Helaniku i Lesbosit
Helaniku i Lesbos | |
|---|---|
| Lindi | 490 pr.e.s |
| Vdiq | rr. 405 pr.e.s (aged rr. 85) |
Vepra të shquara | Phoronis |
Helaniku i Lesbos (greqisht: Ἑλλάνικος ὁ Λέσβιος), i quajtur gjithashtu Helaniku i Mytilenes, lindi në Mytilene në ishullin Lesbos në vitin 490 para Krishtit dhe thuhet se jetoi deri në moshën 85-vjeçare.Ai ishte një logograf grek që lulëzoi në shekullin V pr.e.s. [1] Sipas enciklopedisë bizantine “Suda”, ai jetoi për ca kohë në oborrin e një prej mbretërve të Maqedonisë dhe vdiq në Perperene, një qytet në Aeolis në rrafshnaltën e Kozakut pranë Pergamonit, përballë Lesbos. [2]Ai ishte një nga historianët më pjellor të hershëm. Veprat e tij të shumta, edhe pse tani të humbura, ishin shumë me ndikim. Ai përmendet nga një numër autorësh të tjerë, të cilët ruajtën në këtë mënyrë shumë fragmente të veprave të tij, koleksioni më i fundit i të cilave është nga José J. Caerols Pérez, i cili përfshin një biografi të Helanikut.[3]
Helaniku ishte autor i veprave të kronologjisë, gjeografisë dhe historisë, veçanërisht në lidhje me Atikën, në të cilat ai bën një dallim midis asaj që ai e shihte si mitologji dhe histori greke. Ndikimi i tij në historiografinë e Athinës ishte i konsiderueshëm, duke zgjatur deri në kohën e Eratosthenit (shek. III para Krishtit).
Ai i kapërceu kufijtë e ngushtë lokalë të logografëve më të vjetër dhe nuk u mjaftua thjesht të përsëriste traditat që kishin fituar pranim të përgjithshëm përmes poetëve. Ai u përpoq t'i regjistronte traditat ashtu siç ishin aktuale në vend, dhe shfrytëzoi pak regjistra kombëtarë ose priftërorë që paraqisnin diçka si regjistrimi bashkëkohor.
Ai u përpoq të vendoste themelet e një kronologjie shkencore, të bazuar kryesisht në listën e priftëreshave argive të Herës, dhe së dyti në gjenealogjitë, listat e magjistratëve (p.sh. arkondët në Athinë) dhe datat orientale, në vend të llogaritjes së vjetër me breza. Por materialet e tij ishin të pamjaftueshme dhe shpesh iu desh të kërkonte ndihmë në metodat e vjetra.
Atij i atribuohen rreth tridhjetë vepra, kronologjike, historike dhe episodike. Ato përfshijnë:
1. “Priftëreshat e Herës në Argon”: një përmbledhje kronologjike, e rregulluar sipas radhës së pasardhësve të këtyre funksionareve
2. “Karneonikae”: një listë e fituesve në lojërat Karneane (festivali kryesor muzikor spartan), duke përfshirë rrëfimet e ngjarjeve letrare.
3.“Atthis”, duke dhënë historinë e Atikës nga viti 683 p.e.s deri në fund të luftës së Peloponezit (404 pr.e.s.), që përmendet nga Tukididi (i. 97), i cili thotë se ngjarjet e viteve 480 pr.e.s. deri në vitin 431 pr.e.s. i trajtoi shkurt dhe sipërfaqësisht, dhe pa marrë parasysh pak sekuencën kronologjike.
3.“Phoronis”: kryesisht gjenealogjike, me rrëfime të shkurtra të ngjarjeve nga koha e Phoroneut,, mbretit primordial në Peloponez.
4“Troika dhe Persika”: historitë e Trojës dhe Persisë.
5.“Atlantis (ose Atlantias)", për vajzën e titanit Atlas. Disa nga teksti i tij mund të kenë ardhur nga një poemë epike që Carl Robert e ka quajtur Atlantis, një fragment i së cilës mund të jetë Oxyrhynchus Papyri 11, 1359.
Vepra e tij përfshin përmendjen e parë të themelimit legjendar të Romës nga trojanët; ai shkruan se qyteti u themelua nga Enea kur shoqëroi Odiseun në udhëtimet e tij nëpër Latium. Ai gjithashtu mbështeti idenë se një grup i ardhur pellazgësh qëndronte pas origjinës së etruskëve. Ideja e fundit, nga “Phoronis”, ndikoi te Dionisi i Halikarnasit, i cili e citon atë si burim.
Etimologjia e emrit
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Emri Hellanikos ka kuptimin "Fitorja e Greqisë" (Hellas = Greqi; Nike= ftore).
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Cambridge University Press. pp. 234–235. "Hellanicus". Enciklopedia Britanike (në anglisht).
{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Emra shifrorë: lista e autorëve (lidhja) - ^ Suda (739). Ἑλλάνικος ὁ Λέσβιος, (në greqisht).
- ^ Caerols,, José J. (1991). Helanico de Lesbos (në spanjisht).
{{cite book}}: Mirëmbajtja CS1: Pikësim shtesë (lidhja)