Feja në Nigeri
Feja në Nigeri është e larmishme. Vendi është shtëpia e disa prej popullsisë më të madhe të krishterë dhe myslimane në botë, njëkohësisht. Statistikat e fundit të besueshme nuk ekzistojnë; megjithatë, Nigeria është e ndarë afërsisht në gjysmë midis myslimanëve, të cilët jetojnë kryesisht në rajonin verior, dhe të krishterëve, të cilët jetojnë kryesisht në rajonin jugor të vendit. Fetë indigjene, të tilla si ato vendase të etnive Igbo dhe Joruba, kanë qenë në rënie për dekada dhe janë zëvendësuar nga Krishterimi ose Islami. Pjesa e krishterë e popullsisë së Nigerisë është gjithashtu tani në rënie, për shkak të një niveli më të ulët të lindshmërisë në krahasim me popullsinë myslimane në vend.
Shumica e të krishterëve nigerianë janë protestantë (përcaktuar gjerësisht), megjithëse rreth një e katërta janë katolikë . Shumica e muslimanëve nigerianë janë myslimanë sunitë. Shumë muslimanë sunitë janë anëtarë të vëllazërive sufi ose Tarika . Shumica e sufive ndjekin lëvizjen Kadiriyya, Tijaniyyah ose Mouride . Ekziston gjithashtu një pakicë e konsiderueshme shiite ( shih Shiitët në Nigeri ). Për sa i përket përkatësive fetare të grupeve kryesore etnike të Nigerisë, grupi etnik Hausa në veri është praktikisht mysliman, Jorubët në Perëndim janë kryesisht myslimanë me një pakicë të konsiderueshme të krishterësh dhe pak ndjekës të feve tradicionale, ndërsa Igbos në lindje dhe Ijaw në jug janë pothuajse tërësisht të krishterë me pak praktikues të feve tradicionale. Brezi i Mesëm i Nigerisë përmban shumicën e grupeve etnike pakicë në Nigeri dhe ata janë kryesisht të krishterë dhe të krishterë të konvertuar, si dhe anëtarë të feve tradicionale me pak të konvertuar myslimanë.
Nigeria është zyrtarisht një shtet laik pa fe zyrtare shtetërore. Neni 10 i Kushtetutës thotë se "Qeveria e Federatës ose një shteti nuk do të pranojë asnjë fe si fe shtetërore". Megjithatë, dymbëdhjetë shtete veriore me shumicë myslimane kanë inkorporuar gjykatat e Sheriatit në sistemet e tyre ligjore me fuqinë dhe juridiksionin e këtyre gjykatave duke u rritur dhe zbehur gjatë dy dekadave të fundit. Në disa prej këtyre shteteve, gjykatat e sheriatit janë gjykata arbitrazhi fakultativë për çështjet e statusit personal, ndërsa, në të tjera, Sheriati ka zëvendësuar në mënyrë efektive sistemin ligjor të nivelit shtetëror të dikurshëm laik si në kontekstin civil ashtu edhe në atë penal. Kjo ka sjellë polemika për shkak të praktikave diskriminuese ndaj pakicave fetare dhe seksuale. Nigeria veriore ka qenë gjithashtu vendi i kryengritjes së vazhdueshme islamike që ka çuar në vdekjen dhe zhvendosjen e dhjetëra mijëra njerëzve.
Demografia fetare[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Regjistrimi i Nigerisë i vitit 1963, i fundit që pyeti për fenë, zbuloi se rreth 47.2% e popullsisë ishin myslimanë, 34.3% të krishterë dhe 18.5% të tjerë.
Sipas një vlerësimi të vitit 2018 në The World Factbook nga CIA, popullsia vlerësohet të jetë 53.5% myslimane, 45.9% e krishterë (10.6% katolike romake dhe 35.3% protestante dhe të krishterë të tjerë), dhe 0.6% si të tjerë. Në një raport të vitit 2019 të lëshuar nga Qendra Kërkimore Pew në 2015, popullsia myslimane u vlerësua të ishte 50% ndërsa popullsia e krishterë u vlerësua të ishte 48.1%. Forumi Pew në një raport të vitit 2010 krahasoi raportet nga disa burime. Në një vlerësim të vitit 2020 të lëshuar nga Qendra Kërkimore Pew, popullsia myslimane u vlerësua të ishte 51.1% ndërsa popullsia e krishterë vlerësohej të ishte 46.9% ndërsa 2% e mbetur ishte tjetër.
Islami[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Nigeria ka një nga popullsitë më të mëdha myslimane në Afrikë. Në Nigeri, rreth 52 për qind e popullsisë është myslimane, Popullsia myslimane në Nigeri vazhdon të rritet. Vlerësimet sugjerojnë se 80-85 milionë nigerianë identifikohen si myslimanë (afërsisht 50% e popullsisë totale), nga të cilët shumica janë ndoshta sunitë (60 milionë), megjithëse ky nuk është një identitet i unifikuar dhe përfshin një shumëllojshmëri të gjerë pikëpamjesh të ndryshme. [1] Vlerësimet sugjerojnë gjithashtu që rreth 4-10 milionë nigerianë janë shiitë, kryesisht me bazë në Sokoto, dhe ka gjithashtu një diasporë të konsiderueshme shiite libaneze. Në Nigeri, urdhrat më të shquar ekzistues sufi janë Tijaniyya dhe Kadiriyya, dhe një studim i Qendrës Kërkimore Pew në 2012 tregoi se 37% e nigerianëve identifikohen me urdhrat sufi (19% të identifikuar në mënyrë specifike si Tijaniyya dhe 9% si Kadiriyya). Shumica e popullsisë muslimane në Nigeri jeton në shtetet veriore, jugperëndimore dhe qendrore. Islami u prezantua në Nigerinë veriore dhe qendrore në mesjetë që në shekullin e 11-të dhe u vendos mirë në kryeqytetet kryesore të rajonit në shekullin e 16-të, duke u përhapur në fshat dhe drejt malësive të Brezit të Mesëm .
Krishterimi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Historia e krishterimit në Nigeri mund të gjurmohet në shekullin e 15-të, kur portugezët ishin evropianët e parë që arritën në brigjet e rajonit nëpërmjet Atlantikut. Portugezët sollën me vete misionarë katolikë, por nuk arritën të mbillnin me sukses farën e krishterimit. Mund të argumentohet se qëllimi aktual pas udhëtimit të tyre ishte më shumë në interes të biznesit të skllevërve sesa për qëllimet dhe objektivat misionare. Shumica e tregtarëve portugez të skllevërve morën skllevër nigerianë për t'u rishitur në Amerikë dhe pjesë të Evropës.
Nigeria ka popullsinë më të madhe të krishterë në Afrikë sipas Qendrës Kërkimore Pew dhe ka popullsinë e gjashtë më të madhe të krishterë në botë, megjithëse të krishterët në Nigeri janë afërsisht rreth 40% -49.3% e popullsisë së vendit. Sipas një raporti të Pew të vitit 2011, mbi 80 milionë nigerianë janë të krishterë. Midis të krishterëve, rreth një e katërta janë katolikë, tre të katërtat janë protestantë dhe rreth 750,000 i përkasin besimeve të tjera të krishtera dhe disa prej tyre janë të krishterë ortodoksë.
Të tjera[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ "Islam in Nigeria". rpl.hds.harvard.edu (në anglisht). Marrë më 2022-12-24."Islam in Nigeria". rpl.hds.harvard.edu. Retrieved 24 December 2022.