Ngjyra e syrit
Ngjyra e syrit[1] është një tipar fenotipik poligjenik i përcaktuar nga dy faktorë: pigmentimi i irisit të syrit dhe varësia nga frekuenca e shpërndarjes së dritës nga mediumi i turbullt në stromën e irisit.
Tek njerëzit, pigmentimi i irisit varion nga kafe e hapur në të zezë, në varësi të përqendrimit të melaninës në epitelin e pigmentit të irisit (i vendosur në pjesën e pasme të irisit), përmbajtjes së melaninës brenda stromës së irisit (që ndodhet në pjesën e përparme të iris), dhe dendësia qelizore e stromës. Shfaqja e syve blu, jeshilë dhe lajthi rezulton nga shpërndarja e dritës nga Tyndall në stromë, një fenomen i ngjashëm me shpërndarjen e Rayleigh që përbën qiellin blu. As pigmentet blu dhe jeshile nuk janë të pranishme në irisin e njeriut ose në humorin qelqor. Ky është një shembull i ngjyrës strukturore, e cila varet nga kushtet e ndriçimit, veçanërisht për sytë me ngjyra të lehta.
Sytë me ngjyra të ndezura të shumë llojeve të shpendëve vijnë nga prania e pigmenteve të tjera, të tilla si pteridinat, purinat dhe karotenoidet. Njerëzit dhe kafshët e tjera kanë shumë ndryshime fenotipike në ngjyrën e syve.
Gjenetika dhe trashëgimia e ngjyrës së syve tek njerëzit është e ndërlikuar. Që nga viti 2010, deri në 16 gjene janë lidhur me trashëgiminë e ngjyrës së syve. Disa nga gjenet e ngjyrës së syve përfshijnë OCA2 dhe HERC2. Besimi i mëparshëm se ngjyra e syve blu është një tipar i thjeshtë recesiv është treguar i pasaktë. Gjenetika e ngjyrës së syve është aq komplekse sa mund të ndodhë pothuajse çdo kombinim prind-fëmijë i ngjyrave të syve. Megjithatë, polimorfizmi i gjenit OCA2, afër rajonit rregullator proksimal 5', shpjegon shumicën e variacioneve të ngjyrës së syve të njeriut.
Shiko edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "Pesë arsye pse njerëzve u ndryshon ngjyra e syve!". Telegrafi. 2018-10-09. Marrë më 2023-11-21.