Gjyshërit
Gjyshërit apo stërprindërit, të njohur ndaras si gjyshja dhe gjyshi, janë prindërit e babait ose nënës së një personi – prindër paternale ose maternale. Çdo organizëm i gjallë që riprodhohet seksualisht dhe që nuk është një kimera gjenetike ka një maksimum prej katër gjysheve dhe gjyshërve gjenetikë, tetë stërgjysheve dhe stërgjyshërve gjenetikë, gjashtëmbëdhjetë stërgjysheve dhe stërgjyshërve të mëdhenj gjenetikë, tridhjetë e dy stërgjysheve dhe stërgjyshërve të mëdhenj të mëdhenj gjenetikë, gjashtëdhjetë e katër stërgjysheve dhe stërgjyshërve të mëdhenj të mëdhenj gjenetikë, etj. Në historinë e njerëzimit modern, rreth 30,000 vjet më parë, numri i njerëzve modernë që jetuan deri në moshën e gjyshërve u rrit. Nuk dihet me siguri çfarë shkaktoi këtë rritje të jetëgjatësisë,[1] por besohet gjerësisht se një pasojë kyçe e tre brezave që jetojnë bashkë ishte ruajtja e informacionit që mund të ishte humbur; një shembull i këtij informacioni të rëndësishëm mund të kishte qenë vendi ku mund të gjendej uji në kohë thatësirash.[2][3]
Në rastet kur prindërit nuk janë të gatshëm ose të aftë të sigurojnë kujdes të mjaftueshëm për fëmijët e tyre (p.sh., pengesa financiare, probleme martese, sëmundje ose vdekje[4]), gjyshet dhe gjyshërit shpesh marrin rolin e kujdestarëve kryesorë. Edhe kur kjo nuk ndodh, dhe sidomos në kulturat tradicionale, gjyshet dhe gjyshërit shpesh kanë një rol të drejtpërdrejtë dhe të qartë në lidhje me rritjen, kujdesin dhe ushqyerjen e fëmijëve. Gjyshet dhe gjyshërit janë të afërm të dyfishtë për nipërit dhe mbesat e tyre dhe ndajnë 25% mbivendosje gjenetike.
Një gjysh i shtatë mund të jetë prindi i nënës ose babait të nënës ose babait të fëmijës, ose prindi i prindit të një bashkëshorti (ndonëse teknikisht mund të quhet gjysh i shtatë). Fjalët e ndryshme për gjyshërit ndonjëherë mund të përdoren gjithashtu për të iu referuar çdo personi të moshuar por edhe të tjerë që familjet i shpikin vetë.
Shiko edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Zhavoronkov, Alex (2013-07-02). "13 Reasons Why We Will Live Longer Than Our Parents". Huffington Post (në anglishte amerikane). Marrë më 2018-08-23.
- ^ Wong, Kate. "The Mysterious Downfall of the Neandertals". Scientific American. Marrë më 2013-03-24.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Caspari, R. (2012). "The Evolution of Grandparents". Scientific American. 22 (2): 38–43. doi:10.1038/scientificamericanhuman1112-38. PMID 21827124.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "8 Reasons Parents Fail to Love Their Kids". Psychology Today (në anglishte amerikane). Marrë më 2018-08-23.