Alkooli sipas vëllimit

Alkooli sipas vëllimit (shkurtuar si alc/vol) është një masë standarde e sasisë së alkoolit (etanol) në një vëllim të caktuar të një pije alkoolike (shprehur si përqindje vëllimi).^[1]^[2]^[3] Përcaktohet si numri i mililitrave (mL) etanolit të pastër të pranishëm në 100 mL (3.5 imp fl oz; 3.4 US fl oz) tretësirë në 20 °C (68 °F). Numri i mililitrave të etanolit të pastër është masa e etanolit pjesëtuar me densitetin e tij në 20 °C (68 °F), që është 0,78945 g/mL (0,82353 oz/US fl oz; 0,79122 oz/Imp fl oz; 0,4563 /cu in).^[4] Standardi alc/vol përdoret në mbarë botën. Organizata Ndërkombëtare e Metrologjisë Ligjore ka tabela të densitetit të përzierjeve ujë-etanol në përqendrime dhe temperatura të ndryshme.

Në disa vende, p.sh. Francë, alkooli për nga vëllimi shpesh referohet si gradë Gay-Lussac (sipas kimistit francez Joseph Louis Gay-Lussac), edhe pse ka një ndryshim të vogël pasi që konventa Gay-Lussac përdor vlerën e Atmosferës Standarde Ndërkombëtare për temperaturën 15 °C (59 °F).

Ndryshimi i vëllimit[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Përzierja e dy solucioneve të alkoolit me fuqi të ndryshme zakonisht shkakton një ndryshim në vëllim. Përzierja e ujit të pastër me një tretësirë më pak se 24% në masë shkakton një rritje të lehtë të vëllimit të përgjithshëm, ndërsa përzierja e dy tretësirave mbi 24% shkakton një ulje të vëllimit.^[a] Dukuria e ndryshimeve të vëllimit për shkak të përzierjes së tretësirave të ndryshme quhet ndryshe "vëllimi molar i pjesshëm". Uji dhe etanoli janë të dy tretës polare. Kur uji i shtohet etanolit, molekulat më të vogla të ujit tërhiqen nga grupi hidroksil i etanolit dhe secila molekulë ndryshon fushën e polaritetit të tjetrës. Tërheqja lejon hapësirë më të afërt midis molekulave sesa zakonisht gjendet në përzierjet jopolare.

Kështu, alc/vol nuk është i njëjtë me fraksionin vëllimor të shprehur si përqindje. Fraksioni vëllimor, i cili përdoret gjerësisht në kimi (zakonisht shënohet si v/v), përkufizohet si vëllimi i një komponenti të caktuar i ndarë me shumën e të gjithë përbërësve në përzierje kur ato maten veçmas. Për shembull, për të bërë 100 ml tretësirë etanol 50% alc/vol, uji do t'i shtohet 50 ml etanol për të bërë saktësisht 100 ml. Ndërsa për të bërë një tretësirë etanoli 50% v/v, mund të përzihen 50 mL etanol dhe 50 mL ujë, por vëllimi i tretësirës që rezulton do të jetë më pak se 100 mL për shkak të ndryshimit të vëllimit gjatë përzierjes dhe do të përmbajë një sasi më të lartë. përqendrimi i etanolit.^[5] Dallimi nuk është i madh, ku dallimi maksimal është më pak se 2.5%, dhe më pak se 0.5% diferencë për përqendrime nën 20%.

Vlerësimi praktik i përmbajtjes së alkoolit[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Gjatë prodhimit të verës dhe birrës, maja shtohet në një tretësirë me sheqer. Gjatë fermentimit, majat konsumojnë sheqernat dhe prodhojnë alkool. Dendësia e sheqerit në ujë është më e madhe se dendësia e alkoolit në ujë. Një hidrometër përdoret për të matur ndryshimin në peshën specifike të tretësirës para dhe pas fermentimit. Më pas mund të vlerësohet vëllimi i alkoolit në tretësirë. Ekzistojnë një sërë formulash empirike të cilat prodhuesit e birrës dhe prodhuesit e verës i përdorin për të vlerësuar përmbajtjen e alkoolit të pijeve të prodhuara.

Pesha specifike është dendësia e një lëngu në raport me atë të ujit, d.m.th., nëse dendësia e lëngut është 1,05 herë më e madhe se ajo e ujit, ai ka një peshë specifike prej 1,05. Në përdorimin e birrës në Mbretërinë e Bashkuar, është zakon që vlera e referencës për ujin të jetë 1000, kështu që graviteti specifik i të njëjtit shembull të birrës do të citohet si 1050. Formulat këtu supozojnë se përkufizimi i mëparshëm përdoret për peshën specifike.

Verë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Metoda më e thjeshtë për verën është përshkruar nga autori anglez C.J.J. Berry:^[6]

{\text{ABV}}\approx 136\times \left({\text{Starting SG}}-{\text{Final SG}}\right)

Birra[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Një llogari për birrën është:^[7]

{\text{ABV}}\approx 131\times \left({\text{Starting SG}}-{\text{Final SG}}\right)

Për ABV më të lartë mbi 6% shumë prodhues të birrës përdorin këtë formulë:^[8]

{\text{alc/vol}}\approx {\frac {105}{0.79}}\times \left({\frac {{\text{Starting SG}}-{\text{Final SG}}}{\text{Final SG}}}\right)

Shënime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

^ Shih të dhënat në CRC Handbook of Chemistry and Physics, 49th edition, pp. D-151 and D-152. Përzierja e një solucioni mbi 24% me një tretësirë nën 24% mund të shkaktojë një rritje ose ulje, në varësi të detajeve.

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

^ "Lafayette Brewing Co" (në anglisht). www.lafayettebrewingco.com. Arkivuar nga origjinali më 2012-02-19. Marrë më 2012-02-04.
^ "Glossary of whisky and distillation" (në anglisht). www.celtic-whisky.com. Arkivuar nga origjinali më 2012-02-12. Marrë më 2012-02-04.
^ "English Ales Brewery Monterey British Brewing Glossary" (në anglisht). www.englishalesbrewery.com. Arkivuar nga origjinali më 2012-02-19. Marrë më 2012-02-04.
^ Haynes, William M., ed. (2011). CRC Handbook of Chemistry and Physics (92nd ed.). Boca Raton, FL: CRC Press. p. 3.246. ISBN 1-4398-5511-0.
^ "Density ρ of Ethanol-Water Mixtures at the Temperature in °C Indicated by Superscript". CRC Handbook of Chemistry and Physics (në anglisht). Marrë më 2019-12-13.^{[lidhje e vdekur]}
^ Berry 1998.
^ "Get to Know Your Alcohol (By Volume)". BeerAdvocate.com (në anglisht). 18 qershor 2003. Arkivuar nga origjinali më 3 korrik 2014.
^ Peros, Roko (7 maj 2010). "Calculate Percent Alcohol in Beer". BrewMoreBeer.com (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 6 maj 2021. Marrë më 24 nëntor 2023.

Bibliografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Hehner, Otto (1880). Alcohol Tables: giving for all specific gravities, from 1.0000 to 0.7938, the percentages of absolute alcohol, by weight and volume (në anglisht). London: J & A Churchill. ASIN B0008B5HOU.
Berry, C. J. J. (1998). First Steps in Winemaking (në anglisht). Nexus Special Interests. ISBN 978-1-85486-139-9.
Regan, Gary (2003). The Joy of Mixology (në anglisht). Clarkson Potter. ISBN 978-0-609-60884-5.
Robinson, Jancis (2006). The Oxford Companion to Wine (në anglisht) (bot. 3rd). Oxford: OUP. ISBN 978-0-19-860990-2.

[5] Shih të dhënat në CRC Handbook of Chemistry and Physics, 49th edition, pp. D-151 and D-152. Përzierja e një solucioni mbi 24% me një tretësirë nën 24% mund të shkaktojë një rritje ose ulje, në varësi të detajeve.

[1] "Lafayette Brewing Co" (në anglisht). www.lafayettebrewingco.com. Arkivuar nga origjinali më 2012-02-19. Marrë më 2012-02-04.

[2] "Glossary of whisky and distillation" (në anglisht). www.celtic-whisky.com. Arkivuar nga origjinali më 2012-02-12. Marrë më 2012-02-04.

[3] "English Ales Brewery Monterey British Brewing Glossary" (në anglisht). www.englishalesbrewery.com. Arkivuar nga origjinali më 2012-02-19. Marrë më 2012-02-04.

[4] Haynes, William M., ed. (2011). CRC Handbook of Chemistry and Physics (92nd ed.). Boca Raton, FL: CRC Press. p. 3.246. ISBN 1-4398-5511-0.

[6] "Density ρ of Ethanol-Water Mixtures at the Temperature in °C Indicated by Superscript". CRC Handbook of Chemistry and Physics (në anglisht). Marrë më 2019-12-13.^{[lidhje e vdekur]}

[FOOTNOTEBerry1998-7] Berry 1998.

[8] "Get to Know Your Alcohol (By Volume)". BeerAdvocate.com (në anglisht). 18 qershor 2003. Arkivuar nga origjinali më 3 korrik 2014.

[9] Peros, Roko (7 maj 2010). "Calculate Percent Alcohol in Beer". BrewMoreBeer.com (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 6 maj 2021. Marrë më 24 nëntor 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]

[5]

[6]

[7]

[8]