Hebrenjtë gjeorgjianë në Izrael

Hebrenjtë gjeorgjianë në Izrael, të njohur gjithashtu si Gruzinim, janë emigrantë dhe pasardhës të komuniteteve hebreje gjeorgjiane që tani jetojnë brenda territorit të shtetit të Izraelit. Emri "Gruzinim" vjen nga hebraishtja "גרוזינים", që do të thotë gjeorgjianë. Kjo komunitet numëron rreth 75,000 deri në 80,000 anëtarë.Komuniteti gjeorgjian në Izrael është i lidhur ngushtë me komunitetin Mizrachi, i cili përfaqëson një grup të gjerë të emigrantëve hebrej me prejardhje nga vende të ndryshme të Lindjes së Mesme dhe Ballkanit. Mizrachi është termi i përdorur për të përshkruar komunitetet hebreje sefardite dhe mizrahi (orientale) që kanë emigruar në Izrael.Komuniteti gjeorgjian ka ruajtur identitetin e tyre kulturor dhe traditat gjeorgjiane në Izrael. Ata kanë kontribuar në jetën kulturore, shoqërore dhe ekonomike të vendit, duke i dhënë një përkrahje të fortë komunitarisht. Hebrenjtë gjeorgjianë kanë ruajtur gjuhën e tyre, zakonet, muzikën dhe kuzhinën karakteristike të Gjeorgjisë, duke kontribuar në pleqërimin e trashëgimisë kulturore të tyre.Për shkak të lidhjeve të fortë me komunitetin Mizrachi, hebrenjtë gjeorgjianë në Izrael kanë pasur një ndikim të rëndësishëm në jetën e përgjithshme hebreje dhe në formimin e identitetit hebrej modern. Ata janë një pjesë e pasur dhe e ndryshme e mozaikut të komuniteteve hebreje në Izrael, duke kontribuar në shumë aspekte të jetës shtetërore dhe kulturore të vendit.

Historia

periudha osmane

Hebrenjtë e Gjeorgjisë janë nga koha e Tempullit të Parë 2600 vjet më parë në Tbilisi.

Në fillim të shekullit të 19-të, grupe të vogla hebrenjsh gjeorgjianë filluan të bënin aliyah, që nënkupton emigrimin e hebrenjve në vendin e tyre të ndërmjetëm historik, Izraelin. Kryesisht, kjo aliyah u bë për arsye fetare, për të jetuar dhe praktikuar fe në vendin e shenjtë.Në periudhën nga viti 1863 deri në vitin 1916, një numër prej 439 hebrenjsh gjeorgjianë jetonin në Mutasarrifate të Jeruzalemit, veçanërisht në qytetin e Jerusalemit pranë Portës së Damaskut. Këta hebrenj ishin kryesisht të varfër dhe kryenin punë si transportues mallrash në Jerusalem.Aliyah e hebrenjve gjeorgjianë ishte e lidhur me motivet fetare dhe dëshirën për të jetuar në vendin e shenjtë të Izraelit. Hebrenjtë gjeorgjianë të varfër u përpoqën të siguronin jetesën e tyre duke u angazhuar në shërbime transportuese për të furnizuar qytetin e Jerusalemit. Kjo aliyah tregoi një ndikim të rëndësishëm në rritjen dhe zhvillimin e komunitetit hebrenj në këtë rajon dhe kontribuoi në formimin e identitetit hebrej të Jerusalemit.Është e rëndësishme të theksohet se aliyah e hebrenjve gjeorgjianë ishte vetëm një nga shumë valë aliyah që ndodhën në historinë moderne të Izraelit dhe kontribuoi në formimin e komunitetit hebrej të sotëm në vend.

Periudha izraelite

Pas Luftës Gjashtë Ditore të vitit 1967, një numër i madh hebrenjsh sovjetikë filluan të protestojnë për të drejtën e emigrimit në Izrael. Shumë prej tyre aplikuan për viza daljeje dhe hebrenjtë e Gjeorgjisë përbënin një përqindje të konsiderueshme të këtij numri. Ata ishin ndër grupet e para që filluan të protestojnë dhe treguan një aktivizëm të jashtëzakonshëm në këtë lëvizje.Në gusht të vitit 1969, tetëmbëdhjetë familje hebrenjsh shkruanë një letër Komisionit të të Drejtave të Njeriut të Kombeve të Bashkuara, duke kërkuar leje për të bërë aliyah, pra për të emigruar në Izrael. Kjo ishte hera e parë që hebrenjtë sovjetikë bënë një kërkesë publike për të emigruar në Izrael. Qeveria izraelite dhe komuniteti hebrej bënë një fushatë të madhe për të denoncuar gjendjen e vështirë të hebrenjve sovjetikë dhe për të nxitur opinionin publik ndërkombëtar të marrë masa.Në korrik të vitit 1971, një grup hebrenjsh nga Gjeorgjia filluan një grevë urie jashtë një poste në Moskë, treguar vendosmëri dhe protestuar kundër politikave diskriminuese ndaj hebrenjve. Kjo vendosmëri e aktivistëve hebrenj sovjetikë dhe presioni ndërkombëtar detyruan autoritetet sovjetike të lejojnë një emigracion të kufizuar të hebrenjve drejt Izraelit. Si rezultat, rreth 30,000 hebrenj gjeorgjianë bënë aliyah në vitet 1970, ndërsa mijëra të tjerë u larguan për në vende të tjera.Përqindja e hebrenjve sovjetikë që emigruan në Izrael në atë periudhë ishte e rëndësishme, dhe rreth 17% e popullsisë hebreje sovjetike e la vendin dhe u vendosën në Izrael. Ndikimi i kësaj aliyah ishte i ndjeshëm në komunitetin hebrej gjeorgjian, pasi shumica e tij emigroi kryesisht në Izrael. Popullsia hebreje në Gjeorgji u zvogëlua nga 80,000 në vitet 1970 në rreth 24,800 deri në vitin 1989.Kështu, hebrenjtë gjeorgjianë, të cilët ishin një komunitet i madh në fillim të vitet 1970, u larguan kryesisht drejt Izraelit si rezultat i lëvizjes së masës së hebrenjve sovjetikë për aliyah.

Emigracioni i hebrenjve gjeorgjianë ishte një lëvizje komunale e bukur dhe e organizuar. Duke u mbështetur në traditat e familjeve të forta dhe të zgjeruara, hebrenjtë gjeorgjianë vendosën të emigrojnë si një komunitet i tërë. Kjo qasje e përbashkët shkaktoi një reaksion zinxhir, duke sjellë më shumë emigrim dhe duke sjellë me vete strukturat e tyre komunitare. Për shembull, pothuajse gjithë popullsia hebreje e të paktën dy qyteteve gjeorgjiane vendosi të bënte aliyah. Në kohën kur filloi emigrimi, Izraeli përballet me sfida të shpërndarjes së popullsisë dhe mungesën e strehimit, por megjithë këto vështirësi, hebrenjtë gjeorgjianë u caktuan strehim në pjesë të ndryshme të vendit. Ndërkohë, hebrenjtë gjeorgjianë filluan të kërkojnë të qëndronin bashkë si një grup dhe kjo situatë rezultoi në disa sfida. Megjithatë, nëpërmjet përkushtimit të Kryeministres Golda Meir dhe Ministrisë së Përthithjes së Imigrantëve, u arrit një zgjidhje harmonike. Ministria filloi të krijojë përqendrime të veçanta për rreth 200 familje në dymbëdhjetë zona të vendit, duke i dhënë hebrenjve gjeorgjianë një vend të sigurt dhe të bashkuar për t'u vendosur.

Emigrantët hebrenj gjeorgjianë u përballën me sfida të ndryshme gjatë procesit të integrimit në shoqërinë izraelite, por me kalimin e kohës ata arritën të gjenin vendin e tyre në këtë shoqëri të re. Një nga sfidat kryesore ishte ndryshimi kulturor dhe fetar. Hebrenjtë gjeorgjianë ishin të devotshëm ndaj traditave dhe feve të tyre në Bashkimin Sovjetik, ndërsa shoqëria izraelite ishte më e laikëzuar. Kjo ndikoi në ndjeshmërinë e tyre ndaj praktikave fetare dhe kërkimin e sinagogave të veçanta për të vazhduar traditat e tyre.Për të përshtatur me nevojat e tyre fetare, emigrantët hebrenj gjeorgjianë kërkuan hapur krijimin e sinagogave të tyre të veçanta. Qeveria izraelite pranoi kërkesën dhe u dha leje për hapjen e sinagogave gjeorgjiane. Kjo u bë e mundur për të siguruar që ata të mund të praktikonin fejen dhe traditat e tyre në mënyrë të lirë dhe për t'u përshtatur me kulturën dhe besimin e tyre. Gjithashtu, fëmijët e tyre u regjistruan në shkolla fetare për të marrë një arsimim që respekton traditat dhe vlerat e tyre fetare.Me kalimin e kohës, emigrantët hebrenj gjeorgjianë u integruan me sukses në shoqërinë izraelite. Shumë prej tyre arritën të gjenin punë dhe të ndërtonin jetën e tyre në Izrael. Megjithëse përballeshin me sfida të ndryshme në fillim, ata gradualisht u adaptonin kulturës, gjuhës dhe mënyrës së jetesës së shoqërisë izraelite, ndërsa ruajtën edhe identitetin e tyre kulturor dhe fetar. Kjo tregon se integrimi i suksesshëm ishte i mundur për hebrenjtë gjeorgjianë në Izrael dhe se vendi i ri u bë një shtëpi e re për ta.

Në Izrael, shumica e hebrenjve gjeorgjianë u vendosën pranë bregdetit në qytete të tilla si Lod,Bat Yam, Ashdod,Holon dhe Rehovot . Në Jeruzalem ka edhe hebrenj gjeorgjianë,me disa sinagoga të shquara.

Njerëz të shquar

Yitzhak Gagula
Efraim Gur
Haim Megrelashvili
Moran Mazor
Avraham Michaeli
Tzipi Hotovely

Shiko gjithashtu

Historia e hebrenjve në Gjeorgji
çifutët malësorë
Hebrenjtë iranianë në Izrael
Hebrenjtë irakianë në Izrael
Hebrenjtë turq në Izrael
Ndarjet etnike hebreje
Marrëdhëniet Gjeorgji-Izrael

Referencat

Georgians in Israel Arkivuar 5 shkurt 2018 tek Wayback Machine Gruzim Arkivuar 2014-12-30 tek Wayback Machine

Michael Curtis, Mordecai S. Chertoff: Israel: Social Structure and Change.