Lufta e Dytë Sovjeto-Finlandeze
Lufta e Dytë Sovjeto-Finlandeze, e njohur gjithashtu si Lufta e Vazhdimit[1] ishte një luftë e zhvilluar nga Finlanda dhe Gjermania naziste kundër Bashkimit Sovjetik gjatë Luftës së Dytë Botërore. Filloi me një deklaratë finlandeze të luftës dhe pushtimit më 25 qershor 1941 dhe përfundoi më 19 shtator 1944 me armëpushimin e Moskës. Bashkimi Sovjetik dhe Finlanda kishin luftuar më parë në Luftën e Dimrit nga viti 1939 deri në vitin 1940, e cila përfundoi me dështimin sovjetik për të pushtuar Finlandën dhe Traktatin e Paqes në Moskë. Arsyet e shumta janë propozuar për vendimin finlandez për të pushtuar, ku rifitimi i territorit të humbur gjatë Luftës së Dimrit konsiderohet si më i zakonshmi. Arsyetime të tjera për konfliktin përfshijnë vizionin e Presidentit finlandez Risto Ryti për një Finlandë të Madhe dhe dëshirën e Komandantit të Përgjithshëm Carl Gustaf Emil Mannerheim për të aneksuar Karelinë Lindore.
Më 22 qershor 1941, Boshti pushtoi Bashkimin Sovjetik. Tre ditë më vonë, Bashkimi Sovjetik kreu një sulm ajror në qytetet finlandeze, gjë që bëri që Finlanda të shpallte luftë dhe të lejonte trupat gjermane në Finlandë të fillonin luftën sulmuese. Deri në shtator 1941, Finlanda kishte rifituar koncesionet e saj pas Luftës së Dimrit ndaj Bashkimit Sovjetik në Karelia. Ushtria finlandeze vazhdoi ofensivën e saj përtej kufirit të vitit 1939 gjatë pushtimit të Karelisë Lindore dhe e ndaloi atë vetëm rreth 30–32 km nga qendra e Leningradit. Ajo mori pjesë në rrethimin e qytetit duke prerë rrugët veriore të furnizimit dhe duke gërmuar deri në vitin 1944. Në Lapland, forcat e përbashkëta gjermano-finlandeze nuk arritën të kapnin Murmanskun ose të ndërpresin hekurudhën Kirov (Murmansk). Ofensiva Sovjetike Vyborg–Petrozavodsk në qershor dhe gusht 1944 i dëboi finlandezët nga shumica e territoreve që ata kishin fituar gjatë luftës, por ushtria finlandeze e ndaloi ofensivën në gusht 1944.
Armiqësitë midis Finlandës dhe BRSS u ndërprenë në shtator 1944 me nënshkrimin e armëpushimit të Moskës, në të cilën Finlanda rivendosi kufijtë e saj sipas Traktatit të Paqes të Moskës të vitit 1940 dhe më tej lëshoi Petsamo dhe ua dha me qira Gadishullit Porkkala sovjetikëve. Për më tepër, Finlandës iu kërkua t'i paguante dëmshpërblimet e luftës Bashkimit Sovjetik, të pranonte përgjegjësinë e pjesshme për luftën dhe të pranonte se kishte qenë një aleate gjermane. Finlandës i kërkohej gjithashtu nga marrëveshja që të dëbonte trupat gjermane nga territori finlandez, gjë që çoi në Luftën Lapland midis Finlandës dhe Gjermanisë.
Shiko edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "Russo-Finnish War | Summary, Combatants, & Facts | Britannica". www.britannica.com (në anglisht). 2023-11-23. Marrë më 2023-12-15.