Ambienti në Kosovë
Ambienti ose mjedisi në Kosovë është temë shqetësuse per qytetaret dhe shtetin për shkak te ndotjes që ndikon në shëndetin e qytetareve dhe në klimën mbarë botën.
Ndotja[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Ndotja e ajrit[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Janë gazrat e dëmshme nga burimet e ndryshme,pluhuri,tymi,ndotja nga veturat.
Ndotja e ajrit është shkaq vetë njeriu me përdorimin e automjeteve,industrit e ndryshme por edhe nga mbeturinat,rritja e shpejtë e popullsisë,lirimi i kiminikateve helmuse,djegja e mbeturinave,ndotja nga djegia e pyjeve,temocentralet.
Momentalisht Kosova është në një fazë te ndotjes mesatare duke prekur vijen e ndotjes së pashendetshshme duke sjellur tejkalime te shpeshta.Sipas nje tabele per numrin e automjeteve ne Kosove ne vitin 2008 ishte 159522 por ky numer ne vitete ne 10 vitet e fundit eshte rritur ende me shume.
Ndotja e tokës[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Po ashtu shkaktohet nga vet njeriu nga lënia e drejtpërdrejt e mbeturinave shtepiake dhe mbetjeve industriale,pesticidet dhe plehrat mbetjet e ngurta te pa reciklushme.Qeveria tregon se per nje muaj jane 7 mijë ton mbeturina dhe nuk ka mjaftushëm deponi te mbeturinave.[2]
Ambienti dëmtohet edhe nga deponit e shumta që përdoren për perpunimin e hekurit ku dëmtohen edhe tokat bujqesore Ndotja e tokës prish ekuilibrin e lëndeve ushqyse qe përmban toka
Ndotja e ujit[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Ndotja e ujit mund te shkaktohet nga përdorimi i kimikateve,derdhja e mbeturinave,derdhja e naftes etj.Kjo shkakton zhdukjen e gjallesave te ndryshe perhapjen e semundjeve infektive.[3]
Ndotësit më të mëdhenj në Kosovë:
- Termocentralet e Kosovës Obiliq
- Automjetet e vjetra
- Kompania Sharrcem në Han te Elezit
- Kompania e Ferronikelit në Drenas
Sëmundjet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Sëmundjet nga ndotja e ajrit jane;kanceri,sëmundje zemre,sëmundje te mushkërise,asma alergji,sëmundjet infektive
Mbrojtja[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Mbrojtja e ambientit parashihet me kushtetutë dhe ligj. Kosova ka ministrinë e ambientit edhe shumë organizata joqeveritare për mbrojtjen e ambientit.
Masat e përgjithshme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Ministria dhe organizatat joqeveritare po mundohen me mbrojtë ambientin duke i marr keto masa;
- Reciklimi i mbeturinave
- Përdorimi i detërgjenteve pa fosfate
- Pakësimi i perdorimit te makinave
- Ndalimi i perdorimit te thëngjillit
- Rritja e nje numrit te madh te pemëve ne zonat urbane
- Instalimi i filtrave
Vëtëdijësimi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Me qëllim te vetëdijesimit te qytetarve për ambientin është kriju Kalendari mjedisor, qe përfshin ndër te tjerash keto aktivitete reciklimin e mbeturinave;
- 22 prill Dita Ndërkombëtare e Tokës
- 5 qershor Dita Botërore e Mjedisit
- 26 gusht Dita Botërore e Maleve te Pastra
- 16 shtator Dita Ndërkombëtare e Mbrojtjes se Ozonit
- 22 qershor Dita Evropiane e Qyteteve pa Makina
- 8 tetor Dita Ndërkombëtare per pakësimin e shkatërrimeve
- 15 tetor Dita Ndërkombetare e Ecjes ne Natyrë
- 26 gusht Dita Botërore e Maleve te Pastra
- 11 dhjetor Dita Ndërkombetare e Maleve[4]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ "Tabela/ Prishtina e para në botë për ajrin e ndotur" (në anglisht). 2018-01-26.
- ^ "STUDIO E HAPUR - AMBIENTI NË KOSOVË 22.10.2018". 2018-10-22.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "ndotja dhe mbrojtja e mjedisit".
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "EDUKIMI DHE NDËRGJEGJËSIM MJEDISOR" (PDF). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 17 maj 2018. Marrë më 11 nëntor 2018.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)