Kushtetuta e Sllovenisë
Kushtetuta e Republikës së Sllovenisë (Sllovenisht: Ustava Republike Slovenije) është ligji themelor i Republikës së Sllovenisë.
Shkrimi dhe ndryshimet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Përgatitja e dokumentit filloi në gusht të vitit 1987 në Shoqatën e Shkrimtarëve Sllovenë dhe pasi koalicioni DEMOS fitoi shumicën në Kuvendin e Republikës Socialiste të Sllovenisë në prill të vitit 1990, vazhdoi në Kuvend.[1] Pjesa më e madhe e punës përfundoi në Kalanë e Podvinit pranë Radovljicës në gusht të vitit 1990 nën drejtimin e avokatit Peter Jambrek.[2] Kushtetuta u miratua nga Asambleja Kombëtare e Republikës së Sllovenisë më 23 dhjetor 1991.[3]
Që nga shpallja e saj, Kushtetuta është ndryshuar 7 herë, me 4 amendamente kryesore:[4]
- Në korrik 1997, kompromisi spanjoll legalizoi shitjen e pasurive të paluajtshme për të huajt si pjesë e konvergjencës me Bashkimin Evropian.
- Në korrik 2000, sistemi i votimit proporcional u fut drejtpërdrejt në kushtetutë për të shmangur boshllëkun ligjor që kërcënohej të ndodhte pasi Asambleja Kombëtare nuk miratoi ligjin për këtë çështje sipas rezultateve disi të paqarta të referendumit: njerëzve iu propozuan tre sisteme votimi, por asnjë. prej tyre fituan shumicën absolute të votuesve. Në një vendim të kontestuar, Gjykata Kushtetuese e Sllovenisë vendosi se nëse ndonjë ligj do të miratohet, ai duhet të jetë ligji sipas opsionit që ka marrë shumicën relative. Në ngjarjet politike që pasuan koha po mbaronte dhe ndryshimi i kushtetutës dukej si një arratisje e mirë nga status quo-ja.
- Në mars të vitit 2003 u miratua amendamenti kushtetues që mundësoi transmetimin e disa kompetencave ligjore te organizatat ndërkombëtare. Kjo do t'i mundësonte Sllovenisë hyrjen në Bashkimin Evropian dhe NATO, nëse është vullneti i popullit.[5] Një referendum për këtë u mbajt më 23 mars 2003.
- Në qershor 2006, tre nene të kushtetutës u ndryshuan për të qartësuar përkufizimin e Autoritetit Publik, për të qartësuar transferimin e funksioneve shtetërore tek autoritetet komunale dhe për të sqaruar se si janë krijuar dhe autorizuar rajonet për të kryer funksione shtetërore. Që nga prilli 2020, këto nuk janë krijuar ende.
Përmbajtja[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Dokumenti është i ndarë në 10 kapituj:
- Dispozitat e përgjithshme
- Të drejtat e njeriut dhe liritë themelore
- Marrëdhëniet Ekonomike dhe Sociale
- Organizimi i Shtetit (sipas kësaj dispozite, dy nga vendet në Asamblenë Kombëtare janë të rezervuara, nga një për anëtarët e komuniteteve kombëtare italiane dhe hungareze të vendit)
- Vetëqeverisja
- Financa Publike
- Kushtetutshmëria dhe Ligjshmëria
- Gjykata Kushtetuese
- Procedura për ndryshimin e Kushtetutës
- Dispozitat kalimtare dhe përfundimtare
Shiko edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Žerdin, Ali (16 shtator 2012). "Omrežje, ki je pletlo ustavo" [The Network that Weaved the Constitution]. Slovenske novice [Slovene News] (në sllovenisht).
- ^ "Slovenska ustava je stara 21 let" [The Slovene Constitution Has 21 Years]. MMC RTV Slovenija (në sllovenisht). RTV Slovenija. 23 dhjetor 2012. ISSN 1581-372X.
- ^ Matjaž Albreht (13 dhjetor 2011). "Dvajset let slovenske ustave: nasprotovanja so ogrozila osamosvojitev" [Twenty Years of the Slovenian Constitution: The Oppositions Have Endangered the Independence] (në sllovenisht). Delo.si.
- ^ "Slovenska ustava je stara 21 let" [The Slovene Constitution Has 21 Years]. MMC RTV Slovenija (në sllovenisht). RTV Slovenija. 23 dhjetor 2012. ISSN 1581-372X.
- ^ Results IFES