Gjitari helmues
Gjitarët helmues janë kafshë të klasës gjitarë që prodhojnë helm, të cilin e përdorin për të vrarë ose çaktivizuar gjahun, për t'u mbrojtur nga grabitqarët ose të afërmit ose në takime agoniste. Helmet e gjitarëve formojnë një grup heterogjen me përbërje dhe mënyra të ndryshme veprimi, nga 3 rende gjitarësh: Eulipotyphla, Monotremata dhe Chiroptera. Është propozuar që disa anëtarë të rendit të katërt, Primatët, janë helmues.[1] Për të shpjeguar rrallësinë e shpërndarjes së helmit në gjitarë, Mark Dufton i Universitetit të Strathclyde ka sugjeruar që grabitqarët modernë të gjitarëve nuk kanë nevojë për helm, sepse ata janë në gjendje të vrasin shpejt me dhëmbët ose kthetrat e tyre, ndërsa helmi, sado i sofistikuar, kërkon kohë. për të çaktivizuar gjahun.[2]
Pavarësisht nga rrallësia e helmit në mesin e gjitarëve ekzistues, helmi mund të jetë një tipar stërgjyshor midis gjitarëve, pasi skurret helmuese të ngjashme me ato të platypusit modern gjenden në shumicën e grupeve të gjitarëformes joteriane.
Helmi është shumë më i zakonshëm në mesin e vertebrorëve të tjerë; ka shumë më tepër lloje të zvarranikëve helmues (p.sh. gjarpërinjtë helmues) dhe peshqish (p.sh. peshku i gurit). Disa zogj janë helmues për t'u ngrënë ose për t'u prekur (p.sh. pitohui me kapuç) megjithëse nuk dihet se asnjë specie e shpendëve është helmuese.[3] Ka vetëm disa lloje amfibësh helmues; disa salamandra salamandride mund të nxjerrin brinjë të mprehta me majë helmi.[4][5]
Shiko edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Ligabue-Braun, R.; Verli, H.; C.R., Carlini (2012). "Venomous mammals: A review". Toxicon. 59 (7–8): 680–695. doi:10.1016/j.toxicon.2012.02.012. PMID 22410495.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Dufton, Mark (1992). "Venomous mammals". Pharmacology and Therapeutics. 53 (2): 199–215. doi:10.1016/0163-7258(92)90009-o. PMID 1641406.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Gong, Enpu; Larry B Martin; David A Burnham; Amanda R Falk (12 janar 2010). "The birdlike raptor Sinornithosaurus was venomous". Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 107 (2): 766–768. Bibcode:2010PNAS..107..766G. doi:10.1073/pnas.0912360107. PMC 2818910. PMID 20080749.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Venomous Amphibians (Page 1) - Reptiles (Including Dinosaurs) and Amphibians - Ask a Biologist Q&A". Askabiologist.org.uk. Marrë më 2010-07-28.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Robert T. Nowak & Edmund D. Brodie Jr. (1978). "Rib penetration and associated antipredator adaptations in the salamander Pleurodeles waltl (Salamandridae)". Copeia. 1978 (3): 424–429. doi:10.2307/1443606. JSTOR 1443606.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)