Bukë dhe kripë
Buja dhe kripa është një traditë e zakonshme për të mirëpritur mysafirët në kulturat slavike, nordike, ballkanike dhe të tjera evropiane, si dhe në kulturën e vendeve të Lindjes së Mesme. Buja dhe kripa gjithashtu ndjeket në vendet jolatine si lituanishtja dhe letonishtja (të dyja nga zona e Baltikut), rumunishtja (romane) dhe gjithashtu popujt finno-ugrikë si karjalët, të cilët historikisht dhe kulturisht janë të afërt me fqinjët e tyre slavë. Kjo traditë vazhdon të jetë e zakonshme në Shqipëri, Armeni dhe disa pjesë të komuniteteve hebraike. Po ashtu, kjo traditë ndiqet në udhëtimet hapësinore njerëzore.[1]
Ndërhyrje kulturore
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Shqipëria
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Hleb, so, dhe zemër është një traditë e ndjekur për të nderuar mysafirët në Shqipëri, me origjinë nga rregullat e zakonshme shqiptare të asaj kohe. Në kapitullin 18, paragrafi 608 thuhet "Merrni mysafirët tuaj me bukë, kripë dhe zemër". Zemra simbolizon mikpritjen dhe gjestin e mirëpritjes, dhe kjo rregull zakonore ka për qëllim të ofrojë kripën për mysafirin, pasi ishte një nga sendet më të çmuara në atë kohë. Kjo traditë nuk është e zakonshme në jetën tonë të përditshme.[2]
Bjellorusia, Rusia dhe Ukraina
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Për mysafirët e rëndësishëm ose ata që gëzojnë respektin e anëtarëve të shtëpisë dhe dashurinë e tyre, ofrohet një copë bukë (zakonisht buka korovai në formën e saj rrumbullakët) mbi një peshqir tradicional të gdhendur. Kripa vendoset në një pjatë të vogël quajtur pjatë e kripës mbi copën e bukës ose ruhet në një gropë të bërë mbi copën e bukës. Në ngjarjet zyrtare, vajzat shërbejnë ceremonitë e bukës dhe copës së bukës dhe vishen me kostumet kombëtare si veshje sërfani dhe kapak koke kokoshnik.
Bullgaria
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Mysafirët zakonisht shërbehen me bukë Bugaja dhe është e zakonshme që mysafiri të marrë një copë bukë, ta lyejë në kripë dhe pastaj ta hajë. Kjo traditë është e zakonshme në vizitat zyrtare, qofshin të ftuarit bullgar apo të huaj. Një shembull i spikatur i këtij rasti është ardhja e rusëve për të çliruar Bullgarinë nga osmanët në fund të shekullit të nëntëmbëdhjetë. Një nga skenat më të spikatura të asaj periudhe janë gratë bullgare të fshatit që mirëpresin ushtarët rusë dhe u ofrojnë bukë e kripë në shenjë mirënjohjeje.[3]
Polonia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Mikpritja e bukës dhe kripës nuk ishte një rast i rezervuar vetëm për klasën fisnike, por populli polak në të gjitha spektret mori pjesë në këtë zakon, i cili pasqyron fjalët e urta të lashta polake. Në ditët e sotme, kjo traditë praktikohet në mënyrë të natyrshme në festimet e dasmave, ku prindërit mirëpresin të porsamartuarit duke u ofruar bukë dhe kripë pasi ata kthehen nga kisha e dasmës.[4]
Maqedonia e Veriut
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në Maqedoninë e Veriut, kjo traditë praktikohet zakonisht si shprehje e mikpritjes, duke ofruar një lloj të veçantë buke të ngjashme me bukën që shërbehet në Maqedoni dhe që mban të njëjtin emër, bokaga (që rrjedh nga fjala latine panis focacius). Grupi jazz-rock etnik maqedonas dhe ish-jugosllav, anëtar i të cilit është muzikanti dhe kitaristi ndërkombëtar Vlatko Stefanovski, quhej "Lib i Sol", që do të thotë "bukë dhe kripë".[5]
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "'Chlebem i solą. Dawne uczty polskie' - Wydarzenie" (në polonisht). culture.pl. Arkivuar nga origjinali më 2013-05-17. Marrë më 2015-06-13.
- ^ a.s, Petit Press (2021-09-13). "Coalition puts its quarrels on hold while the Pope visits". spectator.sme.sk (në anglisht). Marrë më 2023-03-20.
- ^ Berlinghof, Christina (2022-11-24). "Brot und Salz zum Einzug: Das steckt wirklich hinter dem Brauch". AD Magazin (në gjermanisht). Marrë më 2023-06-06.
- ^ Talinova Eren, Mariia (2022). "Türk ve Slav Halk İnanışlarında Tuz Simgeciliği" [The Symbolism of Salt in Turkic and Slavic Folk Beliefs]. Korkut Ata Türki̇yat Araştirmalari Dergi̇si̇.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)