullakëta dhe të ngjashme me kokrra të kuqe dhe mbajnë farat në formë veshkash në një matricë të thatë, me tul.

Në fillim të shekullit të 21-të, baobabët në Afrikën jugore filluan të ngordhnin me shpejtësi nga një shkak që ende nuk ishte përcaktuar. Nuk ka gjasa që sëmundja ose dëmtuesit të jenë në gjendje të vrasin shumë pemë kaq shpejt, dhe disa kanë spekuluar se ngordhja është rezultat i dehidrimit.^[3]^[4]

Shiko edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Malvaceae

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

^ Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. 8 Jul 2020 http://www.tropicos.org Arkivuar 23 prill 2011 tek Wayback Machine
^ Baum, David A. (1995). "A Systematic Revision of Adansonia (Bombacaceae)". Annals of the Missouri Botanical Garden. 82 (3): 440–471. doi:10.2307/2399893. ISSN 0026-6493. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Yong, Ed (11 qershor 2018). "Trees That Have Lived for Millennia Are Suddenly Dying". The Atlantic. Arkivuar nga origjinali më 9 shkurt 2021. Marrë më 12 qershor 2018. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Nuwer, Rachel (12 qershor 2018). "Last March of the 'Wooden Elephants': Africa's Ancient Baobabs Are Dying". The New York Times. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[Tropicos-1] Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. 8 Jul 2020 http://www.tropicos.org Arkivuar 23 prill 2011 tek Wayback Machine

[Baum-2] Baum, David A. (1995). "A Systematic Revision of Adansonia (Bombacaceae)". Annals of the Missouri Botanical Garden. 82 (3): 440–471. doi:10.2307/2399893. ISSN 0026-6493. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[yong-3] Yong, Ed (11 qershor 2018). "Trees That Have Lived for Millennia Are Suddenly Dying". The Atlantic. Arkivuar nga origjinali më 9 shkurt 2021. Marrë më 12 qershor 2018. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[nyt-4] Nuwer, Rachel (12 qershor 2018). "Last March of the 'Wooden Elephants': Africa's Ancient Baobabs Are Dying". The New York Times. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]

[2]

[3]

[4]