Jump to content

Agni

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Agni (Sanskritisht: अग्नि)do të thotë "zjarr", dhe nënkupton hyjninë Veda e zjarrit në Hinduizëm.[1][2][3] Agni gjithashtu i referohet një prej hyjnive kujdestare të drejtimit, i cili zakonisht gjendet në qoshet juglindore të tempujve hindu.[4] Në kozmologjinë klasike të feve indiane, Agni si zjarr ka qenë një nga pesë përbërësit inerte të përkohshëm (Dhatus) së bashku me hapësirën (Akasa), ujin (Ap), ajërin (Vayu) dhe tokën (Prithvi), të pesët të kombinuar për të formuar ekzistencën materiale perceptuar empirikisht (Prakriti).[2][5][6]

Në literaturën Veda, Agni është një zot i madh dhe shpesh i thirrur së bashku me Indran dhe Soman. Agni konsiderohet si goja e perëndive dhe perëndeshave, dhe medium që përcjell oferta për ata në një homa (rituali kushtimor).[2][7] Agni is considered as the mouth of the gods and goddesses, and the medium that conveys offerings to them in a homa (votive ritual).[1][8][9] Ai është konceptuar në tekstet e hinduve të lashta që ekzistojnë në tri nivele, në tokë si zjarr, në atmosferë si vetëtima dhe në qiell si dielli. Kjo prani e trefishtë e lidh atë si të dërguar midis perëndive dhe qenieve njerëzore në mendimin Vedic.[2] Rëndësia relative e Agnit ra në epokën post-vedike,[10] ndërsa ai u brendësua[11] dhe identiteti i tij evoluar për të përfaqësuar metaforikisht energjinë dhe njohuritë transformuese në Upanishad dhe më vonë në letërsinë Hindu.[12][13][14] Agni mbetet një pjesë integrale e traditave indiane, siç është dëshmia qendrore e ritit të ritualit në dasma tradicionale hinduese të quajtur Saptapadi ose Agnipradakshinam (shtatë hapa dhe premtime të ndërsjella), si dhe pjesë e Diya (llambë) në festivale të tilla si Divali dhe Aarti në Puja.[2]

Agni (Pali: Aggi) është një term që duket gjerësisht në tekstet budiste[15] dhe në literaturën që lidhet me debatin e herezisë Senika brenda traditave budiste.[16][17] Në mendimin e lashtë të xhainizmit, Agni (zjarri) përmban shpirtra dhe qenie të shkaktuara nga zjarri,[18] gjithashtu shfaqet si Agni-kumara ose "princat e zjarrit" në teorinë e saj të rilindjes dhe një klasë të qenieve të ringjallura[19] dhe diskutohet në tekstet me termin ekuivalent Tejas.[20]

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ a b Patrick Olivelle (1998). The Early Upanishads: Annotated Text and Translation. Oxford University Press. fq. 18. ISBN 978-0-19-535242-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ a b c d e James G. Lochtefeld (2002). The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: A-M. The Rosen Publishing Group. fq. 14–15. ISBN 978-0-8239-3179-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ Stephanie W. Jamison; Joel P. Brereton (2014). The Rigveda: 3-Volume Set. Oxford University Press. fq. 40–41. ISBN 978-0-19-972078-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ Stella Kramrisch; Raymond Burnier (1976). The Hindu Temple. Motilal Banarsidass. fq. 92. ISBN 978-81-208-0223-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ Alexander Wynne (2007). The Origin of Buddhist Meditation. Routledge. fq. 31–32. ISBN 978-1-134-09741-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ Kapila Vatsyayan (1995). Prakr̥ti: Vedic, Buddhist, and Jain traditions. Indira Gandhi National Centre for the Arts. fq. 7, 94–95. ISBN 978-81-246-0038-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ Cavendish, Richard (1998). Mythology, An Illustrated Encyclopedia of the Principal Myths and Religions of the World. ISBN 1-84056-070-3
  8. ^ Richard Payne (2015). Michael Witzel (red.). Homa Variations: The Study of Ritual Change Across the Longue Durée. Oxford University Press. fq. 1–3. ISBN 978-0-19-935158-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ Axel Michaels (2016). Homo Ritualis: Hindu Ritual and Its Significance for Ritual Theory. Oxford University Press. fq. 237–248. ISBN 978-0-19-026263-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^ George M. Williams (2008). Handbook of Hindu Mythology. Oxford University Press. fq. 48–51. ISBN 978-0-19-533261-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ Tadeusz Skorupski (2015). Michael Witzel (red.). Homa Variations: The Study of Ritual Change Across the Longue Durée. Oxford University Press. fq. 78–84. ISBN 978-0-19-935158-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  12. ^ N. J. Shende (1965), Agni in the Brahmanas of the Ṛgveda, Annals of the Bhandarkar Oriental Research Institute, Volume 46, Number 1/4, pages 1–28
  13. ^ Edward Washburn Hopkins (1968). Epic Mythology. Biblo & Tannen. fq. 97–99. ISBN 978-0-8196-0228-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  14. ^ Bettina Bäumer; Kapila Vatsyayan (1988). Kalatattvakosa: A Lexicon of Fundamental Concepts of the Indian Arts. Motilal Banarsidass. fq. 203–204. ISBN 978-81-208-1402-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  15. ^ T. W. Rhys Davids; William Stede (1905). The Pali-English Dictionary. Asian Educational Services. fq. 4–5. ISBN 978-81-206-1273-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  16. ^ Robert E. Buswell Jr.; Donald S. Lopez Jr. (2013). The Princeton Dictionary of Buddhism. Princeton University Press. fq. 852, 962. ISBN 978-1-4008-4805-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  17. ^ Masao Abe; Steven Heine (1992). A Study of Dogen: His Philosophy and Religion. State University of New York Press. fq. 158–162. ISBN 978-0-7914-0837-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  18. ^ Christopher Key Chapple (2006). Jainism and Ecology: Nonviolence in the Web of Life. Motilal Banarsidass. fq. 31, 43–44, 56, 173–175. ISBN 978-81-208-2045-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  19. ^ Helmuth von Glasenapp (1999). Jainism: An Indian Religion of Salvation. Motilal Banarsidass. fq. 263–264. ISBN 978-81-208-1376-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  20. ^ Bettina Bäumer; Kapila Vatsyayan (1988). Kalatattvakosa: A Lexicon of Fundamental Concepts of the Indian Arts. Motilal Banarsidass. fq. 226–227. ISBN 978-81-208-1402-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Agni&oldid=2603226"