Muzika xhaz
 | Kjo faqe është e palidhur nga faqe të tjera. |
Xhazi është shkrirje e te shprehurit muzikor laik e shpirtëror e zezakeve amerikane me prejardhje afrikane dhe e elementeve muzikore evropiane. U paraqit ne mbarimim të shekullit XIX në Amerikë si rezultat i vuajtjeve nen roberin e te bardhëve. Karakteristike e tij është ritmi me akcent jo te drejte, forma josimetrike, sinkopat e shpeshta dhe intervalet e zbritura e te zvoguluara. Ndersa, improvizimi solistik a kolektiv mundeson thurrjen e atyperatyshem te pjeses muzikore. Keshtu eshte interpretuesinjeheresh kompozitor. Xhaz-bendi rendom perfshinte deri 8 anetare, big-bendi 12-16, te ndare ne grupin melodik dhe ritmik.
Gjate zhvillimit te tij ne shkullin XX, janë formuarstile (drejtime) e forma, shpesh, sipas vendeve :
- Nju Oorleans stil,
- Diksilend,
- çikago-xhaz,
- bluzi klasik,
- bugi-vugi,
- sving,
- bibap,
- xhaz progresiv,
- svingu modern,
- xhazi i lire,
- etj.
Xhaziste/instrumentiste/këngëtaret të njohur kanë qenë e janë :
- Luis Armstrong (burist, kengetar, kompozitor),
- Glen Miler (klarinetist, kompozitor),
- Ella Fixherland (këngëtare),
- Djuk Elington (pianist, kompozitor),
- Rej Çarls (pianist i verber, kengetar, kompozitor),
- etj.
Nder kompozitor e instrumentiste shqiptare janë :
- Alfred Kaqinari,
- Shpetim Saraçi,
- Shefqet Hoxha,
- Elton Deda,
- Ilir Bajri,
- etj.