Fitorja

Ringjallja nga Piero della Francesca, 1460.

Termi fitore (nga latinishtja: victoria) fillimisht u përdor për luftën dhe tregon suksesin e arritur në luftime personale, pas operacioneve ushtarake në përgjithësi ose, si rrjedhojë, në çdo garë. Suksesi në një fushatë ushtarake përbën një fitore strategjike, ndërsa suksesi në një angazhim ushtarak është një fitore taktike.

Për sa i përket emocioneve njerëzore, fitorja shoqëron ndjenja të forta ngazëllimi, dhe në sjelljen njerëzore shpesh shfaq lëvizje dhe paraqet shfaqje kërcënuese paralele përpara betejës, të cilat shoqërohen me endorfinën e tepërt të krijuar para dhe gjatë betejës. Vallet e fitores dhe klithmat e fitores në mënyrë të ngjashme vallet paralele të luftës dhe klithmat e luftës të kryera para shpërthimit të dhunës fizike. Shembuj të sjelljes së fitores të raportuara në antikitetin romak, ku lindi termi victoria, përfshijnë: këngët e fitores të mercenarëve Batavi që shërbenin nën Gaius Julius Civilis pas fitores mbi Quintus Petillius Cerialis në rebelimin Batavian të vitit 69 pas Krishtit (sipas Tacitit); dhe gjithashtu "kënga e neveritshme" për Wodan, kënduar nga Lombardët në festën e tyre të fitores në 579. Kafsha flijuese ishte një dhi, rreth kokës së së cilës Langobardët kërcenin në një rreth ndërsa këndonin himnin e tyre të fitores. Republika Romake dhe Perandoria festuan fitoret me ceremoni triumfi dhe me monumente të tilla si kolonat e fitores (p.sh. Kolona e Trajanit) dhe harqe. Një trofe është një shenjë e fitores e marrë nga pala e mundur, siç janë armët e armikut (spolia), ose pjesët e trupit (si në rastin e gjuetarëve të kokës).

Mitologjia shpesh hyjnizon fitoren, si në rastet e Nike-s greke ose Viktorias romake. Agjenti fitimtar është një hero, i portretizuar shpesh si i përfshirë në luftime trup më dorë me një përbindësh (si Shën Gjergji që vret dragoin, Indra që vret Ahi, Thor duke vrarë gjarprin Midgard etj.). Sol Invictus ("Dielli i Pamposhtur") i mitologjisë romake u bë një epitet i Krishtit në krishterim. Pali i Tarsusit e paraqet ringjalljen e Krishtit si një fitore mbi vdekjen dhe mëkatin (1 Korintasve 15:55).

Fjala latinisht në gjuhën angleze fitore (nga shekulli i 14-të) zëvendësoi termin ekuivalent të anglishtes së vjetër sige, e lidhur me gotik sigis ( , Sigurd), dhe në kelte sego dhe sanskritisht sáhas (सहस्).

Shiko edhe

• Konkursi