Hirushja (përrallë)
Hirushja , është një përrallë popullore që mishëron një element mitik të shtypjes së padrejtë dhe shpërblimit triumfues. Mijëra variante janë të njohura në të gjithë botën. Personazhi i titullit është një grua e re që jeton në rrethana fatkeqe, të cilat papritmas janë ndryshuar në pasuri të jashtëzakonshme. Historia e Rhodopis, e rrëfyer nga gjeografi grek Strabo rreth një vajze skllave greke që martohet me mbretin e Egjiptit, konsiderohet si një burim i mundshëm për shkak të disa ngjashmërive.[1][2][3] Historia e parë e lashtë që ndan elementët kritikë të historisë kanonike të Hirushes zakonisht konsiderohet si tregimi Ye Xian. Versioni i parë letrar evropian i tregimit u botua në Itali nga Giambattista Basile në Pentamerone të tij në vitin 1634; versioni që tani është më i njohuri në botën anglishtfolëse u botua në frëngjisht nga Charles Perrault në Histoires ou contes du temps passé më 1697.[4] Një tjetër version u botua më vonë nga Vëllezërit Grimm në përmbledhjen e përrallave të tyre Përrallat e Vëllezërve Grim në vitin 1812.
Le Fresbe është një variant i Hirushes,[5]:41 në të cilën një fisnike e pasur braktis vajzën e saj të mitur në bazën e një peme hiri jashtë një murgeshë me një unazë dhe brokadë si shenja të identitetit të saj,[5]:41 sepse ajo është një nga motrat binjake,[5]:41 nëna ka frikë se ajo do të akuzohet për pabesi[5]:41 (sipas besimit popullor, binjakët ishin dëshmi e dy baballarëve të ndryshëm).[6] Foshnja zbulohet nga porteri, i cili e emërton Fresne, që do të thotë "Pema e Hirit",[5]:41 dhe ajo është rritur nga murgeshat.[5]:41 Pasi të ketë arritur pjekurinë, një fisnik i ri e sheh atë dhe bëhet dashnori i saj.[5]:41 Fisniku, megjithatë, është i detyruar të martohet me një grua me lindje fisnike.[5]:41 Fresne pranon që ajo kurrë nuk do të martohet me të dashurin e saj, por pret në dhomën e dasmave si një shërbyese.[5]:41 Ajo e mbulon shtratin me brokadën e saj,[5]:41 por, e panjohur për të, nusja e të dashurit të saj është në të vërtetë motra e saj binjake,[5]:41 dhe nëna e saj e njeh brokadën si të njëjtën që ajo i kishte dhënë vajzës, të cilën e kishte braktisur shumë vjet më parë.[5]:41 Prindëria e vërtetë e Fresne zbulohet,[5]:41 dhe si rezultat i lindjes së saj fisnike, asaj i lejohet të martohet me të dashurin e saj,[5]:41 ndërsa motra e saj binjake është martuar me një fisnik tjetër.[5]:41
Ka shumë versione letrare evropiane dhe aziatike që janë të ngjajshëm me historinë e Hirushes. Historia e saj është përshtatur në shumë opera, teatre, filma, seriale dhe libra.
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Zipes, Jack (2001). The Great Fairy Tale Tradition: From Straparola and Basile to the Brothers Grimm (në anglisht). W. W. Norton & Co. fq. 444. ISBN 978-0-393-97636-6.
- ^ Dundes, Alan. Cinderella, a Casebook. Madison, Wis: University of Wisconsin Press, 1988.
- ^ Roger Lancelyn Green: Tales of Ancient Egypt, Penguin UK, 2011, ISBN 978-0-14-133822-4, chapter The Land of Egypt
- ^ Bottigheimer, Ruth. (2008). "Before Contes du temps passe (1697): Charles Perrault's Griselidis, Souhaits and Peau". The Romantic Review, Volume 99, Number 3. pp. 175–89
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o Anderson, Graham (2000). Fairytale in the Ancient World (në anglisht). New York City, New York and London, England: Routledge. ISBN 978-0-415-23702-4.
- ^ "Multiple Births in Legend and Folklore". www.pitt.edu (në anglisht). Marrë më 2018-01-15.