Shihni burimin për C (gjuhë programimi)

{{Infobox gjuhë programimi
| name = C
| logo = [[Skeda:K&R C.jpg|227px]]<br /><small>''[[Gjuha programuese C (libri)|Gjuha programuese C]] '', [[Brian Kernighan]] and [[Dennis Ritchie]], edicioni origjinal që shërbeu për disa vite si një burim jo formal i gjuhës.</small>
| paradigm = [[programim imperativ|imperativ]] ([[Programim procedural|procedural]]) gjuhë implementimi për sistemë
| year = [[1972]]
| designer = [[Dennis Ritchie]]
| developer = [[Dennis Ritchie]] & [[Bell Labs]]
| latest release version = [[C99]]
| latest release date = [[mars]] [[2000]]
| typing = [[Type system|static]], [[Weak typing|weak]]
| implementations = [[GNU Compiler Collection|GCC]], [[MSVC]], [[Turbo C|Borland C]], [[Watcom C compiler|Watcom C]]
| influenced_by = [[B (gjuhë programimi)|B]] ([[BCPL]],[[Combined Programming Language|CPL]]), [[ALGOL 68]], [[Assembly]]
| influenced = [[awk]], [[C shell|csh]], [[C++]], [[C Sharp|C#]], [[Objective-C]], [[BitC]], [[D (gjuhë programimi)|D]], [[Concurrent C]], [[Java (gjuhë programimi)|Java]], [[JavaScript]], [[Limbo (gjuhë programimi)|Limbo]], [[Perl]],[[PHP]]
}}
'''C''' është një [[gjuhë programimi]] kompjuterike me qëllime gjenerale, e strukturuar në blloqe, procedurale, [[programim imperativë|imperativ]] e zhvilluar në [[1972]] nga [[Dennis Ritchie]] në [[Bell Labs]] për të përdorur me [[sistemi operativ|sistemin operativ]] [[Unix]]. C u përdor për të rishkruajtur një version të herët të Unix që ishte shkruajtur në [[Assembly]]. Ajo është përhapur në shumë platforma të tjera. Megjithëse përdorimi i shumtë ishte për software sistemesh, C-ja përdoret tani edhe në [[zbatim programi kompjuterik|zbatime]] (zbatime [[Programi kompjuterik|programesh]]). C-ja ka ndikuar edhe gjuhë të tjera shumë të famshme, sidomos [[C++]].

== Historia ==

'''C''' është gjuhë programimi e krijuar në vitin [[1972]] nga [[Dennis Ritchie]] në AT&T Bell Labs. Ritchie ka pagëzuar gjuhën e re i cili e ka quajtur '''C''', thjesht sepse në atë kohë ishte në përdorim gjuha e programimit e quajtur '''B'''.

Gjuha '''C''' është e njohur sepse është ndër të parat që futi idenë e punës me anë të strukturave të përgjithshme në programim dhe për këtë arsye themi se është një gjuhë procedurale programimi.

== Procesi i ndërmjetësimit njeri-makinë ==
Të gjitha gjuhëve programuese për komunikim me procesorët i nevojitet një përkthyes (në tekniken e programimit: kompilator) dhe një interpretues. Kompilatori i përgatit për procesorin instruksionet e shkruara nga programuesi në atë mënyrë që keto instruksione të lexohen dhe me pas ekzekutohen nga makina/kompjuteri.

Çdo platformë e caktuar ka nevojë për kompilatorin përkatës. Kjo është karakteristikë për të tëra gjuhët e kompiluara. Një program i shkruar/koduar në një nga keto gjuhë si: '''C''', [[Java]], ose [[PERL]] është thjesht një tekst i cili përbëhet nga një koncept të shumës të fjalëve në gjuhën angleze. Programuesit përdorin disa programe speciale të quajtura kompajler, ose interpretues për të përkthyer një program në makinën tuaj në program-ekzekutues dhe të gatshëm për punë. Ai është një text format i cili përmban instruksione të shkruara në high-level gjuhë të programimit që do të konvertohet në formatin binarë pas kompilimit. Kodi pas kompilimit quhet kod binar ''(binary code)'' mirëpo programi në text format të cilën shpjeguam më lartë quhet burimi i kodit ''(source code)''

Elementi më i vogël i një kodi binar quhet [[bit]] apo "from binary digit" i cili mund të ketë vlerën apo "value" 0 ose 1. Nuk duhet ngatërruar me [[byte]] i cili përbehet nga 8bit njëri pas tjetrit, ndërsa half a bye (4bits) është një nibble apo cimbisje.

'''C''' është një relativitet i vogël i gjuhëve programuese e cila ju bën të ndjeheni më i lirë, ju nuk duhet të mbani mend shumë komanda të '''C'''-së që të filloni të programoni në '''C'''. Për ato të cilët kërkojnë lehtësi dhe elegancë në një high-level gjuhë programuese, gjuha programuese '''C''' është më e mira, dhe gjuha më stabile në egzistim deri më tani. Në fakt '''C''' ju lejon të kontrolloni kompjuterin tuaj në "hardware" dhe periferik për atë gjuha programuese C është thirun high-level gjuhë programuese, sepse ju mundëson shumë gjëra të vlefshme.

Shumë gjuhë të tjera të vlerësuara si high-level(te nivelit te larte) janë bazuara në '''C''', për shembull '''[[PERL]]''' është një gjuhë programuese e cila përdorët në shumë raste nëpër '''World Wide Web (WWW)''' për dizajnimin në Internet. Perli në fakt huazon shumë lloje kryesore nga gjuha programuese '''C'''. Në qoftë se ti e kupton '''C''', atëher për të mësuar '''PERL''' të duhet 1 ditë, sepse kodi është gati i njejtë. Një shembull tjetër është gjuha programuese quajtur '''C++''' orientuar nga objekti për programim shumë lehtë, në këtë temë ndërhyn dhe gjuha programuese '''JAVA''' e cila është shumë e lehtë kur ju dini të programoni në '''C'''.

:'''C''' dhe '''ANSI'''- standardi.

Në shumë vite standardi de facto për gjuhën programuese '''C''' ishte '''K&R''' standardi sipas librit të '''C''' programimit i cili është shkruar nga [[Brian Kernighan]] dhe [[Dennis Ritchie]] në vitin [[1978]], atëherë ka pasur shumë ndryshime jo-zyrtare për të krijuar gjuhën programuese '''C''' e cila është prezentuar në '''K&R''' standarde.

Ata janë frikesuar se do të humbisnin potencialin e '''C''' 'së, dhe një grupë vendasish dhe programuesesh të software-it kërkuan të krijojnë '''ANSI''' (American National Standards Institute) i cili është për krijimin e standardit C krijuar në vitin 1989 dhe quajtur si ANSI standard për gjuhën programuese '''C'''.
Ansi standardi për të zmadhuar C dhe K&R standardet definon një grupë e cila jep C funkcionet dhe mund të gjenden në ANSI C standard library. Tashmë C kompilator ka vetem librarinë standarde dhe kanë të inkluduara disa kompajllera për funksione speficike.

:''Hardwer për '''C'''.''

çfarë do kompjuteri i cili ka mundësim për të përmbajtur një '''C''' kompilator është në regull ('''C''' kompajlleri duhet të përmbajë dhe '''ANSI''' standardin). Më shumë mund të keni një PC në tavolinën tuaj me 286PC me disk të fortë deri më 50mb, dhe 1mb memorjë(ram) është një hardware minimal për të punuar në një kompajller bazuar nën DOS.

:''Softwer për '''C'''''.

Në qoftëse përdor një makinë nën '''Unix''' atëherë ju vetëm keni kompajller të inkluduar në makinën tuaj, pra me këtë preferojmë të përdorni gjuhën programuese '''C''' nën '''Unix'''.

== Lidhje të jashtme ==

=== C ===
* [http://www.faqs.org/faqs/C-faq/faq/index.html ''comp.lang.c Frequently Asked Questions''] 
* [http://cm.bell-labs.com/cm/cs/who/dmr/chist.html ''The Development of the C Language'']{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130523224817/http://cm.bell-labs.com/cm/cs/who/dmr/chist.html |date=23 maj 2013 }} 
* [http://www.lysator.liu.se/c/ Programming in C] 
* [https://web.archive.org/web/20140528122619/http://www.ioccc.org/ International Obfuscated C Code Contest]
* [http://en.wikibooks.org/wiki/Programming:C ''Programming C'']

=== C99 ===

* [http://www-106.ibm.com/developerworks/linux/library/l-c99.html?ca=dgr-lnxw07UsingC99 Open source development using C99 — Is your C code up to standard?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040805124418/http://www-106.ibm.com/developerworks/linux/library/l-c99.html?ca=dgr-lnxw07UsingC99 |date=5 gusht 2004 }} 
* [http://www.kuro5hin.org/?op=displaystory;sid=2001/2/23/194544/139 Are you Ready For C99?]

[[Kategoria:Gjuhë programimi]]